Abstract

فرآیند ارزیابی پوشش گیاهی به وسیلة تصاویر ماهواره‌ای نیازمند استفاده از شاخص‌های گیاهی است. شاخص گیاهی بطور گسترده‌ای برای ارزیابی و پایش تغییرهای بو شناختی (اکولوژیک) مانند پوشش گیاهی، بیوماس پوشش سطح خاک و شاخص سطح برگ استفاده می‌شود. اهداف این مطالعه شامل بررسی قابلیت داده‌های ASTER به منظور برآورد پوشش گیاهی در حوزه آبخیز قره آقاچ و همچنین انتخاب شاخص‌های گیاهی مناسب در تهیه نقشه پوشش گیاهی منطقه، می‌باشد. پیش‌پردازش‌های مختلف شامل تصحیح هندسی با استفاده از تصاویر موجود مربوط اردیبهشت 1387 با RMSE حدود 5/0 پیکسل انجام شد و تصحیحات اتمسفری و توپوگرافی به ترتیب به کمک روش تفریق عارضه تاریک و مدل لامبرت انجام شد. از شاخص‌های گیاهی و طبقه‌بندی نظارت شده برای تهیه نقشه پوشش گیاهی استفاده شد. عملیات برداشت زمینی در اردیبهشت ماه 1387 در سطحی معادل 25/8962 هکتار آغاز ‌شد. تیپ‌های مختلف گیاهی به روش نمونه‌برداری سیستماتیک- تصادفی، سطحی که اختلاف مهمی در ترکیب فلورستیک- فیزیونومیک نداشت، به عنوان تیپ گیاهی مستقل و یکنواخت در نظر گرفته شد. در کل منطقه حدود 60 نقطه تصادفی انتخاب و اندازه‌گیری پوشش گیاهی به روش برآورد انجام گرفت. اطلاعات رقومی و شاخص‌ها به عنوان متغیر مستقل و اطلاعات زمینی به عنوان متغیر‌ وابسته معرفی شدند. معادلات مختلف با استفاده از شاخص‌ها بر روی تصاویر اعمال و سپس تصاویر به 5 کلاس پوشش طبقه بندی شد. در نهایت نقشه‌ پوشش و نقاط نمونه‌برداری برای بررسی صحت نتایج، کنترل گردید. نقشه پوشش منطقه با اعمال پردازش‌های گوناگون بر روی تصویر تهیه گردید. با بهره گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی تمام لایه‌های اطلاعاتی با یکدیگر ترکیب و نقشه پوشش اراضی منطقه تهیه شد. نتایج این پژوهش نشان داد که، شاخص NDVI همبستگی بالایی با درصد پوشش گیاهی داشت (01/0P?). صحت کلی و ضریب کاپا برای نقشه پوشش با شاخص NDVI به ترتیب برابر 5/68 % و 4/72 % بدست آمد. نتایج این مطالعه نشان داد که پوشش گیاهی با درصد تاج پوشش 40-20 درصد، وسیع‌ترین طبقه تراکمی پوشش این منطقه می‌باشد. نتایج این پژوهش همچنان نشان داد که تصاویر سنجنده ASTER و شاخص‌های گیاهی ابزار قدرت مناسبی برای تهیه نقشه پوشش گیاهی می‌باشد. بنابراین، می توان از نقشه پوشش تهیه شده از داده‌های ASTER برای برآورد پوشش و تولید و ارزیابی مراتع استفاده کرد.