نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• غلامعلی حشمتی ¹
• دیانا عسکری زاده ²
• محمد رحیم فروزه ³

¹ استاد دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

² کارشناس ارشد مرتعداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

³ دانشجوی دکتری علوم مرتع، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

به منظور تعیین رژیم غذایی گوسفند دالاق، مراتع قشلاقی دشت گمیشان انتخاب شد. نخست محدودۀ چرای دام مشخص شد. سپس، وضعیت مرتع و ترکیب گیاهی، به روش ارزش مرتع، و گرایش، به روش ترازوی گرایش، تعیین شد. زمان برداشت در دو دورة چرایی ـ هفتة اول آبان 1389 و هفتة آخر فروردین 1390 ـ در دو بازة چرای روزانه (صبح ساعت 7- 11 و عصر ساعت 13- 17)، به مدت پنج روز متوالی، انجام شد. با استفاده از روش مشاهدة مستقیم، شمارش لقمه و رفتار رژیم غذاییِ دام ارزیابی گردید. رژیم غذایی گوسفند در صبح و عصر با آزمون t وابسته و در طی پنج روز، با استفاده از تحلیل واریانس یک‌طرفه، تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد در برداشت اول غالبیت رژیم غذایی گوسفند (6_/33% در صبح و 3_/33% در عصر) به گونۀ Aeluropus littoralis است و کمترین ترجیح غذایی آن (01_/1% در صبح و 23_/0% در عصر) به گونۀHalocnemum strobilaceum . در برداشت دوم Hordeum marinum  (99_/42% در صبح و 76_/59% در عصر) دارای بیشترین رجحان بود و Salicornia herbaceae (04_/2% در صبح و 16_/4% در عصر) کمترین گونة مورد مصرف گوسفند بود. اما، به دلیل یکسان‌بودن شرایط چرایی مورد مطالعه، اختلاف معنی‌داری در رژیم غذایی دام در طی دورة چرایی مشاهده نشد. هرچند غالبیت بوته‌ای‌ها در منطقه بیشتر بود، به دلیل شروع دورة رویشی گونه‌ها، رژیم غذایی دام بیشتر متوجه گونة گراس ـ به دلیل ارزش غذایی بیشتر نسبت به گونه‌های بوته‌ای شور روی ـ بود.

کلیدواژه‌ها

• انتخاب رژیم غذایی
• شمارش لقمه
• گوسفند
• دالاق
• مرتع قشلاقی
• گمیشان
• استان گلستان

عنوان مقاله [English]

Diet by Dalagh sheep in east winter rangelands of Golestan province (Case study: Gomishan rangelands)

نویسندگان [English]

• Gholam Ali Heshmati ¹
• Diana Askarizadeh ²
• Rahim Forouzeh ³

¹ Professor, Gorgan University of Agricultural Science and Natural Resources

² Ms. Graduated of rangeland management, Gorgan University of Agricultural Science and Natural Resources

³ Ph’D student of rangeland science, Gorgan University of Agricultural Science and Natural Resources

چکیده [English]

In order to determine the diet of Dalagh sheep, winter rangeland of Gomishan plain was selected. After delineating of the grazingland territory, rangeland condition and plant combination was determined by Range Value method and range trend was obtained by Trend Balance method. Time of bite-count record was done in morning and afternoon in a five-day period; first week of November (1389) and last week of April (1390). The diet selection of sheep was evaluated by direct vision method and comparison of the diet in two record periods was done by T-test and one way ANOVA method. Result showed that the most selection of sheep was Aeluropus littoralis (36/6% in a.m. & 33/3% in p.m.) and the minimum also was Halocnemum strobilaceum (1/01% in a.m. & 0/23% in p.m.) in first record. Lastly, the most selection of sheep was Hordeum marinum (42/99% in a.m. & 59/76% in p.m.) and the minimum also was Salicornia herbaceae (2/04% in a.m. & 4/16% in p.m.) Moreover, there is not any significant difference between grazing periods. Although shrub is the most species in the study area, diet selection of sheep was grasses form. It was for their growing phenology period that this time, grasses are palatable than halophytes shrubs.

کلیدواژه‌ها [English]

• diet selection
• Bite-count
• sheep
• Dalagh
• winter rangeland
• Gomishan