نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زهره عصار ¹
• مسعود مسعودی ²

¹ دانش آموختۀ کارشناسی ارشد مدیریت مناطق بیابانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران.

² دانشیار گروه مهندسی منابع طبیعی و محیط زیست، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران.

چکیده

بیابان­زایی، عبارتست از تخریب سرزمین در مناطق خشک، نیمه­خشک و نیمه­مرطوب خشک که به­عنوان یک مشکل زیست محیطی با پیامدهای اقتصادی- اجتماعی و سیاسی بروز می­نماید. فرآیند تخریب سرزمین در اثر فقدان یا کاهش پوشش گیاهی بوده که منجر به کاهش تدریجی و برگشت­ناپذیر تولیدات بیولوژیکی یا اقتصادی می­گردد. چرای بیش از حد می­تواند سبب تخریب خاک و پوشش گیاهی گردد، تخریب پوشش گیاهی و خاک در مناطق خشک، اغلب بیابان­زایی نامیده می­شود که به­عنوان یک خطر جدی ناشی از شیوه­های معیشیتی انسان­ها بروز می­نماید. بنابراین شدت چرا می­تواند به­عنوان یک شاخص فشار زیست­محیطی مطرح گردد. منطقه میاندهی واقع در قسمت­های شمال شرقی ایران، جهت ارزیابی فشار دام انتخاب گردید. در مطالعه حاضر میزان فشار دام در منطقه مطالعاتی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی ارزیابی شد. در مدل فائو-یونپ، نسبت ظرفیت بالقوه چرا به تراکم فعلی دام به عنوان تخمینی از فشار دام پیشنهاد گردیده است. در مطالعۀ کنونی این روش با توجه شرایط واقعی حاکم در منطقه مورد بازنگری قرار گرفت تا واقعیت بهتر مشخص شود. لذا نقشه خطر فشار دام پس از ادغام لایه­های مختلف و محاسبه پارامترهای مختلف در محیط GIS تهیه گردید. براساس نقشه نهایی فشار دام در منطقه میاندهی، مناطق بدون خطر، خطر کم، شدید و خیلی شدید به ترتیب 3/21، 6/5، 8/9 و 3/63 درصد از منطقه مطالعاتی را در بر می­گیرند. در واقع نتایج به دست آمده نشان می­دهد که بخش عمده­ای از مساحت منطقه دربرگیرنده خطر خیلی شدید از لحاظ فشار دام می­باشد (3/63% از کل منطقه).

کلیدواژه‌ها

• فشار دام
• بیابانزایی
• پوشش گیاهی
• میزان تولید علوفه
• ‏GIS

عنوان مقاله [English]

Assessment of livestock pressure and its effect on desertification hazard, case study ‎area: Miyandehi Feizabad, Khorasan Razavi

نویسندگان [English]

• zohreh asar ¹
• masoud masoudi ²

چکیده [English]

Desertification refers to land degradation in arid, semi-arid, and dry sub-humid region. It is a global environmental problem with political and socio-economic consequences. Land degradation occurs as a result of impoverished vegetation cover that may lead to a progressive and irreversible reduction of the biological or economic productivity. Overgrazing may cause degradation of soil and vegetation. Degradation of vegetation and soil in dry lands, sometimes called desertification, is thought to be a serious threat to the sustainability of human habitation.  Therefore, the intensity of grazing can serve as an index of environmental pressure. The Miandehi region, located in the Northeast Iran, has been selected as a test area to assess livestock pressure. Present paper assessed the pressure of livestock within the studied area using GIS. FAO-UNEP model (1984) proposes the use of a ratio of potential carrying capacity to present livestock density as an estimate of pressure of livestock. This method has been adopted with some modifications for the present study. Therefore, maps of the hazard of pressure of livestock were prepared after overlying and calculating different parameters in GIS. According to the final map of pressure of livestock in Miandehi region, areas of no hazard, slight hazard, severe hazard and very severe hazard comprised respectively 21.3, 5.6, 9.8 and 63.3 % of the study area. Results showed that areas under very severe hazard dominate Miandehi (63.3 % of total land).

کلیدواژه‌ها [English]

• Livestock pressure
• desertification vegetation cover
• Forage production
• GIS