نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فاضل امیری ¹
• حسین ارزانی ²
• ابراهیم گویلی ³

¹ استادیار دانشکده مهندسی گروه منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر، ایران.

² استاد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران

³ فارغ التحصیل کارشناسی ارشد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران.

چکیده

وجود پوشش گیاهی شهد زا و گرده زا در مراتع می‏تواند زمینه­ی اشتغال جهت کاربری زنبورداری بعنوان یکی از جنبه­های استفاده چند منظوره از مراتع را فراهم آورد. بدین منظور توسعه آن به عنوان یک راهکار مبتنی بر دانش بومی برای ایجاد اشتغال و جبران کاهش درآمد دامداران، به دلیل ضرورت کاهش دام در مراتع منطقه و جلوگیری از فشار وارده و تخریب آن توصیه می شود. شناخت دقیق گیاهان مورد علاقه زنبورعسل و نقاط پراکنش آنها و همچنین فنولوژی (به ویژه زمان گلدهی) از ابزارهای مهم برنامه ریزی جهت حفظ و جلوگیری از تخریب مرتع و توسعه زنبورداری در مراتع منطقه است. در این تحقیق پتانسیل حوزه آبخیز قره آقاچ از نظر حضور گیاهان مناسب در زنبورداری، به عنوان ابزار مرتعدار مورد بررسی گرفت. نمونه برداری در تیپ‏های گیاهی به روش تصادفی با استقرار 3 ترانسکت 200 متری و 30 پلات یک متر مربعی و نمونه برداری از گیاهان و تنوع گونه‌های شهدزا و گرده‌زا  انجام گردید. در منطقه مورد مطالعة مهمترین تیره­های گیاهی مورد استفاده زنبور عسل به ترتیبCompositae ،Labiatae ، Umbelifera، Cruciferae، Gramineae، Liliaceae و Caryophyllaceae می‏باشد. از تعداد 114 گونه گیاهی در منطقه، 78 گونه مورد استفاده­ی زنبورعسل هستند که از نظر دامداران کم ارزش بوده و پوشش غالب مراتع ضعیف و بحرانی را تشکیل می‏دهند. لذا شناخت گیاهان و تعیین زمان گل دهی، منجر به تهیه تقویم زنبورداری و پتانسیل زنبور پذیری خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

• گیاهان شهدزا
• گیاهان گرده زا
• زنبورداری
• استفاده چند منظوره
• مراتع قره آقاچ

عنوان مقاله [English]

Diversity investigation of pollen and nectar plants in apicultural utilization management of rangelands (Case Study: Ghareh Aghach Watershed)

نویسندگان [English]

• F. Amiri ¹
• H. Arzani ²
• E. Gavili ³

¹ Assistant Professor, Faculty of Engineering, Islamic Azad University of Buhsher Branch, I.R. Iran.

² Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran.

³ MSc Graduate, Faculty of Natural Resources, Isfahan University of Technology, Isfahan, I.R. Iran.

چکیده [English]

Existence of pollen and nectar plants in vegetation composition of natural environment is essential for apiculture as one of the utilization types in multiple uses of environmental resources. Therefore, development of this strategy based on indigenous knowledge will increase stakeholder income, which can decrease stocking rate based on range grazing capacity. Due to high dependence of bee to plant flowers, recognition of such plants, studying their phonology and distributed regions is an important issue. Such information can help mangers to classify environmental suitability for bee keeping. The present study investigates the potential of plant species in Ghareh Aghach Watershed in beekeeping. Sample collection was carried out from vegetation species, percentage and composition along  two hundred meter transects in three replications and within 30 one square meter quadrates of each Vegetation type. The most import vegetation families utilized by bees in the area were Labiatae, Fabaceae, Asteraceae, Umbelifera, Rosaceae and Cruceferae. Among 114 plant species, 78 species are utilized by bees. These species were not palatable for grazing animals but were dominant in degraded rangelands. Therefore, it is important to define species and flowering time which essential for preparing beekeeping calendar and potential of this utilization type in the area. 

کلیدواژه‌ها [English]

• Pollen plants
• Nectar plants
• apiculture
• Multiple uses
• Ghareh Aghach Rangeland