نویسندگان

• بهارک معتمدوزیری
• حسن احمدی
• محمد مهدوی
• فرود شریفی
• نصرا... جواهری

چکیده

یکی از مهم‌ترین مسائل در طراحی سازه‌های آبی، بررسی کیفیت آب، تعیین تاثیر مدیریت حوزه آبخیز وحفاظت زیستگاه ماهیان و تعیین میزان و حجم رسوبات معلق رودخانه‌ها است. برای برآورد بار معلق رودخانه‌ها، به طور معمول از دو روش تجربی و هیدرولوژیکی بهره‌گیری می‌شود؛ اما به دلیل بیشماری و ضرورت اصلاح روش‌های تجربی و نیز به علت برآورد نه چندان دقیق و نبود امکان بررسی تغییرات زمانی رسوبات حمل شده توسط جریان در روش‌های هیدرولوژیکی، امروزه بسیاری از پژوهشگران به روش‌های نوین مانند منطق فازی روی آورده‌اند. در این پژوهش که در حوزه آبخیز زنجانرود صورت گرفته است، ضمن برآورد رسوب معلق ایستگاه هیدرومتری سرچم با دو روش معمول هیدرولوژیکی USBR و FAO، با بهره‌گیری از مدل طراحی شده در محیط Visual Basic 6.0 بر پایه اصول منطق فازی نیز میزان رسوب معلق ایستگاه یاد شده برآورد شده است. به منظور محاسبه میزان رسوبات حمل شده با بهره‌گیری از روش فازی، از فرآیند خوشه‌سازی فازی –C میانگین هدایت شده که در حقیقت فرآیندی برای شناخت الگوی واقعی مربوط به مشخصه‌های مختلف می‌باشد، بهره‌گیری شده است. نتایج بیانگر این می‌باشد که روش فازی، به علت شناخت دقیق‌تر الگوی انتقال رسوب به‌ویژه در شرایط سیلابی، نسبت به روش‌های USBR و FAO برآورد به‌نسبت دقیق‌تری از میزان رسوبات حمل شده ارائه نموده و با مقادیر دیده شده همخوانی بهتری داشته است. علاوه بر این در روش فازی، به دلیل وارد نمودن عامل زمان در محاسبات، امکان بررسی تغییرات زمانی میزان رسوبات حمل شده توسط جریان نیز فراهم شده است.

کلیدواژه‌ها

• بار معلق
• حوزه آبخیز زنجانرود
• روش فازی
• سرچم

عنوان مقاله [English]

Modeling river suspended load using fuzzy logic approach (Case study: Zanjanroud Basin)

نویسندگان [English]

• B. Motamedvaziri
• H. Ahmadi
• M. Mahdavi
• F. Sharifi
• N. Javaheri

چکیده [English]

Estimation of river sediment load is one of the most important issues in design of hydraulic structures, investigating water quality, conserving fish habitat, estimating erosion and determining watershed management effects. There are two methods for estimating sediment load: empirical and hydrological methods. Existence of numerous empirical methods for estimation of river sediment load and a wide range of calibration coefficients shows that a suitable analytical or empirical method does not yet exist to accurately estimate the sediment load. Also, hydrological methods are not able to recognize and separate the specific data measuring conditions and they can not show the temporal variation of sediment loads. In spite of these problems, nowadays, researchers are using Artificial Intelligence methods such as Fuzzy Logic. In this study, the measured suspended sediment load at hydrometric station of Sarcham located on Zanjanroud river is analyzed using USBR and FAO methods (common hydrological methods). Furthermore, suspended sediment load are estimated with a model developed based on Fuzzy Logic rules. In order to estimate suspended load using fuzzy method, one method named Supervised Fuzzy C- mean Clustering Method, is used. Then the results of hydrological and fuzzy methods are compared. The results showed that the temporal variation of sediment loads can be analyzed using a fuzzy method. Also the results obtained using the fuzzy method in comparison with the corresponding values obtained using the usual hydrological methods shows a better correlation with the observed values.

کلیدواژه‌ها [English]

• FAO
• Fuzzy logic
• Sarcham
• Suspended sediment load
• USBR
• Zanjanroud batchment