نویسندگان

• عباس احمدی ¹
• عباسعلی سندگل ²

¹ استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک ،ایران

² عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، ایران

چکیده

پهنه‌های بیابانی و اراضی حاشیه کویرهای ایران که پوشیده از بوته‌های هالوفیت هستند، نقش مهمی در تأمین علوفه دام به عنوان مراتع زمستانه ‌ایفا می‌نمایند. در این پژوهش از چهار گونه ‌هالوفیت خوشخوراک و مورد چرای گوسفند زندی از دو تیپ مراتع بیابانی حوض سلطان قم شامل rosmarinus Seidlitzia، Halocnemum strobilaceum، Alhagi camelorum و Tamarix passerinoides در دو مرحله فنولوژیکی رشد رویشی و بذردهی نمونه‌برداری به عمل آمد. نمونه‌ها پس از خشک و آسیاب شدن در آزمایشگاه با روشهای استاندارد مورد تجزیه قرار گرفتند و شاخص‌های مهم کیفی مانند دیواره سلولی بدون همی سلولز (ADF)، پروتئین خام (CP)، انرژی متابولیسمی (ME)، درصد ماده خشک قابل هضم (DMD)، برای گونه‌های مختلف تعیین شد. نتایج بیانگر از وجود اختلاف معنی‌دار بین گونه‌های مورد بررسی از نظر چهار عامل کیفی بالا بود. در بیشتر گونه‌ها با پیشرفت مرحله فنولوژیکی، از میزان پروتئین خام کاسته و بر میزان ADF افزوده شد. گونه لَور (هالوکنموم) در مرحله رویشی بیشترین و گز در مرحله بذردهی کمترین پروتئین را داشته‌اند. بیشترین میزان فیبر در مرحله بذردهی گز و کمترین فیبر در اشنان وجود داشته است. بیشترین درصد ماده خشک قابل هضم و انرژی متابولیسمی مربوط به گونه اشنان و کمترینِ آنها مربوط به گز بوده است. آزمون مقایسه میانگین دانکن در مورد اثر متقابل گونه و مرحله رشد بر صفات کیفی چهار گانه بیانگر از وجود اختلاف معنی‌دار در سطح 1 درصد خطا بوده است. زمان مناسب چرا در تیپ اول (لور- اشنان) پاییز و زمستان و در تیپ دوم (خارشتر- اشنان)، اواخر زمستان و بهار تعیین شد.

کلیدواژه‌ها

• ارزش غذایی
• بوته‌های شورپسند. مراتع بیابانی
• گوسفند زندی
• مرحله رویشی

عنوان مقاله [English]

Nutritive Value of Zandi Sheep Diets (Halophyte Plants) Grazing in Abbasabad Desert Rangelands of Qom

نویسندگان [English]

• A Ahmadi ¹
• A Sanadgol ²

چکیده [English]

Desert and marginal lands of playas which are covered with halophyte shrubs, play a great role in supply of forage for livestock as winter rangelands. In this research, plant samples were collected from four palatable halophyte species for Zandi sheep of Qom desert rangelands including Seidlitzia rosmarinus، Halocnemum strobilaceum، Alhagi camelorum and Tamarix passerinoides in two phenological stages (vegetative growth and seed ripening). The plant samples were dried and analyzed by AOAC methods for qualitative indices such as: crude protein (CP %), acid detergent fiber (ADF %), dry matter digestibility (DMD %) and metabolizable energy (ME). The results showed significant differences (p<0.01) between different species and phenological stages. Halocnemum strobilaceum had the highest CP% in vegetative stage while Tamarix sp. had the lowest one in seed ripening stage. The highest and the lowest DMD% and ME (mj) were related to Seidlitzia sp. and Tamarix sp., respectively. Also, according to Duncan’s test, interaction effects of plant species and growth stages were significant by quality indices (p<0.01). In most of species, the amount of CP% decreased with progressing phenological stages while ADF%, increased. Meanwhile, autumn and winter in the first type (Ha.st- Se.ro) and late winter and spring in the second type (Al.ca- Se.ro), were determined as the most suitable period for animal grazing.

کلیدواژه‌ها [English]

• Desert rangelands
• Halophyte shrubs
• nutritive value
• Phenological stages
• Zandi sheep