لیلا شریعتی نیا؛ مهدی قربانی؛ حسین آذرنیوند؛ مجید رحیمی
چکیده
مراتع به عنوان نظام‌های اجتماعی-اکولوژیک، نقشی حیاتی در تأمین امنیت غذایی و معیشت جوامع ایفا می‌کنند. با این حال، تغییر اقلیم و عوامل انسانی تهدیداتی جدی برای این اکوسیستم‌ها محسوب می‌شوند. به منظور مقابله با این چالش‌ها، دولت‌ها به حمایت از اقدامات احیا و اصلاح مراتع پرداخته‌اند. حکمرانی منابع طبیعی به عنوان یک رویکرد نوظهور ...
بیشتر
مراتع به عنوان نظام‌های اجتماعی-اکولوژیک، نقشی حیاتی در تأمین امنیت غذایی و معیشت جوامع ایفا می‌کنند. با این حال، تغییر اقلیم و عوامل انسانی تهدیداتی جدی برای این اکوسیستم‌ها محسوب می‌شوند. به منظور مقابله با این چالش‌ها، دولت‌ها به حمایت از اقدامات احیا و اصلاح مراتع پرداخته‌اند. حکمرانی منابع طبیعی به عنوان یک رویکرد نوظهور در مدیریت این نظام‌ها مطرح شده است که می‌کوشد پایداری مراتع را با ایجاد تصویری مشترک از وضعیت منابع و قوانین مناسب مدیریت و افزایش ظرفیت سازگاری، در مواجهه با پیچیدگی‌های تغییرات محیطی و عدم قطعیت‌های ناشی از آن تأمین کند. تحقیق حاضر بر اساس رویکرد تحلیل شبکه‌های اجتماعی و با استفاده از روش گلوله‌برفی و بکارگیری شاخص‌های تراکم پیوندهای درون‌گروهی و برون‌گروهی و مرکز-پیرامون، وضعیت روابط همکاری و انتقال دانش در نظام حکمرانی مرتع در شهرستان تفرش را بین دست‌اندرکاران سازمانی با نقش‌های حفاظتی،توسعه‌ای و واسطه‌ای مورد سنجش و بررسی قرار داد. نتایج حاکی از میزان بالای پیوندهای برون‌گروهی و وجود منافذ ساختاری قوی و سطح پایین پیوندهای درون‌گروهی و بسته‌بودن کمتر از حد مطلوب شبکه بود که نشان داد ساختار دانش مدیریت مراتع در این منطقه مبتنی بر مذاکره نیست و در فرآیند دانش زائد قرار دارد که مبین ناکارآمدی جریان ورودی دانش اکولوژیک در بهبود سازگاری میان شبکه دست‌اندرکاران سازمانی مرتبط با مدیریت مراتع شهرستان تفرش است. این مطالعه بر اهمیت سرمایه اجتماعی و یادگیری متقابل در تقویت همکاری‌ها و تصمیم‌گیری‌های جمعی تأکید دارد و نشان می‌دهد که ایجاد توافق بین کنش‌گران با اهداف مختلف، کلید موفقیت حکمرانی مبتنی بر سازگاری است.
مجید رحیمی؛ آرش ملکیان؛ امیر علم بیگی
چکیده
آب، مایۀحیات است، حتی در زمانی که به وفور یافت می‌شود. در سال‌های گذشته، اطمینان واهی از دائمی بودن خدمات آب در کشور ایران، باعث شده است تا ساختار‌های نهادی مربوط به آب به صورت نامناسب و ناسازگار با تغییرات محیطی ایجاد شده و هنگام بروز بحران‌های مربوط به آب مانند خشکسالی، وقوع سیلاب و در مقیاس بزرگتر، تغییر اقلیم، توانایی انعطاف ...
بیشتر
آب، مایۀحیات است، حتی در زمانی که به وفور یافت می‌شود. در سال‌های گذشته، اطمینان واهی از دائمی بودن خدمات آب در کشور ایران، باعث شده است تا ساختار‌های نهادی مربوط به آب به صورت نامناسب و ناسازگار با تغییرات محیطی ایجاد شده و هنگام بروز بحران‌های مربوط به آب مانند خشکسالی، وقوع سیلاب و در مقیاس بزرگتر، تغییر اقلیم، توانایی انعطاف و تاب‌آوری در مقابل این تغییرات را نداشته باشند. بدین منظور، شناخت نظام حکمرانی کنونی در کشور، از نیاز‌های ضروری تلقی می‌شود. به همین دلیل در این مطالعه به بررسی شیوه و رژیم نظام حکمرانی آب در یکی از مناطق دچار چالش کم‌آبی پرداخته شد. برای تعیین شیوۀ حکمرانی در دو سطح نهاد و ذینفعان محلی از پرسشنامه با روایی قابل قبول توسط اساتید مربوطه و ضریب آلفای کرونباخ 71/0 در سطح نهاد و 69/0 در سطح ذینفع استفاده شد. در دو سطح نهاد و ذینفع، به ترتیب روش نمونه گیری گلوله‌برفی و تصادفی به کار گرفته شد. همچنین، به منظور تعیین رژیم حکمرانی در چهار شهرستان ارسنجان، نی‌ریز، خرامه و استهبان از روش تحلیل شبکۀ نهادی رسمی و غیر‌رسمی با روش نمونه‌گیری شبکۀ کامل استفاده شد. نتایج نشان داد که در ده کارکرد فرعی حکمرانی مورد بررسی، شیوۀ سلسله‌مراتبی بیشتر مشاهده شده است. به علاوه نتایج تحلیل شبکه نهادی نیز نشان داد که رژیم حکمرانی کنونی در هر چهار شهرستان، رژیم رانت‌خواه متمرکز می‌باشد؛ که از ویژگی‌های شیوۀ حکمرانی سلسله‌مراتبی تلقی می‌شود. در نهایت بر اساس نتایج ترکیب شیوه‌های حکمرانی و رسیدن به فراحکمرانی پیشنهاد شد.
