فریبا زکی زاده؛ علیرضا مقدم نیا؛ علی سلاجقه؛ عبدالله اردشیر
چکیده
در طی چند دهۀ گذشته با توجه به رشد جمعیت و توسعۀ شهری، رواناب شهری افزایش یافته و منجر به مشکلات مختلفی از جمله آبگرفتگی معابر سطح شهر، انتشار آلودگیهای زیست محیطی و خطرات ناشی از گسترش سیلاب شده است. به منظور مدیریت رواناب شهری لازم است میزان رواناب به درستی برآورد گردد. از جمله مدلهای پرکاربرد برای برآورد رواناب شهری مدل SWMMاست. ...
بیشتر
در طی چند دهۀ گذشته با توجه به رشد جمعیت و توسعۀ شهری، رواناب شهری افزایش یافته و منجر به مشکلات مختلفی از جمله آبگرفتگی معابر سطح شهر، انتشار آلودگیهای زیست محیطی و خطرات ناشی از گسترش سیلاب شده است. به منظور مدیریت رواناب شهری لازم است میزان رواناب به درستی برآورد گردد. از جمله مدلهای پرکاربرد برای برآورد رواناب شهری مدل SWMMاست. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی کارایی مدل SWMM در شبیهسازی دبی جریان در حوزۀ آبخیز شهری در منطقۀ 22 تهران است. در ابتدا پارامترهای مورد نیاز مدل محاسبه شد. برای واسنجی و ارزیابی مدل، رواناب متناظر با سه واقعۀ بارندگی در خروجی حوزه اندازهگیری شد و با رواناب شبیهسازی شده توسط مدل مقایسه شد. نتایج بهدست آمده از واسنجی مدل نشان داد که شبیهسازی دبی در هر دو واقعۀ مورد بررسی، انطباق خوبی با دادههای مشاهدهای دارد. از فرآیند واسنجی برای برآورد مقدار بهینۀ پارامترهای ورودی مدل استفاده شد. نتایج ارزیابی مدل SWMM کارایی و دقت مدل را با مقدار نش ساتکلیف 72/ 0 تأیید میکند. همچنین مقدارRSR برای ارزیابی مدل 53/. به دست آمد که نشاندهندۀ قابل قبول بودن مدل است و نشان میدهد که مدل مذکور قابلیت شبیهسازی رواناب شهری را دارد و میتوان از این مدل برای طرحهای مدیریت رواناب شهری و طراحی شبکۀ زهکشی رواناب شهری منطقۀ مورد مطالعه استفاده نمود.
اباذر اسمعلی عوری؛ محمد گلشن
چکیده
حوزههای آبخیز یک محیط وسیع با شرایط متفاوت میباشند که شبیهسازی و مطالعه مطالعۀ فرآیندهای تولید رواناب و رسوب در سطح این منطقه برای مدیریت و حفظ منابع بسیار مهم میباشد. حوزه حوزۀ آبخیز کوزه تپراقی با مساحت 766 کیلومتر مربع در جنوب و بالادست حوزه حوزۀ آبخیز قرهسو در استان اردبیل واقع شده است. از بین مدلهای هیدرولوژیک با ...
