نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عباس علی پور ¹
• جابر رحیمی ²
• علی آذرنیوند ³

¹ استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه امام حسین (ع)، ایران.

² دانش آموختۀ دکتری هواشناسی کشاورزی، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشگاه تهران، ایران.

³ دانش آموختۀ کارشناسی ارشد مدیریت منابع آب، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، ایران.

چکیده

منابع آب زیرزمینی اهمیت به­سزایی در زندگی ساکنین مناطق گرم و خشک دارند. با افزایش بی­رویۀ جمعیت و نیاز فراوان به غذا، کمبود منابع آب سطحی، حفر تعداد زیادی چاه عمیق و نیمه­عمیق در استان­ها و برداشت بی­رویۀ آب از سفره­های آب زیرزمینی کیفیت آب در منطقه را کاملاً تحت تأثیر قرار داده است. هدف مطالعه حاضر، تعیین وضعیت کیفیت آب زیرزمینی در نه استان خشک و نیمه­خشک کشور، به­گونه­ای است که بتوان چشم­انداز و فهم و درک مناسبی از وضعیت کیفی منابع آب در این استان­ها ارائه کرد. در این راستا طبقه­بندی داده­ها، از مهم­ترین بخش­های ارزیابی کیفیت آب هست. شاخص­های  WQI و ویلکاکس ابزاری مناسب برای تعیین وضعیت و شرایط کیفیت آب هستند که در آن­ها داده­های چند پارامتر کیفیت آب با یک فرمول ریاضی؛ مقیاسی برای میزان سلامتی و کارآیی آب از بسیار ضعیف تا عالی ارائه می­دهد. در این پژوهش تعیین سیاست‎ها و شناسایی راهکارهای مناسب، توجه به اهداف توسعه پایدار، استفاده از GIS، پهنه­بندی مناسب با لحاظ نمودن کیفیت آب موجود، از جمله مواردی هستند که در تغییر الگوی استقرار جمعیت و بهبود آن نقش دارند. تهیه­ی نقشه­های تغییرات ویژگی­های شیمیایی آب­های زیرزمینی، نقشی ارزنده را در فرآیند تصمیم­گیری و مدیریت استفاده و بهره­برداری از آب­های زیرزمینی ایفا می­کند. با توجه به نتایج بدست آمده، اکثر آبخوان­ها از نظر کیفیت آب شرب مقادیری بین 200-300 (کیفیت بد) برای WQI و شور برای مصرف کشاورزی را نشان دادند.

کلیدواژه‌ها

• آب زیرزمینی
• کیفیت آب
• سامانه اطلاعات جغرافیایی
• روش ویلکاکس
• شاخص WQI

عنوان مقاله [English]

Groundwater Quality Analysis for Drinking and Agricultural Purposes-a Prerequisite for Land Use Planning in the Arid and Semi-arid Regions of Iran

نویسندگان [English]

• Abbas Alipour ¹
• Jaber Rahimi ²
• Ali Azarnivand ³

² Ph.D. Graduate, Dept. of Irrigation and Reclamation Engineering, University of Tehran

³ M.Sc. Graduate, Dept. of Irrigation and Drainage, College of Aburaihan, University of Tehran

چکیده [English]

Groundwater resources play central role in meeting domestic and agricultural demands of residents in arid regions. Owing to rapid urbanization, water use and land use has changed considerably. Overexploitation of wells posed a huge burden on available water resources. Degradation of water resources along with an increase of salinity has adversely affected water resources. Hence, current paper focuses on determination of water quality of the wells of nine provinces of Iran which are influenced by water shortage. In this regard, WQI is a suitable index for analyisis and classification of data. To provide a holistic influence from individual water quality parameters on total water quality, water quality index (WQI) is employed. In other words, WQI is average weight of multiple parameters. Apart from WQI which has been used for drinking purposes, Wilcox has been used for agricultural water quality analysis. After identification of water quality conditions, sustainable settlement of population should be considered. Environmental planning and management, policy making, obtaining conclusive strategies and land use planning should be taken into account after providing water quality maps. Generation of water quality maps is an effective step for optimal operation of groundwater resources as well as for decision making. In present study, most of aquifers have been identified of low water quality (WQI=200-300).

کلیدواژه‌ها [English]

• Groundwater
• Water quality
• Geographical Information System
• Wilcox
• Water quality index