اردوان قربانی؛ اردشیر پورنعمتی؛ زهره سادات قاسمی؛ علی اکبر شکوهیان
چکیده
هدف این تحقیق شناخت عوامل محیطی مؤثر بر پراکنش دو گونه Dactylis glomerata و Thymus kotschyanus در مراتع شهرستان‌های خلخال و کوثر در بخش جنوبی استان اردبیل بوده است. از 111 مکان تعیین شده با استفاده از 5 پلات 1 متر مربعی در طول ترانسکت 40 متری به روش تصادفی- سیستماتیک نمونهبرداری انجام شد. در تمامی مکانها پارامترهای سطحی مرتع شامل درصد سنگ و سنگریزه، ...
بیشتر
هدف این تحقیق شناخت عوامل محیطی مؤثر بر پراکنش دو گونه Dactylis glomerata و Thymus kotschyanus در مراتع شهرستان‌های خلخال و کوثر در بخش جنوبی استان اردبیل بوده است. از 111 مکان تعیین شده با استفاده از 5 پلات 1 متر مربعی در طول ترانسکت 40 متری به روش تصادفی- سیستماتیک نمونهبرداری انجام شد. در تمامی مکانها پارامترهای سطحی مرتع شامل درصد سنگ و سنگریزه، خاک لخت، لاشبرگ، و تراکم گونههای مورد مطالعهثبت شد. نمونهبرداری خاک از عمق 30 سانتیمتری خاک در هر ترانسکت انجام شد. خصوصیات خاک شامل اسیدیته، کربن آلی، پتاسیم، فسفر، هدایت الکتریکی، درصد شن، رس و سیلت اندازهگیری شد. برای بررسی تفاوت معنیداری بین اثرات عوامل محیطی بر حضور و عدم حضور گونههای مورد مطالعه، تجزیه واریانس یکطرفه انجام شد. برای مقایسه میانگین خصوصیات اندازهگیری شده از آزمون دانکن استفاده شد. برای تعیین درجۀ اهمیت متغیرهای اندازهگیری شده در پراکنش گونههای مورد مطالعه و تأیید گروهبندی مکانهای نمونهبرداری، از آنالیز تشخیص کانونیک استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که از لحاظ ارتفاع، شیب، دما، بارندگی، سنگ و سنگریزه، لاشبرگ، هدایت الکتریکی تفاوت معنیداری بین حضور و عدم حضور گونه‌ها وجود دارد (01/0P<). گونۀ D.glomerataدر جهت شمالی و در سطوح با شیب، لاشبرگ، رس و مادۀ آلی بیشتر و گونۀ T.kotschyanus در دامنه غربی و در سطوح با شن، سنگ و سنگریزه و سیلت بیشتر رشد بهتری دارد. با توجه به نتایج حاصل از آنالیز تشخیص کانونیک، دو تابع به ترتیب 8/77 و 2/22 درصد و در مجموع 100 درصد از واریانس کل دادهها را توجیه کردند و به طور کلی 4/94 درصد موارد گروهبندی شده، بهدرستی طبقهبندی شدند. در کل نتایج تجزیه تشخیص کانونیک نشان داد که هدایت الکتریکی، لاشبرگ، بارندگی، دما و ارتفاع و همچنین خصوصیات مربوط به خاک مانند پتاسیم، سیلت و خاک لخت مهمترین عوامل مؤثر در پراکنش گونههای مورد مطالعه هستند. با توجه به نتایج می‌توان در پیشنهاد این گونه‌ها برای مدیریت، اصلاح و احیاء مراتع به طور مناسب‌تری تصمیم‌گیری نمود.
