تأثیر تغییرات کاربری اراضی بر کمیت و کیفیت منابع آب زیرزمینی حوضۀ غرب تالاب جازموریان

اسکندری دامنه, حامد; زهتابیان, غلامرضا; سلاجقه, علی; قربانی, مهدی; خسروی, حسن

doi:10.22059/jrwm.2018.257186.1259

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری بیابانزدایی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

² استاد دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران.

³ استاد دانشکدۀ منابع طبیعی،‌ دانشگاه تهران، ایران.

⁴ دانشیار‌ دانشکدۀ منابع طبیعی،‌ دانشگاه تهران، ایران.

⁵ دانشیار دانشکدۀ منابع طبیعی،‌ دانشگاه تهران، ایران.

https://doi.org/10.22059/jrwm.2018.257186.1259

چکیده

در این تحقیق، به ارزیابی اثر تغییرات کاربری اراضی بر منابع آب زیرزمینی و پایش تغییرات مکانی و زمانی پارامتر‌های کمی و کیفی آب زیر‌زمینی در حوضۀ غرب تالاب جازموریان پرداخته شد. به‌طوری‌که به منظور بررسی روند تغییرات کاربری اراضی از تصاویر ماهوارۀ‌ لندست، سنجنده‌ها2002 TM و 2015OLI با استفاده از روش حداکثر احتمال، استفاده گردید، همچنین جهت ارزیابی پارامتر‌های کمی و کیفی آب زیر‌زمینی نیز از اطلاعات چاه‌های آب زیر‌زمینی در سال‌های 1381 تا 1394 استفاده شد. در این راستا نقشۀ پهنه‌بندی تغییرات مکانی و زمانی پارامتر‌های کمی و کیفی آب زیر‌زمینی با استفاده از بهترین روش درون‌یابی در محیط نرم‌افزار ArcGIS تهیه گردید. نتایج بدست آمده از ارزیابی بهترین روش درون‌یابی نشان داد که روش کریجینگ دارای کمترین خطا می‌باشد. بر طبق نتایج بدست آمده، طی سال‌های مطالعاتی در منطقۀ مورد نظر، افزایش وسعت کاربری‌های مسکونی و کشاورزی و نیز کاهش وسعت کاربری‌های خشکه‌رود، سد، مراتع و اراضی بایر و کوهستانی در سال 1394 نسبت به سال 1381رخ داده است که این تغییرات نشان‌دهندۀ افزایش تخریب و وضعیت ناپایدار در منطقه است و از عوامل مستقیم اثر‌گذار بر منابع آب زیرزمینی می‌باشد و در پی این تغییرات، در قسمت‌های جنوبی حوزۀ مطالعاتی، کمیت و کیفیت آب زیر‌زمینی کاهش یافته است که از علل آن می‌توان به احداث سد جیرفت‌ بر روی رودخانۀ دائمی هلیل‌رود، و رها نکردن حق‌آبه و افزایش وسعت کاربری‌های شهری و کشاورزی اشاره کرد که باعث شده است تا به تبع آن کمیت و کیفیت آب زیرزمینی در این بخش‌ها با گذشت زمان کاهش یابد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessing the effect of land use changes on groundwater quality and quantity (Case study: west basin of Jazmoryan wetland)

نویسندگان [English]

Hamed Eskandari Damaneh ¹
Gholamreza Zehtabian ²
Ali Salajegheh ³
Mehdi Ghorbani ⁴
Hassan Khosravi ⁵

¹ PhD student, faculty of natural resource, university of Tehran

² Faculty or Natural Resources, University of Tehran

³ دانشگاه تهران

⁴ University of Tehran

⁵ Associate Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran

چکیده [English]

In this study, the effect of land use changes on groundwater resources as well as monitoring of spatial and temporal changes of groundwater quantitative and qualitative parameters were assessed in west basin of Jazmoryan Wetland. Landsat satellite images of TM 2002 and OLI 2015 sensors by applying of Maximum Likelihood Method were used to investigate land use changes trend. Also, information related to wells in years of 2002 to 2015 was used to assess groundwater quantitative and qualitative parameters. To do this, zoning maps of spatial and temporal changes of groundwater quantitative and qualitative parameters were prepared using the best interpolation method in ArcGIS software. The results related to evaluation of the best interpolation method showed that Kriging method had the least error. According to the results of this study, the area of agricultural and urban land uses has been increased, while the area of ephemeral stream, dam, rangelands, bare and mountain land uses has been decreased in 1394 compared to 1381.These changes indicate the increased degradation as well as unstable conditions of the region that adversely affect groundwater resources. As a result of these changes, groundwater quality in southern parts of the study area has been declined. Among the factor causing this declined groundwater quality are construction of Jiroft dam on Halil-rood permanent river, lack of water right and expanded urban and agricultural lands which have caused decrease in groundwater quality over time.

