نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• دیانا عسکریزاده ¹
• غلامعلی حشمتی ²

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

² استاد،‌ دانشکده مرتع و آبخیزداری،‌ دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

چکیده

از عوامل مهم تأثیر گذار بر پوشش گیاهی در اکوسیستم‏های مرتعی، فاکتورهای غیر زنده است که نقش مهمی در شکل گیری و توالی انواع پوشش‏های گیاهی دارد. شناخت این عوامل، گام مهمی در مدیریت اکولوژیک مراتع محسوب می‏شود. بدین منظور، مراتع جواهرده رامسر واقع در البرز شمالی از ارتفاع 2000 تا 3200 متر انتخاب شد. با توجه به پایش میدانی و ساختار پوشش گیاهی، طبقات 300 متری برای برداشت داده‏های صحرایی در نظر گرفته شود. سپس در هر نوار عرضی، تعداد 15 پلات که توسط فرمولهای آماری محاسبه گردید، به صورت تصادفی، برای جمع آوری داده‏های صحرایی نظیر درصد پوشش انواع فرم‏های رویشی استفاده شد. در هر طبقه ارتفاعی، تعداد 5 پلات هم برای تهیه نمونه خاک در نظر گرفته شد. آنالیزهای آماری به کمک روش‏های رسته بندی و آنالیز چندمتغیره DCA و CCA انجام شد. نتایج نشان داد که فرم‏های رویشی منطقه در تحت 183 گونه و 33 خانواده، به 5 زیراجتماع بزرگ تفکیک شدند. به طوری که تفکیک پذیری این اجتماع تحت تأثیر عامل ارتفاع، جهت و ویژگی‏های خاکی قرار داشته است. همچنین آنالیز چندمتغیره CCA به خوبی توانسته است فرم‏های رویشی را با توجه به نیازهای اکولوژیک هریک به گروههای مستقلی از گراس‏های یک و چندساله با فورب‏های چندساله، فورب‏های یکساله، بوته‏ای‏ها و درختچه‏ای‏ها تفکیک کند. این فرم‏ها نیز تحت تأثیر عوامل توپوگرافی و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، دارای آشیان‏های اکولوژیک متفاوتی از همدیگر شده‏اند. بنابراین مدیریت اکولوژیک اکوسیستم‏های خشکزی نیاز به درک و آگاهی از ساختار پوشش گیاهی متأثر از عوامل محیطی دارد.

کلیدواژه‌ها

• توپوگرافی
• خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک
• فرم‏های رویشی
• آشیان‏های اکولوژیک
• البرز شمالی
• جواهرده

عنوان مقاله [English]

An investigation of environment factors’ impact on life form of plants (Case study: Javaherdeh rangelands of Ramsar)

نویسندگان [English]

• D. Askarizadeh ¹
• Gh. A. Heshmati ²

¹ MSc. Student, Gorgan University of Agricultural Science and Natural Resources, Gorgan, I.R. Iran

² Professor, Gorgan University of Agricultural Science and Natural Resources, Gorgan, I.R. Iran.

چکیده [English]

Abiotic factors, as topographic and physicochemical properties of soil, are the most important effective factor on vegetation in rangeland ecosystems which have the most important performances to forming and succession of plant vegetation. Ecologic management of rangelands can be desired by better understanding of these effective factors. Then, rangeland of Javaherdeh (Ramsar) in the northern Alborz Mountains ranging 2000-3200 m a.s.l. was selected in this study and altitudinal classes of 300 meter were selected to obtain field records on the basis of field monitoring and plants structures. About 15 plots (1 m²) in each altitudinal class were considered in order to obtain the field data, e.g. percentage of life-form covers. It was also chosen five plots to gather soil samples. Statistical analyses, using cluster analysis, DCA and CCA, were done by PC-Ord V.5.1 software. The results showed that life forms of plant under 183 species and 33 families have been divided into five sub-associations so that their segregation is done based upon elevation, aspect, and soil properties. Multivariate analysis (CCA) also can as well divide the life forms of plants based on their ecological requirements into subgroups include annual and perennial grasses with perennial forbs, annual forbs, shrubs, and bushy trees. These life forms are also found different ecologic niches funded upon influence of the topographic factors and physicochemical properties of soils. Hence, ecologic management of terrestrial ecosystems needs to knowing and understanding of vegetation structures under different environmental factors.

کلیدواژه‌ها [English]

• topography
• Physicochemical properties
• soil
• Ecologic niches
• Northern Alborz
• Javaherdeh