بیشتر
حوزههای آبخیز یک محیط وسیع با شرایط متفاوت میباشند که شبیهسازی و مطالعه مطالعۀ فرآیندهای تولید رواناب و رسوب در سطح این منطقه برای مدیریت و حفظ منابع بسیار مهم میباشد. حوزه حوزۀ آبخیز کوزه تپراقی با مساحت 766 کیلومتر مربع در جنوب و بالادست حوزه حوزۀ آبخیز قرهسو در استان اردبیل واقع شده است. از بین مدلهای هیدرولوژیک با توجه به قابلیتهای مدل SWAT، این مدل برای شبیهسازی فرآیندهای هیدرولوژیک منطقه در سطح زیرحوضه استفاده شد. همچنین برای بررسی دقیقتر از دستگاه شبیهساز باران در سطح واحد پاسخ هیدرولوژیک (HRU) استفاده شد و نتایج بهدست آمده در سطح زیرحوضه تعمیم داده شدند. نتایج مدل هیدرولوژیک SWAT با نمایههای آماری R2، NSE و RMSE ارزیابی شد بهطوریکه برای شبیهسازی رواناب در دورههای واسنجی و اعتبارسنجی، این نمایهها بهترتیب 8/0-74/0، 71/0-69/0 و 32/0-33/0 و برای شبیهسازی رسوب 75/0-66/0، 72/0-64/0 و 27/35-39/26 بهدست آمدند. بررسی نتایج مطالعات حاصل از بارانساز مصنوعی نیز نشان داد که خاکهای لومی منطقه واقع در 8 نمونه HRU نقش زیادی در تولید رسوب منطقه دارند. مقدار حداکثر رواناب و رسوب تولیدی با استفاده از دستگاه شبیهساز باران و مدل SWAT در زیرحوضههای 13 و 1 مشاهده شدند که نشان دهنده دهندۀ شرایط ضعیف و نامناسب در این زیرحوضهها میباشند. مقایسه مقایسۀ نتایج روشهای مطالعاتی نشان داد که مدل SWAT از عملکرد بهتری برای شبیهسازی رواناب نسبت به دستگاه شبیهساز باران برخوردار میباشد. همچنین مقدار رسوب شبیهسازی شده توسط این مدل بیشتر از مقدار رسوب محاسباتی توسط دستگاه شبیهساز باران بوده و به مقادیر مشاهداتی نزدیکتر میباشد.
عطااله کاویان؛ مازیار محمدی؛ مقدسه فلاح؛ کاکا شاهدی؛ محمود حبیب نژاد؛ کریم سلیمانی؛ واحد بردی شیخ
چکیده
شبیهسازهای باران کوچک و قابل حمل از ابزارهای اساسی در مطالعات فرسایش خاک و هیدرولوژی سطحی هستند و در آزمایشات امکان تکرار خصوصیات بارش طبیعی را بوجود می آورند. در این تحقیق ضمن معرفی یک دستگاه شبیهساز باران دو نازله، آزمایشات واسنجی شامل آبدهی نازلها، یکنواختی بارش در سطح پلات و توزیع اندازهی قطرات انجام شده است. نتایج حاصل ...
بیشتر
شبیهسازهای باران کوچک و قابل حمل از ابزارهای اساسی در مطالعات فرسایش خاک و هیدرولوژی سطحی هستند و در آزمایشات امکان تکرار خصوصیات بارش طبیعی را بوجود می آورند. در این تحقیق ضمن معرفی یک دستگاه شبیهساز باران دو نازله، آزمایشات واسنجی شامل آبدهی نازلها، یکنواختی بارش در سطح پلات و توزیع اندازهی قطرات انجام شده است. نتایج حاصل از واسنجی آبدهی نازلها نشان داد که دبی خروجی دو نازل تحت فشارهای 20، 40، 60 و 80 کیلوپاسکال مشابه بوده و بین آنها تفاوت معنیداری مشاهده نمیشود. برای رسیدن به حد مطلوبی از یکنواختی بارش در سطح پلات آزمون یکنواختی بارش با تغییر فاصلهی بین نازل ها (50،60 و 70 سانتی متر) و زاویه نوسان آنها (30،45 و 60 درجه) در فشار ثابت 60 کیلوپاسکال به اجرا درآمد. نتایج نشان داد که ضریب یکنواختی در سطح پلات 2 متر مربعی از 57 تا 61 درصد و شدت متوسط بارش نیز از 48 تا 101 میلیمتر در ساعت متغییر است. در ادامه با استفاده از روش عکسبرداری با سرعت بالا محدوده میانه قطری قطرات شبیهسازی شده در فشار بهینه ( 60 کیلوپاسکال) بین 4/2 الی 6/2 میلیمتر اندازهگیری شد.
