نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حمیده درخشان
• آرش ملکیان
• شهرام خلیقی سیگارودی

گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

چکیده

منابع آب زیرزمینی به‌عنوان یکی از منابع حیاتی تامین آب در بسیاری از مناطق جهان از اهمیت بالایی برخوردارند. دشت گرمسار نیز به‌دلیل ویژگی‌های جغرافیایی و اقلیمی خود، به‌ویژه در تأمین آب کشاورزی و شرب، وابستگی بالایی به منابع آب زیرزمینی دارد. در این پژوهش، مدل دراستیک برای ارزیابی پتانسیل آسیب‌پذیری کیفی منابع آب زیرزمینی در دشت گرمسار به کار گرفته شد. این مدل با بهره‌گیری از هفت پارامتر اصلی شامل عمق آب زیرزمینی، تغذیه خالص، محیط آبخوان، محیط خاک، توپوگرافی، محیط غیر اشباع و هدایت هیدرولیکی، به تحلیل جامع آسیب‌پذیری کیفی منابع آب زیرزمینی می‌پردازد. با تلفیق هفت نقشه معیار به کار رفته در مدل دراستیک در محیط GIS به روش همپوشانی شاخص، شاخص نهایی آسیب‌پذیری آبخوان مورد مطالعه، محاسبه شد. بر این اساس شاخص نهایی آسیب‌پذیری دراستیک بین 54 تا 145 قرار گرفت. حدود نه درصد منطقه مورد مطالعه بدون پتانسیل آلودگی، ۳۹ درصد دارای پتانسیل خیلی کم، ۳۰ درصد پتانسیل کم، ۱۷ درصد دارای پتانسیل کم تا متوسط و پنج درصد دارای پتانسیل آسیب‌پذیری متوسط تا زیاد می‌باشد. همچنین تحلیل حساسیت برای بررسی دقیق‌تر نتایج و شناسایی مولفه‌های موثرتر بر آسیب‌پذیری منابع آب زیرزمینی به‌کار گرفته شد. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل حساسیت مدل به روش حذف پارامتر و تک پارامتر، پارامتر اثر منطقه‌ی غیر اشباع بیشترین حساسیت را در هر دو روش نشان داد.

کلیدواژه‌ها

• آب زیرزمینی
• آنالیز حساسیت
• پتانسیل آلودگی
• شاخص همپوشانی

عنوان مقاله [English]

Groundwater vulnerability assessment using a GIS-based DRASTIC method in the Garmsar aquifer

نویسندگان [English]

• Hamideh Derakhshan
• Arash Malekian
• Shahram Khalighi Sigaroodi

Department of Arid and Mountainous Regions Reclamation, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

چکیده [English]

Groundwater resources are of great importance as a vital source of water supply in many regions of the world. Due to its geographical and climatic characteristics, Garmsar Plain is highly dependent on groundwater resources, especially in providing agricultural and drinking water. In this study, the DRASTIC model was used to assess the potential for qualitative vulnerability of groundwater resources in Garmsar Plain. This model uses seven main parameters including groundwater depth, net recharge, aquifer environment, soil environment, topography, Impact of vadose zone, and hydraulic conductivity to comprehensively analyze the quality vulnerability of groundwater resources. By integrating the seven benchmark maps used in the DRASTIC model in a GIS environment using the overlap index method, the final vulnerability index of the studied aquifer was calculated. Accordingly, the final drastic vulnerability index was between 54 and 145. About nine percent of the study area has no pollution potential, 39 percent has very low potential, 30 percent has low potential, 17 percent has low to medium potential, and five percent has medium to high vulnerability potential. Sensitivity analysis was also used to examine the results more closely and identify the more effective components on the vulnerability of groundwater resources. Based on the results of the model sensitivity analysis using the parameter elimination and single parameter methods, the vadose zone effect parameter showed the highest sensitivity in both methods.

کلیدواژه‌ها [English]

• Groundwater
• Overlap index
• Pollution potential
• Sensitivity Analysis