کلیدواژه‌ها [English]

Groundwater
Land Use Change
West Basin of Jazmoryan Wetland
interpolation
Kriging

مراجع

[1] Ajdary, k. and kazemi, G. (2014). Quantifying changes in groundwater level and chemistry in Shahrood, northeastern Iran, Hydrogeology Journal, 22(2), 469-480.

[2] Akbari, M. Jirga, R.V. and Sadat, M.M. (2009). Investigation of Groundwater Loss Using Geographic Information System (Case Study: Mashhad Plain Aquifer), Journal of Soil and Water Conservation, 16(4), 63-78.

[3] Alawi panah, S. K. (2012). Application of Remote Sensing in Earth Sciences, Tehran University Press.

[4] Alizadeh, A. (2011). Principles of Applied Hydrology, 30th Edition, University of Reza (AS), Mashhad.

[5] Fatemi, S.B. and.Rezaei Y. (2005). Principle of remote sensing, Tehran: Azadeh Publication

[6] Ghasemi, R. Mirarkhalq Zia, T. Ahmadi, Valiollah Karimi, Ismail Abbasi, (2015). Estimation of quantitative and qualitative changes of groundwater by land use (Case study: Khormooj plain, Bushehr province), The 2nd National Conference on Water Crisis Solutions in Iran and the Middle East.

[7] Ghazavi, R. and Ramezani Sarbandi, M. (2013). Investigating the Effect of Changes in Precipitation Rates and Groundwater Recovery on Quantitative and Qualitative Changes in Aquifer Water (A Case Study of Rafsanjan Plain) Journal of Hydrogeomorphology, No. 12,111-129.

[8] Jafary, R. Bkhshndhmhr, L. (2014). investigate the spatial variability of salinity and alkalinity using geostatistics rely Groundwater in Isfahan Province, Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, Soil and Water Sciences, 18(68), 182-194.

[9] Jahanshahi, A. Roohi Moghadam, A. and Dehvari, A. (2014). Evaluation of Groundwater Quality Parameters Using GIS and Land Statistics (Case Study: Aquifer in Shahrbabak Plain), Daneshbakhsh Water and Soil Journal, 24(2), 197- 183.

[10] Johnston, K. Ver Hoef, J. M. Kerivoruchko, K. and Lucas, N. (2001), Using ArcGis geostatistical analyst: Esri Redlands.

[11] Haris K. Arina, Ahmed. Shakeel, Perrrin, Jerome. GIS- based impact assessment of land- use changes on groundwater quality: study from a rapidly urbanizing region of South India.

[12] Madan, K. Kamii, Y. and Chikamori, K. (2008). Cost-effective approaches for sustainable groundwater management in alluvial aquifer systems. Water resources management

[13] Mohammadi, S. and Sallagagheh, A. (2017). Study of spatial and temporal variations of groundwater quality with the help of the best estimator of pitch statistics (Case study Plain: Kerman Plain). Scientific Journal of Watershed Management Sciences and Engineering. 49 – 60.

[14] Mohammadi, M.Ghaleeni, M. Obrahi, K. (2011). Time and Spatial changes of groundwater quality in Qazvin Plain. Iranian Journal of Water Research, 5(8), 41-52.

[15] Nakhaei Nejadfard, S. Zahtabian,G.R. Malekian,A. And Khosravi, H. (2018). Investigation of temporal and spatial variations of quantity and quality of groundwater of the Karajan Plain in South Khorasan. Research on Range and Desert of Iran, 24 (2), 268-279.

[16] Naseri, H. Khorimi, M. Yidkhashi, M.E. Shapesandzadeh,M.And Dehghan, H.( 2006). Investigating the Factors Affecting Spatial Change of Nitrate Concentration in Groundwater of Gharehsoo Basin, Journal of Agricultural Science and Natural Resources.13 (1), 108-116.

