Abstract

هنگاهی می‌توان قضاوت درستی در ارزیابی پوشش گیاهی مرتع داشت که طرح آماربرداری انتخاب شده باشد. از این‌رو تعیین یک اندازه و شکل قطعه مناسب که بتواند دقت و صحت مناسبی در برآورد متغیرهای مرتعی پوشش داشته باشد موجب افزایش کارآیی نمونه‌برداری می‌شود. در این مطالعه با لحاظ کردن چندین معیار شامل دقت، زمان، نسبت محیط به مساحت و راحتی و قابل استفاده بودن به دنبال تعیین قطعهی خواهیم بود که برآورد قابل قبولی از چندین متغیر شامل درصد پوشش فرمهای رویشی مختلف، سنگ و سنگریزه، درصد لاشبرگ و خاک لخت داشته باشد. برای این منظور با استقرار قطعه‌های با اندازه ‌و شکلهای مختلف شامل1×1، 1×2، 4/1×4/1، 4×5/0، 2× 2 و4×4 متری درصد پوشش شکل های مختلف رویشی و زمان نمونه‌برداری اندازه‌گیری در آنها شد. برای انتخاب بهترین قطعه از بین گزینه‌های فوق از روش تصمیم‌گیری سلسله‌مراتبی استفاده شد. همچنین با استقرار 5 قطعه آشیانه‌ای (تودرتو) با ابعادcm 25*25 متر تاm 16*16 و تعیین قطعه‌های حداقل، کارآیی این روش با قطعه‌های فوق که چندین معیار را همزمان در خود لحاظ می‌کند مورد مقایسه قرارگرفت. نتایج کلی نشان می‌دهد که دقت برآورد متغیرهای مختلف با افزایش سطح افزایش می‌یابد. با این‌‌وجود افزایش دقت برآورد متغیرهای مختلف با افزایش سطح در قطعه‌های کوچکتر بسیار چشمگیر بوده و با رسیدن به قطعه 4 متر مربعی تقریباً به سطح ثابتی رسید. نتایج حاصل از تحلیل سلسله مراتبی نشان داد که با در نظر گرفتن معیارهای دقت، زمان، نسبت محیط به مساحت و راحتی و قابل استفاده بودن، قطعه 4 متر مربعی بهترین گرینه انتخابی برای تخمین متغیرهای پوشش گیاهی است. قطعه‌های آشیانه‌ای مستقر شده قطعه حداقلی با مساحت بزرگتر از 32 متر مربع را تعیین کرده‌اند. نتایج حاصل از این پژوهش موید این موضوع است که 1) در مراتع نیمه استپی برای برآورد متغیرهای پوشش گیاهی قطعه 4 متر مربعی بهترین است
2) قطعه‌های حداقلی که در روش آشیانه‌ای تعیین می‌شوند نمی تواند در مناطقی که پوشش گیاهی ناهمگنی زیادی دارد بهترین قطعه‌ها برای برآورد چندین متغیر پوشش گیاهی باشد 3) بهترین برآورد از متغیرهای بررسی شده در دو برابر حداکثر تاج پوشش گونه‌های موجود در منطقه مشاهده نشده است و روش استفاده از دو برابر بودن بودن اندازه قطعه از تاج پوشش حداکثر گونه‌ها برای اندازه قطعه در این مناطق صحیح نیست 4) برای انتخاب بهترین قطعه، محقق باید با لحاظ کردن چندین معیار تصمیمگیری از بین قطعه‌های مورد نظر، یکی را که بیشترین کارایی را در برآورد متغیرهای پوشش دارد انتخاب کند.