نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رضا عرفانزاده ¹
• محمد جعفری ²
• میثاق قاسمپور ¹

¹ گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، شهر نور، ایران

² گروه احیا مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر گونه همیشه سبز مای‌مرز (Juniperus sabina) و برگ‌ریز زرشک (Berberis integerrima) بر برخی ویژگی‌های خاک مراتع رویشگاه آن-ها انجام شد. در خرداد‌ماه، همزمان با رشد غالب گیاهان در مراتع البرز میانی، از هر گونه 10پایه انتخاب و نمونه‌های خاک از زیر تاج آنها از دو عمق صفر تا10 و 20-10 سانتی‌متر با مته برداشت شد و سپس ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک در آزمایشگاه اندازه‌گیری گردید. به منظور بررسی تفاوت یا عدم تفاوت این ویژگی‌‌ها در ارتباط با نوع گونه و عمق خاک، تجزیه واریانس دو طرفه اعمال گردید. همچنین از تجزیه واریانس یک طرفه و آزمون مقایسه میانگین LSD برای مقایسه ویژگی‌های خاک در هر یک از عمق‌های ذکر شده بصورت جداگانه برای هر گونه استفاده شد. نتایج تاثیر متفاوت گونه‌های چوبی برویژگیهای کیفی خاک را نشان داد. در عمق سطحی بیشترین مقدار ماده آلی کل (62/4درصد) و پایداری خاکدانه (08/36درصد) به طور معنی دار در زیر گونه J. sabina مشاهده گردید در حالی که بیشترین مقدار نیتروژن کل در زیر گونه B. integerrima (53/0درصد) مشاهده شد. در عمق پایینی بیشترین مقدار ماده آلی کل (19/5درصد) به طور معنی دار در زیر گونه J. sabina مشاهده شد. بیشترین مقدار تنفس میکروبی در هر دو عمق مربوط به توده علفی بود. تغییرات سایر ویژگی‌های خاک بین دو گونه چوبی و توده علفی معنی‌دار نبود. به طور کل نتایج این تحقیق حاکی از تاثیر متفاوت گونه‌های مختلف چوبی بر خاک مراتع می‌باشد که در فعالیت-های اصلاح و توسعه بایستی مد نظر قرار بگیرد.

کلیدواژه‌ها

• جزایر حاصلخیز
• علفزار
• آللوپاتی
• گونه‌های چوبی
• کیفیت خاک

عنوان مقاله [English]

Effect of evergreen Juniperus sabina and deciduous Berberis integerrima species on some substratum soil physico-chemical characteristics

نویسندگان [English]

• Reza Erfanzadeh ¹
• Mohammad Jafari ²
• Misagh Ghasempour ¹

¹ Rangeland Management Department, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modares University; Noor city, Iran.

² Department of Reclamation of Arid and Mountainous Regions, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

چکیده [English]

This study aimed to investigate the effect of Juniperus sabina (evergreen) and Berberis integerrima (deciduous) and herbaceous patches on some soil properties (pH, EC, aggregate stability, microbial respiration, organic carbon and nitrogen) in their habitats. In June, when maximum growth of the dominant plant species in rangelands of central Alborz was occurred, of each plant patch, 10 patches were randomly selected and soil were collected beneath of the canopy species in each from two depths: 10-0 and 20-10 cm (in total 60 soil samples). Then, soil physico-chemical characteristics were measured in the laboratory. In order to examine the differences between each soil characteristics associated with patches and depths, two-way ANOVA using GLM was applied. In addition, one-way ANOVA and post-hoc tests were used to compare soil characteristics between patches, in each depth separately. The results showed different effect of different patches on the soil characteristics. In upper soil layer, the highest contents of organic matter (4.62%) and aggregate stability (36.08) were observed under J. sabina, while the highest total nitrogen was found under B. integerrima. In deeper soil layer, the highest content of organic matter (5.19%) was found under J. sabina. The highest microbial respiration contents in both depths were observed under herbaceous patch. The variation of other soil characteristics were less pronounced by type of patches. In general, the results of this study cleared that different woody plant species have different effects on soil characteristics, should be mentioned in the rangeland development and improvement projects.

کلیدواژه‌ها [English]

• Fertile islands
• Grassland
• Allelopathy
• Woody plants
• Soil quality