ارزیابی راهکارهای مدیریت بحران دریاچه اورمیه با تأکید بر مشارکت حداکثری بهره‌برداران (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سیمینه‌رود)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران.

2 دانشیار گروه علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران.

3 استادیار دانشکدۀ محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات، تهران، ایران.

چکیده

با توجه به معضل خشک‌ شدن دریاچۀ ارومیه، راهکارهای متعددی جهت احیاء آن از سوی متخصصان امر پیشنهاد گردیده است، اما باید به این نکته توجه نمود که اجرای هر طرح و پروژه‌ای در داخل حوزه‌های آبخیز نیازمند مشارکت ذینفعان و بهره‌برداران داخل آن حوزه می‌باشد به‌ طوری که عدم توجه به بهره‌برداران، بسیاری از طرح‌های مدیریت و توسعة منابع‌طبیعی را با شکست مواجه ساخته است. به همین جهت در پژوهش حاضر میزان مقبولیت عمومی و مشارکت بهره‌بردارانی که در منطقه به زراعت و باغداری اشتغال دارند، در چند نمونه از راهکارهای ارائه شده برای احیاء دریاچۀ ارومیه بررسی گردید. منطقۀ مورد مطالعه در این پژوهش حوزۀ آبخیز سیمینه‌ رود می­باشد که یکی از بزرگترین زیرحوزه‌های دریاچۀ ارومیه است. ابزار مورد استفاده در پژوهش حاضر پرسشنامه می‌باشد که با‌ مراجعه به منطقۀ مورد مطالعه و انجام مصاحبه با بهره‌برداران تکمیل و نتایج حاصل، با استفاده از نرم‌افزار SPSS 17 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که طرح تغییر سیستم آبیاری از سنتی به تحت‌ فشار با مقبولیت 45/91 درصدی در صورت اجرا می‌تواند بیش‌ترین اقبال را در بین راهکارهای مورد بررسی داشته باشد. طرح پرداخت جبرانی به کشاورزان نیز در ازاء عدم بهره‌برداری از اراضی زراعی تحت مالکیت با 53/55 درصد از مقبولیت مناسبی برخوردار بود. همچنین 25/50 درصد از بهره‌برداران نسبت به استفاده از گونه‌های با نیاز آبی کم به جای گونه‌های پرمصرف آب، در صورت حمایت دولت اعلام آمادگی نمودند. به‌ طور کلی نتایج نشان داد طرح افزایش آب‌بهای پرداختی بهره‌برداران به‌‍ منظور کاهش کشت و در نتیجه کاهش مصرف آب کشاورزی نمی‌تواند موفقیت چشم‌گیری داشته باشد. بنابراین بهتر است از میان این طرح‌ها، طرح تغییر سیستم آبیاری در اولویت اجرایی قرار داشته باشد و در مراحل بعدی طرح پرداخت جبرانی و تغییر الگوی کشت اجرا گردند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Urmia Lake Crisis Management Solutions with an Emphasis on Maximum Participation of Farmers (Case Study: Simineroud Watershed)

نویسندگان [English]

  • Alireza Daneshi 1
  • mehdi vafakhah 2
  • Mostafa Panahi 3
چکیده [English]

Due to problems of Urmia Lake, several strategies have been proposed by professionals to restore it. But it should be noted that the implementation of each plan and project within the watershed requires the participation ofstakeholders and farmers within that watershed. Due to the lack of attention to stakeholders, management of many natural resources and development projects has failed. Therefore, public acceptance and participation of stakeholders including those users who are engaged with farming and gardening was explored in some proposed approaches for restoring Urmia Lake. The study area was Siminehroud watershed as one of the largest Urmia Lake sub watersheds. Research instrument was a questionnaire which was filled by data obtained from interview with stakeholders and achieved results were analyzed using SPSS 17 software. The results showed that shift in irrigation system from traditional type to pressure irrigation system with 91.45% approval rating can be considered as the most successful strategy among poposed strategies. Compensation payment initiative specific to farmers for non-utilization of owned farming lands had the appropriate acceptance with 53.55%. Also 50.25% of stakeholders showed their inclination to the use of species of low water demands instead of those with high water demand providing that government support such scheme. Generally, it was revealed that increasing water charge anticipating subsequent reduction of water consumption will not be effective. Consequently, it can be stated firmly that irrigation system change must be put in executive priority and next priorities will be compensation payment to farmers and change in farming pattern.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Participation
  • Urmia Lake
  • cash payment
  • irrigation system change
  • farming pattern change

