نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• هسل پوری ¹
• واحدبردی شیخ ²
• حسن یگانه ³

¹ دانش آموختۀ کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

² دانشیار گروه آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

³ استادیار گروه مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

چکیده

تحقیق حاضر با هدف مکان‌یابی مناطق مناسب استحصال آب باران در سطح مراتع شمال شهرستان آق‌قلا برای تأمین آب شرب مورد نیاز دام با استفاده از معیارهای تأثیرگذار و سیستم­های تصمیم­گیری چندمعیاره صورت گرفت. با استفاده از روش تلفیق سیستم‌های تصمیم‌گیری چند معیاره و نرمال سازی داده‌های رستری پیوسته در محیط GIS نسبت به تهیۀ نقشۀ پتانسیل استحصال آب باران اقدام گردید. برای مکان‌یابی مناطق دارای پتانسیل استحصال آب باران از روش امتیازدهی وزنی خطی (WLC) در بازۀ صفر الی یک و به روش MCE در محیط GIS و معیارهای فاصله از منابع آب، فاصله از دامداری، تراکم دام در سامان عرفی، شاخص نرمال‌شدۀ تفاوت پوشش گیاهی (NDVI)، فاصله از جاده، درصد شیب، فاصله از مناطق مسکونی و بافت خاک استفاده شده است. نتایج به­دست آمده از این تحقیق نشان می‌دهد که در حدود 2/5 از منطقۀ مورد مطالعه پتانسیل مناسب برای استحصال آب باران به منظور تأمین آب شرب دام را دارد. همچنین نتایج نظرسنجی از بهره­برداران نشان داد که از بین 107 بهره‌بردار مراتع منطقه، حدود 70 درصد، تمایل به احداث و استفاده از سامانه‌های استحصال آب باران دارند اما هزینه‌های بالای احداث آن را مانع اصلی می­دانند.

کلیدواژه‌ها

• تأمین آب
• تخریب مرتع
• آب شرب دام
• تصمیم‌گیری چند معیاره
• تمایل بهره‌برداران

عنوان مقاله [English]

Assessing rainwater harvesting potential to supply water for livestockes using multi-criteria decision making and assessment of the stakeholders’ viewpoints (Case study: northern winter rangelands of Aq Qala plains)

نویسندگان [English]

• Hesel Pouri ¹
• Vahedberdi Sheikh ²
• yeganeh hasan ³

¹ Watershed Management Dept., Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources

² Watershed Management Dept., Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources

چکیده [English]

The present study has been carried out aiming at suitable site selection for rainwater harvesting across the northern rangelands of the Aq Qala district to supply drinking water for grazing livestocks using the effective criteria and multi-criteria decision support system. The rainwater harvesting suitability map was created by integrating the multi-criteria evaluation (MCE) technique and standardization (fuzzification) of continuous raster data within ArcGIS. To determine the suitable rainwater harvesting areas, the weighted linear combination (WLC) was applied in the range of 0 to 1 using the multi-criteri evaluation (MCE) within the ArcGIS and and the data of various criteria including distance to water source, distance to cattle post, stocking density, normalized difference vegetation index (NDVI), distance to road, slope percentage, distance to settlement and soil texture. The result indicated that about 2950 ha (~5.2%) of the study area have a good suitability for implementation of rainwater harvesting systems to supply water for grazing livestocks. The results of questionnaire survey revealed that about 70% of 107 stakeholders of the rangelands are highly willing to install and utilize rainwater harvesting systems, but high cost of installing is considered the main hinderance.

کلیدواژه‌ها [English]

• Water supply
• rangeland degradation
• livestock drinking water
• multi-criteria decision making
• stakeholders’ willingness