نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، ایران
2 دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، ایران
3 استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام، ایران.
چکیده
بررسی تغییرات مکانی پارامترهای کیفی آبهای زیرزمینی در شناخت وضعیت کیفی آبخوان، منابع آلوده کننده و تعیین مناسبترین راهکارهای مدیریتی از اهمیت ویژهای برخوردار است. روشهای زمینآماری و GIS میتوانند در این راستا ابزار مفیدی باشند. با توجه به کاربریهای متعدد حوضه کردان، پارامترهای کیفی در آب زیرزمینی این حوضه میتواند دارای تغییرات مکانی قابل توجهی باشد. بر این اساس نمونههای آب زیرزمینی 52 چاه مورد بررسی قرار گرفت. مقایسه غلظت نمونههای نیترات با استانداردهای ملی و بینالمللی (50 میلی گرم بر لیتر) نشان میدهد که دو درصد از نمونههای مورد بررسی، آلوده به نیترات بودهاند. پس از بررسی واریوگرام و مشخص شدن مکانی بودن تغییرات نیترات، روشهای متعدد زمینآماری شامل IDW (با توان 1 تا 4)، کریجینگ معمولی و RBF (با پنج تابع کرنل) مورد مقایسه قرار گرفتند. در انتها، با توجه به مدل انتخابی پارامترهای کنترلی مربوطه کالیبره گردیده و نقشههای کاربردی همتراز و نقشه خطای مربوطه، با استفاده از روشهای مختلف در محدوده مطالعاتی تهیه شدهاند. براساس معیارهای ارزیابی خطای برآورد، روش کریجینگ دارای کمترین خطا بوده و از دقت قابل توجهی برخوردار است. همچنین نقشه احتمال خطر آلودگی نیتراته در آب زیرزمینی دشت کردان با استفاده از روش کریجینگ شاخص مورد بررسی قرار گرفت. توزیع مکانی نیترات در آب زیرزمینی منطقه نشان میدهد که غلظت نیترات در مناطق با قابلیت نفوذ بالا و شیب کم در کاربری کشاورزی بالاترین مقادیر را داشته است. این مقاله، همچنین شیوههای بررسی تغییرات مکانی پارامترهای کیفیت آب زیرزمینی را با استفاده از GIS شرح میدهد.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
Spatial variation of nitrate concentrations in groundwater by Geostatistics (Case Study: Kurdan Plain)
نویسندگان [English]
- Kh. Osati 1
- A. Salajegheh 2
- S. Arekhi 3
1 *Ph.D. student, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran.
2 Associate Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran.
3 Assistant Professor, College of Agriculture, Ilam University, Ilam, I.R. Iran.
چکیده [English]
Spatiality assessment of groundwater pollution is very important to determine water quality condition, pollution sources and management decisions. In this case, GIS and geostatistics methods can be useful tools. Spatiality of groundwater quality parameters, in relation with various land uses, can be very extremely. Therefore water samples from 52 wells in the Kurdan area were analyzed in this study. The results show that nitrate concentrations are less than maximum acceptable concentration in drinking water (i.e. 50 mg/L as nitrate recommended by ISIRI and WHO guideline values) except to one sample (2 percent of samples) in the study area. Various geostatistics methods, e.g. IDW (power 1-4), ordinary Kriging and RBF (five Kernel functions) were compared after assessing the variograms and the spatiality of nitrate samples. Then the model parameters were calibrated and through the specific methods, predicted and standard errors maps were prepared. Errors criteria show that Kriging is the best fitting model in the study area. Finally, probability map of NO3 concentrations exceeding the threshold value of 50 mg/L, is generated using the Indictor Kriging method. Spatiality of NO3 show that Nitrate concentration is increased where the rock type is permeable, land use is agriculture and slope is enough low to infiltrate polluted water into the wells. This research also tries to describe how to assess the spatiality of groundwater parameters by GIS.
کلیدواژهها [English]
- Nitrate
- Ground water quality
- Human activities
- Geostatistics
- Kriging
- Kurdan