شهاب الدین زارع زاده مهریزی؛ اسداله خورانی؛ جواد بذرافشان؛ ام البنین بذرافشان
چکیده
رودخانه گاماسیاب یکی از پنج شاخه اصلی رودخانه کرخه است و نقش اساسی در حفظ حیات و زیست بوم منطقه دارد. برای اتخاذ شیوههای صحیح و پایدار مدیریت منابع آب رودخانه گاماسیاب، کسب آگاهی مستمر از وضعیت کمی و کیفی آب و نیز تغییرات آن ضروری است. امروزه استفاده از مدلهای هیدرولوژیکی به منظور شبیهسازی فرآیندهای کمی و کیفی مرتبط با چرخه ...
بیشتر
رودخانه گاماسیاب یکی از پنج شاخه اصلی رودخانه کرخه است و نقش اساسی در حفظ حیات و زیست بوم منطقه دارد. برای اتخاذ شیوههای صحیح و پایدار مدیریت منابع آب رودخانه گاماسیاب، کسب آگاهی مستمر از وضعیت کمی و کیفی آب و نیز تغییرات آن ضروری است. امروزه استفاده از مدلهای هیدرولوژیکی به منظور شبیهسازی فرآیندهای کمی و کیفی مرتبط با چرخه آب متداول است. برای استفاده از این مدلها، اثبات توانایی آنها در شبیهسازی چرخه آبی حوضه لازم است. یکی از مدلهایی که در این راستا در سطح بین المللی مورد استفاده گسترده قرار میگیرد مدل SWATمیباشد. این پژوهش به ارزیابی عملکرد مدل SWATدر شبیه سازی دبی جریان رودخانه گاماسیاب پرداخت. اجرای این مدل نیاز به نقشهرقومی ارتفاع (DEM)، نقشه خاک، نقشه کاربری اراضی و طبقهبندی شیب دارد. در ابتدا دبی جریان با گام زمانی روزانه در ایستگاه هیدرومتری پلچهر با استفاده از دادههای بارش دو ایستگاه سینوپتیک و سه ایستگاه هواشناسی و دمای حداقل و حداکثر روزانهی دو ایستگاه سینوپتیک کرمانشاه و همدان برای دوره 1977-1995 میلادی واسنجی و سپس برای دوره 1996-2005 میلادی اعتبارسنجی شد. ضرایب آماری شامل ضریب نش- ساتکلیف، R2، P-factor و R-factor برای دوره واسنجی به ترتیب برابر با 71/0، 73/0، 79/0 ، 36/1 و برای دوره اعتبارسنجی به ترتیب برابر با 57/0، 61/0، 71/0 و 34/1 بدست آمد. این نتایج حاکی از توانایی مدل SWAT در شبیهسازی جریان رودخانه گاماسیاب دارد و پژوهشگران میتوانند از این مدل برای اعمال سناریوهای مدیریتی در زمان کوتاه و هزینه کم جهت تصمیمگیری بهتر استفاده نمایند.
حیدر ابراهیمی؛ علیرضا مقدم نیا؛ حاجی کریمی
چکیده
بیهسازی رواناب در یک حوزه آبخیز، درک و فهم فرآیندهای مؤثر بر تولید رواناب و ویژگیهای جریان رودخانه مانند تغییرپذیری مکانی و زمانی آن را فراهم میکند. این بینش به مدیران و برنامهریزان در تصمیمگیریهای آگاهانه در مدیریت و برنامهریزی منابع آب کمک مینماید. هدف از این پژوهش مقایسه کار آیی مدل پیچیده SWAT و مدل ساده IHACRES ...