مراجع

[1] Aghaianzadeh, A., Pirkharatti, H. and Rezaei, N. (2014). Urmia Lake’s dryness and confronting issues. Thirty second conference of earth sciences. Tehran.
[2] Amiri, J. (2005). People participation- village development, two faces of a coin, Journal of Dehyari, 16, 152-170.
[3] Asgharizaman, A. (2013). The Evaluation of Coastal Changes of Urmia Lake as a Critical Environmental Issue in the Islamic Republic of Iran. Geographic Space, 13(41), 77-91.
[4] Bakhshi Tirgani, M., Sadeghi, S.H.R. and Khazaei, M. (2010). Investigating the effective factors on not participating of beneficiaries in watershed management operations of Tiregan watershed, sixth national conference of watershed management science and engineering and fourth national conference of erosion and sediment. Nour, May2010.
[5] Dolisca, F., Douglas, R.C., Joshua, M., McDaniel, D.A. and Curtis, M.J. (2006). Factors influencing farmers participation in forestry management programs: a case study from Haiti. Forest Ecology and Management, 23(2-3), 324- 331.
[6] Ehsani, M. and Khaledi, H. (2003). Agriculture water efficiency, national committee of irrigation and drainage of Iran, 18p.
[7] Eimanifar, A. and Mohebbi, F. (2007). Urmia Lake (Northwest Iran): a brief review. Saline Sys. 3:5. doi:10.1186/1746-1448-3-5.
[8] Ghasemi, M.A. (2005). The effective method of economic and social activities on level of villagers participation in construction plans. rural and development, 4(32), 79-112.
[9] Habibpour, K. and Safari, R. (2012). Comprehensive Guide for Spss Applications in the Field. fifth Ed. Louye Press. 861p.
[10] Hajmollahoseini, A., Hemmatzadeh, Y. and Rabiei, M. (2009). Investigating stakeholder’s participation in water and soil conservation projects of watershed management (Case study: villages of the Kalale, Golestan Province). Fourth Conference on Watershed and Water Resources Management. Tehran,  December2009
[11] Hamdy,  A. (2001). Agricultural water demand management: a must for water saving. In: Advanced Short Course on Water Saving and Increasing Water Productivity: Challenges and Options. Faculty of Agriculture, University of Jordan, Amman. Jordan, March 2001, pp. B 18.1-b 18.30.
[12] Hourdequin, M., Landres, P., Hanson, J. and Craig, D.R. (2012). Ethical implications of democratic theory for U.S. public participation in environmental impact assessment. Environmental Impact Assessment Review, 35, 37–44.
[13] Jabarlouye Shabestari, B. (1999). Urmia Lake (Iran Naturetears). Naghsh Mehr Press.
[14] Khatounabadi, S.A., Amini, A.M. and Mirzaali, A. (2001). Hindrance factors of  participation I restoring Aghghola rangelands in the Golestan Province. Science and Technology of Agriculture and Natural Resource. Water and Soil Science, 15(1), 39-54
[15] Lestari, S., Kotani, K. and Kakinaka, M. (2015). Enhancing voluntary participation in community collaborative forest management: A case of Central Java, Indonesia, Journal of Environmental Management, 150, 299-309.
[16] Mousavi, F. (2008). The analysis of users' attitude towards sustainable ground water resource management in Arsanjan and Jahrom plains of Fars. MSc. Thesis. Tarbiat Modares Uuniversity.
[17] Mousavi, S.N., Akbari, S.M.R., Soltani, Gh.R. and Zare Mehrjerdi M. (2010). Virtual water: a novel method in order to control water crisis. national conference of water crisis management. Islamic Azad University. Marvdasht, March2010, 12p.
[18] Johnson, N., Ravnborg, J.N.H.M., Westermann, O. and  Probst, K. (2001). User participation in watershed management and research. Water Policy, 3(6), 507-520.
[19] Rezvani, M.R. (2004). An introduction on the rural development planning in Iran. Ghomes press.
[20] Zarei, M., Azmude, A., Amirnejhad, H. and Pirnia, A. (2013). Investigating effective factors on not participating of beneficiaries in watershed management projects (Case study: brenjestank watershed). Natural Resource Economics, 2(2), 63-76.
نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری
دوره 70، شماره 2
مرداد 1396
صفحه 299-314

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 27 فروردین 1394
  • تاریخ بازنگری: 22 مرداد 1396
  • تاریخ پذیرش: 30 بهمن 1394
  • تاریخ اولین انتشار: 01 مرداد 1396

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار