نویسندگان

• غلامعلی حشمتی ¹
• مژگان‌ سادات عظیمی ²
• پروانه عشوری ³

¹ دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

² دانشجوی دکتری علوم مرتع، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

³ کارشناس ارشد موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، ایران

چکیده

هر اکوسیستم مرتعی از لکه‌های اکولوژیک گوناگونی تشکیل شده‌است که میزان عملکرد هر یک از آنها با یکدیگر تفاوت می‌کند. ویژگی های ساختاری و عملکردیِ لکه‌های حاصلخیزِ مرتعی در اثر فعالیت‌های مدیریتی تغییر کرده و از این ویژگی ها می‌توان برای تفسیر نقش مدیریت استفاده کرد. در این تحقیق ویژگی‌های ساختاری و عملکردی لکه‌های اکولوژیکِ دو اکوسیستم مرتعیِ مراوه‌تپه و قره‌قیر در استان گلستان مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای ارزیابی این ویژگی‌ها، از مجموعه‌ای از شاخص‌های قابل اندازه‌گیری و ساده روش تجزیه و تحلیلِ توانمندی اکوسیستم استفاده شد. لذا در هر یک از دامنه‌های غربی و شرقی مراتع مراوه تپه و قره قیر 5 ویژگی ساختاری شامل: شمار لکه‌ها، سطح کل لکه‌ها، شاخص سطح لکه‌ها، شاخص سازمان‌یافتگی چشم‌انداز و میانگین فاصله بین لکه‌ها (طول میان لکه‌ها) اندازه‌گیری شد. برپایه نتایج اماری، ویژگی ساختاری لکه‌های اکولوژیک در دو منطقة دامنه غربی و شرقی مراوه‌تپه و قره‌قیر دارای تفاوت معنی‌داری(P<0.05) است. شاخص سازمان یافتگی در دامنه‌های غربی دو مرتع که دارای پوشش گیاهی متراکم تری هستند، بیشتر از دامنه‌های شرقی می باشند. با توجه به‌اینکه شاخص سازمان‌یافتگی لکه‌ها نشان دهندة میزان توانمندی و قابلیت چشم‌انداز است، علت بالابودن این شاخص در دامنه‌های غربی را می‌توان در سطح و شمار زیاد قطعه های بوته‌ یی ها در منطقه مراوه‌تپه و گلسنگ+ خزه در منطقه قره‌قیر دانست. لذا، می‌توان بهترین معرف اکولوژیکیِ چشم‌اندازهای غربی مراتع قره‌قیر را ریخت رویشی گلسنگ + خزه و بهترین معرف اکولوژیکی در چشم‌اندازهای غربی مراتع تپه‌ماهوری مراوه تپه استان گلستان را ریخت رویشی بوته‌ای دانست.

کلیدواژه‌ها

• شاخص نظام یافتگی
• کارکرد چشم انداز
• لکه‌های اکولوژیک
• مراتع مراوه‌تپه و قره‌قیر
• معرف‌های گیاهی

عنوان مقاله [English]

Assessment of Structural Characteristics of Fertilized Patch in Rangeland Ecosystems (Case Study: Ghareh Ghir and Maraveh Tapeh Rangelands of Golestan Province)

نویسندگان [English]

• GH.A Heshmati ¹
• M S. Azimi ²
• P Ashouri ³

¹

²

³

چکیده [English]

Rangeland ecosystem contains various patches with different functions. Structural and functional characteristics of rangeland patches are changed by management practices and can be used to interpret management effects. The structural and functional characteristics of fertilized patches in two rangeland ecosystems of Ghareh Ghir and Maraveh Tapeh were measured and analyzed in this study. A group of measurable and simple indices of landscape function analysis (LFA) methods were used to evaluate these characteristics. Five structural characteristics such as: the number of patches, total patch area, patch area index, landscape organization index and inter patch length mean on the east and western aspects of Ghareh Ghir and Maraveh Tapeh were measured. On the basis of statistical analysis, the structural characteristics of patches in the east and western aspects of the two areas (Ghareh Ghir and Maraveh Tapeh) were highly significant (P<0.05). The landscape organization indices of the western aspects of the two rangelands are higher than the other side (eastern aspects) whereas the western aspects have more dense vegetation cover than the eastern aspects. The landscape organization index shows the value of landscape potential. Therefore, high level of landscape organization index at western aspects could be on the basis of area and dense shrub patches at Maraveh Tapeh and lichen with moss at Ghareh Ghir rangelands. In conclusion, the best ecological indicator of western aspects at Ghareh Ghir landscape are vegetative forms of lichen and moss and the best ecological indicator of western aspects at Maraveh Tapeh landscape are vegetative forms of shrubs.

کلیدواژه‌ها [English]

• Ecological patch
• Ghareh Ghir and Maraveh Tapeh
• Landscape function analysis
• Plant indicators
• Rangeland of