بیشتر
بیهسازی رواناب در یک حوزه آبخیز، درک و فهم فرآیندهای مؤثر بر تولید رواناب و ویژگیهای جریان رودخانه مانند تغییرپذیری مکانی و زمانی آن را فراهم میکند. این بینش به مدیران و برنامهریزان در تصمیمگیریهای آگاهانه در مدیریت و برنامهریزی منابع آب کمک مینماید. هدف از این پژوهش مقایسه کار آیی مدل پیچیده SWAT و مدل ساده IHACRES در شبیهسازی رواناب حوزه آبریز رودخانه دویرج در استان ایلام است. برای این منظور، مدل SWAT بهواسطه تعداد زیاد پارامتر مؤثر بر جریان رودخانه و استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و مدل IHACRES بهواسطه دادههای مورد نیاز اندک و سهلالوصول بسیار کاربردی میباشند. در این مطالعه از دادههای دوره آماری 1373 تا 1383 خورشیدی برای ارزیابی کارایی مدلهای SWAT و IHACRES بر اساس معیارهای آماری R2، bR2 و NS استفاده گردید. ضرایب R2، bR2 و NS برای دوره واسنجی مدل IHACRES به ترتیب برابر 34/0، 112/0 و 33/0 و برای دوره اعتبارسنجی به ترتیب برابر 47/0، 235/0 و 43/0 به دست آمد. همچنین این ضرایب برای دوره واسنجی مدل SWAT به ترتیب برابر 41/0، 314/0 و 12/0 و برای دوره اعتبارسنجی به ترتیب برابر 68/0، 632/0 و 56/0 برآورد گردید. نتایج نهایی این تحقیق نشان داد که مدل SWAT نسبت به مدل IHACRES توانایی بیشتری در شبیهسازی رواناب روزانه در حوزه آبریز رودخانه دویرج دارد و میتوان از آن برای شبیهسازی رواناب حوزههایی با دادههای محدود و شرایط طبیعی مشابه استفاده نمود
اکرم عارفی اصل؛ علی نجفی نژاد؛ فرشاد کیانی؛ عبدالرسول سلمان ماهینی
چکیده
اندازهگیری رواناب و رسوب، به دلیل محدودیتهای مالی و زمانی و شرایط سخت فیزیکی، همواره، دشوار بوده است. به منظور مقابله با این مشکلات استفاده از مدلها ضروری مینماید. از طرفی، بررسیِ صحت و دقتِ مدلهایی که در خارج از کشور طراحی شدهاند برای شرایط ایران الزامی است. هدفِ مطالعة حاضر بررسی کارایی مدل SWAT[1] در برآورد دبی متوسط ...
بیشتر
اندازهگیری رواناب و رسوب، به دلیل محدودیتهای مالی و زمانی و شرایط سخت فیزیکی، همواره، دشوار بوده است. به منظور مقابله با این مشکلات استفاده از مدلها ضروری مینماید. از طرفی، بررسیِ صحت و دقتِ مدلهایی که در خارج از کشور طراحی شدهاند برای شرایط ایران الزامی است. هدفِ مطالعة حاضر بررسی کارایی مدل SWAT[1] در برآورد دبی متوسط روزانه و غلظت رسوب و واسنجی و اعتبارسنجی این مدل در آبخیز چهلچای در شرق استان گلستان است. برای واسنجی نتایج مدل از الگوریتم SUFI2[2] استفاده شد. معیار ناش- ساتکلیف، به عنوان تابع هدف، در مرحلة واسنجی (2001- 2005) و اعتبارسنجی (2006- 2009) برای دبی متوسط روزانه بهترتیب برابر 5/0 و 4/0 و برای غلظت رسوب برابر 71/0 و 92/0 بهدست آمد که، با توجه به معیارهای مورد استفاده در تحقیقات گذشته، پذیرفتنی ارزیابی شد. با توجه به اینکه SWAT مدلی مدیریتی است و در این حوزه کارایی مقبولی داشته، پیشنهاد میشود در بررسی اثر اقدامات مدیریتی در آبخیز چهلچای از آن استفاده شود.
[1]. Soil and Water Asseement Tool
[2]. Sequential Uncertainty Fitting Version2