[17] Nasrallahi, M. Membeni,M. Valizadeh,S. And Khosravi,H.( 2014). Investigation of Land Use Change Process / Ground Coverage on Groundwater Groundwater Status Using Satellite Images (Case Study: Gilan-e-Gharb Plain), Geosciences Information & Knowledge Management, 23(91), 921-932.

[18] Nath, B. (2009), Geostatistical approach to assessment of spatial distribution of groundwater quality, Pol J Environ Stud, 18, 1073-1082.

[19] Pun, Y. GONG, H. ZHOU, D. Li, X. NAKAGOSHI, N. (2011). Impact of land use change on groundwater recharge in Guishui River Basin, China, Chin. Geogra. Sci. 21 (6), 734-743

[20] Rafieh Sharifabad, J. Zahtabian,G.H. Khosravi, H. And Gholami, H. (2016). Investigating Land Use Change Process on Groundwater Quality in Yazd-Ardakan Plain, Geography Quarterly, and Seventh.1 (19), 189-199.

[21] Rahimi, M. And Soleimani, K. (2017). Evaluation of Groundwater Potential of Dehgolan Plain on Geographic Information and Remote Sensing Using a Multi-Criterion Decision Making Technique, Journal of Science and Engineering, 10(35), 27-39.

[22] Richards John, A. and Xiuping, J. (2006). Remote Sensing Digital Image- Analysis: An introduction, 4th Edition, Springer.

[23] Sadeghi, A. Zahtabian, G.H. Malekian, A. Khosravi,H. (2014). Effect of Land Use Change on Groundwater Quality in Zaribar Lake Watershed, Watershed Studies, .27(4), 90-97.

[24] Samadi, J. And Samadi, J. (2017). Spatial-temporal modeling of groundwater level changes in urban and rural areas of Kashan aquifer using GIS techniques. Journal of Environmental Science and Technology, 19 (1), 63-77.

[25] Serivastava, P. K. Singh, S. Gupta, M. Thakur, J. K. and Mukherjee, S. (2012). Modeling impact of land use change trajectories on groundwater quality using remote sensing and GIS. Environ Eng Manage J.

[26] Shabani, M. (2008). Determining the Most Appropriate Land Use Method in the Void Map of TDS Changes and Groundwater PH (Case Study: Arsanjan Plain), Water Engineering Magazine.2 (1), 47-57.

[27] Singh, S.K. Singh, Ch.K. Mukherjee, S. (2010). Impact of land use and land cover change on groundwater quality in the Lower Shiwalik hills, a remote sensing and GIS based approach, Cent. Eur. J. Geosci. 124-131.

[28] Siska, P. P. and Hung, I. K. (2001). Assessment of kriging accuracy in the GIS environment. In 21st Annual ESRI International Conference, San Diego, CA.

[29] Soleimani Sardou, F. Boroumand, N. And Azareh, A. (2016). Investigation of Spatial and temporal changes in groundwater quality in Jiroft plain, Journal of Rangeland and Watershed Management, 69(4), 932-921.

[30] Vadietee,M. Asghari Moghaddam, A. And Nakhaei, M. (2016). Evaluation of Groundwater Quality for Agricultural Use Using Fuzzy Inference Model, Journal of Ziouheshi University of Science and Engineering, 10(35), 69-77.

[31] Valipur, M. Karimian Eghbal,M. Malakouti. M.J. And Khoshgaftar,A.H. (2008). The trend of salinity development and agricultural land degradation in the Shamsabad region of Qom, Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, 12(46), 691-683.

[32] Williams, J. W. Izaurralde, R. C. and Steglich, E. M. (2008). Agricultural Policy/environmental extender model, Theoretical Documentation, Version, 604.

[33] Wu, Q. Li, H. Q. Wang, R. S. Paulussen, J. He, Y., Wang, M. and Wang, Z. (2006). Monitoring and predicting land use change in Beijing using remote sensing and GIS. Landscape and urban planning, 78(4), 322-333.

نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری

تأثیر تغییرات کاربری اراضی بر کمیت و کیفیت منابع آب زیرزمینی حوضۀ غرب تالاب جازموریان

مراجع

مراجع

دوره 71، شماره 3
آذر 1397
صفحه 563-578

تأثیر تغییرات کاربری اراضی بر کمیت و کیفیت منابع آب زیرزمینی حوضۀ غرب تالاب جازموریان

مراجع

مراجع

دوره 71، شماره 3آذر 1397صفحه 563-578

دوره 71، شماره 3
آذر 1397
صفحه 563-578