نویسندگان

• حسن میلادفر ¹
• حسین بارانی ²
• رامتین جولایی ²
• پرویز ریاضی‌فر ³

¹ دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

² استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

³ کارشناس‌ارشد و معاون فنی اداره کل منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، ایران

چکیده

برقراری تعادل بهینه و منطقی بین شمار بهره‌بردار و توان تولیدی مراتع و اندازه مناسب گله در واحدهای بهره‌برداری از مهم‌ترین نیازهای مدیریت پایدار مراتع است و رشد و بهره‌وری عوامل تولید و در نتیجه بیشترین سود اقتصادی را در پی دارد. این بررسی، با هدف تخمین اندازه بهینه واحدهای بهره‌برداری مرتعی بر پایه پایداری اجتماعی و پایداری نسبی اقتصادی در مراتع شهرستان ارومیه انجام شده است. داده‌های آماری مورد نیاز از 203 پرسش نامه جمع‌آوری شده از34 وااندازه بهره‌برداری مرتعی این شهرستان در سال 1387-1386 استخراج شده است. سپس به برآورد هزینه‌ها و درآمدها و اندازه‌گیری ظرفیت چرایی مرتع در هریک از واحدهای بهره‌برداری اقدام شد با بهره‌گیری از معیارهای مختلف همچون هزینه سالانه خانوار و شاخص بهرهوری کل عوامل تولید از راه بهره‌گیری از نرم‌افزار اقتصادسنجی Eviews اندازه مناسب گله و اندازه بهینه واحدهای بهره‌برداری تعیین شد. نتایج نشان می‌دهد که‌ اندازه واحدهای بهرهبرداری موجود هر دامدار در سطح بهینه نبوده و هر واحد تولیدی کمتر از میزان بهینه از مرتع بهرهمند بوده است. میانگین مرتع مورد بهره‌گیری هر بهره‌بردار در وضع موجود 71 هکتار است. کمترین اندازه مناسب از دام و مرتع به ازای هر خانوار 5 نفره که بتواند در این اندازه، هزینه‌های سالانه خانوار را تأمین کند به ترتیب 550 رأس دام و 350 هکتار است. همچنین شمار دام و اندازه بهینه واحدهای بهره‌برداری برای اقتصادی بودن واحدهای بهره‌برداری به ترتیب 667 رأس و 297 هکتار تعیین شده است. با ادغام این دو می‌توان نتیجه گرفت که گله با ابعاد 550 تا 650 رأس می‌تواند هم از نظر بهره‌وری عوامل تولید و هم از نظر تأمین معاش یک خانوار به‌طور کامل وابسته به دامداری، اندازه مناسبی در این منطقه باشد.

کلیدواژه‌ها

• ارومیه
• اندازه بهینه واحدهای بهره‌برداری
• بهره‌وری اقتصادی
• مرتع

عنوان مقاله [English]

Determination of Optimal Ranch Size Based on Economic Efficiency and Social Sustainability(Case study: Rangelands of Urmiya)

نویسندگان [English]

• hassan Miladfar ¹
• hossen Barani ²
• ramtin Julaie ²
• parviz Riyazifar ³

چکیده [English]

The establishment of rational balance between number of users and productivity capacity of rangelands and suitable number of the folk in the ranch units is one of the necessities of the sustainable management of rangelands. Also growth and efficiency of the productive factor would lead to the economical benefit maximum .This study was done in order to evaluate the optimal ranch size basis on the social and economical relative sustainability in the rangelands of Urmiya. The statistical information were derived from 203 questionnaire collected from 34 rangeland ranch units in the study area at the year of 2007-2008. Then the costs, incomes and grazing capacity were evaluated in each unit. The suitable number of folk and optimal ranch size were determined based on some criteria such as Total Efficiency Index. Productivity factors and annual costs of family were analyzed using Eviews economic software. The results showed that ranch size per a rancher is not optimal and each productivity unit has used from the rangeland less than optimal limit. At present, utilizable rangeland average per a user is 71 ha. Also the suitable minimum size of folk and rangeland per a family including 5 members is 550 and 350 ha, respectively. So it is able to supply the annual costs of family. Also economically suitable folk number and optimal ranch size were determined 667 and 297 ha, respectively. Therefore we can totally conclude that the folk size of 300 to 350 is a suitable size, either with respect to efficiency of production factors livelihood or preparing of the livelihood per a family unit, which completely depends on the ranching in the region.

کلیدواژه‌ها [English]

• Economic Benefit
• Optimal ranch size
• Rangeland
• Urmiya