نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• پویا هوشیار ¹
• حسین خادمی ²
• شمس الله ایوبی ²
• مهدی نوروزی ³

¹ دانش آموخته گروه علوم خاک، دانشکده مهندسی کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

² استاد گروه علوم خاک، دانشکدۀ مهندسی کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

³ دانشجوی دکتری علوم و مهندسی خاک، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه تبریز

چکیده

مادۀ مادری و پوشش گیاهی دو عامل مهم و تأثیرگذار در تشکیل خاک به­حساب می­آیند. نوع عناصر موجود در خاک و مقدار فراهمی آن­ها برای گیاه به­شدت به مادۀ مادری خاک وابسته است از طرفی نوع و تراکم پوشش گیاهی با تغییر در مقدار مادۀ آلی و مکانیسم چرخۀ عناصر، فراهمی آنرا در اکوسیستم­های مرتعی تحت­ تأثیر قرار می­دهد. این مطالعه در ارتباط با توزیع پروفیلی عناصر تغذیه­ای تحت تأثیر گونه­های مرتعی و مواد مادری مختلف به صورت آزمایش فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی و با سه تکرار در مراتع کوهستانی اطراف شهرستان کوهرنگ انجام شد. بدین منظور در منطقۀ مورد مطالعه سه مادۀ مادری متفاوت شامل آهک مارنی فسیل­دار، آهک دولومیتی فسیل­دار و کنگلومرا و ماسه سنگ قرمز انتخاب و در هر مادۀ مادری سه مکان تحت پوشش گیاهان گون و دافنه و یک پروفیل در منطقۀ بدون گیاه به­عنوان پروفیل شاهد تا عمق 100 سانتی­متر حفر و نمونه‌برداری گردید. سپس خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و غلظت عناصر تغذیه­ای در پروفیل خاک مورد مطالعه قرار گرفت. نوع مادۀ مادری اثر معنی­داری بر مقدار عناصر خاک داشت در حالی که پوشش گیاهی در برخی موارد نتوانست تفاوت معنی­داری در غلظت عناصر ایجاد کند. مادۀ مادری کنگلومرای قرمز به­دلیل بافت درشت­تر، مقدار عناصر کمتری در خاک نسبت به آهک مارنی و دولومیتی آزاد می‌نماید. از طرفی مشاهده شد که در خاک‌های مورد مطالعه به جز خاک‌های حاصل از کنگلومرا کمبودی از لحاظ پتاسیم وجود ندارد و با توجه به حد آستانۀ فسفر با کمبود فسفر مواجه نیستند.

کلیدواژه‌ها

• پتاسیم
• دافنه
• گون
• مادۀ مادری
• نیتروژن کل
• هوموس

عنوان مقاله [English]

Investigation of effect of parent material and plant species on profile distribution of nutritional elements in soils of Kuhrang mountain rangelands

نویسندگان [English]

• pooya hoshyar ¹
• Hossein Khademi ²
• Shamsollah Ayoubi ²
• Mehdi Norouzi ³

¹ Former MSc student, Department of Soil Science, Faculty of Agricultural Engineering, Isfahan University of Technology, Iran.

² assistant professor of Department of Soil Science/ Isfahan University of Technology

³ Department of Soil science and engineering, Faculty of agriculture, University of Tabriz

چکیده [English]

Parent material and vegetation are two important and influential factors in the formation of soil. Type of elements in the soil and their availability to plants depends deeply on soil parent material. However, type and density of vegetation change with amount of organic matter and mechanism of element cycle overshadowed the availability of element in rangeland ecosystem. This study were conducted to investigate profile distribution of nutritional elements affected by rangeland species and different parent material as a factorial trial and completely randomized design with three replications in rangelands around Kuhrang city. Therefore, in the study area, three different parent matter such as fossiliferous marl limestone, fossiliferous dolomitic limestone and red conglomerate and sandstone were selected. In each parent material, three places under Astragalus spp and Daphne and the bare part as a control profile to depth of 100 cm were dug. Then the soil physical and chemical properties and concentrations of nutritional elements in profiles were measured. The results of this study showed that type of parent material have significant effect on amount of soil element while the vegetation in some cases could not make a significant difference in concentration of elements. Red conglomerate parent material because of coarser texture, release fewer element compared to marl and dolomite limestone in soil. Soils in study area except soils derived from red conglomerate parent material, there is no shortage of potassium and phosphorous. Furthermore, concentration of elements in different depths of the profiles obeyed a similar pattern

کلیدواژه‌ها [English]

• potassium
• Daphne
• Astragalus spp
• Parent material
• Total nitrogen
• Humous