نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانش آموخته کارشناس ارشد مدیریت مناطق بیابانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران.
2 استاد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران.
3 دانشیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران.
چکیده
بیش از 80 درصد از سطح کشور ایران از آب و هوای خشک و نیمه خشک برخوردار است و به همین دلیل بیشتر در معرض خطر بیابان زایی قرار دارد. اقدامات اجرایی در رابطه با کنترل بیابانزایی باید متکی بر شناخت وضعیت فعلی بیابانی شدن و شدت آن باشد. بدین منظور امتیازدهی به شاخصها جهت بررسی شدت بیابانزایی منطقه خضرآباد براساس مدل IMDPA صورت گرفت. در این تحقیق دو معیار آب و خاک با 10 شاخص جهت مطالعه حساسیت اراضی دشت یزد به بیابانزایی مورد ارزیابی قرار گرفتند. با استفاده از روش فوق هر یک از شاخصهای مورد مطالعه در واحدهای کاری مورد بررسی و امتیازدهی قرار گرفت. لایههای اطلاعاتی هر شاخص در محیط نرم افزاری ArcGIS تهیه گردید. پس از آن با تلفیق لایهها و محاسبه میانگین هندسی معیارها نقشه شدت بیابانزایی منطقه مورد مطالعه به دست آمد. با توجه به دو معیار انتخاب شده، نقشه نهایی بیابانزایی منطقه نشان دهنده شدت متوسط بیابانزایی است. معیار خاک با ارزش عددی 21/2 در کلاس متوسط و معیار آب با ارزش عددی 46/1 در کلاس کم و ناچیز قرار گرفتند. در میان شاخصهای مورد مطالعه، شاخص عمق خاک بیشترین تأثیر و شاخصهای SAR [نسبت جذب سدیم] و Cl کلر آب کمترین تأثیر را در بیابانزایی منطقه دارند. بر اساس ارزیابیهای انجام شده، متوسط هندسی ارزش کمی شدت بیابانزایی برای کل منطقه بر اساس دو معیار مورد بررسی برابر 76/1 تعیین شده است که بر اساس طبقه بندی کلاس شدت بیابانزایی برای کل منطقه متوسط برآورد شده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Study of desertification status using IMDPA model with emphasis on water and soil criteria (Case study: Khezr Abad - Elah Abad of Yazd - plain)
نویسندگان [English]
- E. S. Shokoohi 1
- Gh. R. Zehtabian 2
- A. Tavili 3
1 M.Sc.Graduate, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran.
2 Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran.
3 Associate Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran.
چکیده [English]
More than 80% of Iran’s area has arid and semi arid climate. Therefore, Iran is exposed to desertification process. Practical activities in controlling desertification must be based on current desertification situation and its severity. Based on this theory, evaluating desertification rate indices in Khezrabad region was done based on IMDPA model. In this research two factors with 10 indices were investigated. Each of the investigated indices was analyzed and scored based on work units. Data layers of each index were made by Arc GIS software. By compiling data layers and calculating geometric mean of indices, desertification rate map of the region was then prepared. According to the selected indices, final desertification map shows the mean rate of desertification. Soil index by 2.21 scoring value was classified in median class while water index by 1.46 scoring value was classified in poor class. Soil depth had the biggest influence while SAR and Cl of water had the least influence on desertification. Based on the assessments, geometrical mean of desertification rate quantity value for the entire region was 1.76, thus the entire region was classified in median class.
کلیدواژه‌ها [English]
- Criterion
- index
- Desertification
- IMPDA
- Khezrabad-Elah Abad
)