نویسندگان

• مریم آذرخشی ¹
• بهنوش فرخ‌زاده ²
• محمد مهدوی ³
• حسین ارزانی ³
• حسن احمدی ⁴

¹ استادیار مجتمع آموزش عالی تربت حیدریه

² دانشجوی دکتری آبخیزداری دانشگاه تهران

³ استاد دانشگاه تهران، دانشکده منابع طبیعی، ایران

⁴ استاد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

چکیده

ایران کشوری واقع در کمربند خشک کره زمین است و همواره با مشکل خشکسالی در بخش های مختلف مواجه بوده است . خشکسالی هر ساله خسارت های زیادی را به پوشش گیاهی طبیعی، کشاورزی و جامعه وارد میکند. یکی از راه‌های پایش خشکسالی استفاده از شاخص‌های خشکسالی می‌باشد. در این پژوهش برای ارزیابی اثر خشکسالی روی تولید علوفه گیاهان مرتعی از شاخص‌های معیار بارش سالانه (SIAP)، بارش استاندارد شده (SPI) و شاخص شدت خشکسالی پالمر (PDSI) استفاده شده است. منطقه مورد مطالعه مشتمل بر هشت سایت مرتعی در مراتع استان قم می‌باشد. در این سایت‌ها فاکتورهای مربوط به پوشش گیاهی و خاک در زمان آمادگی مرتع در طی سال‌های 77-1376 تا 85-1384 هر سال‌هاندازه‌گیری شده است. با استفاده از روابط رگرسیون بین شاخص‌های خشکسالی و تولید کل گیاهان مرتعی و همچنین تولید فرم‌های رویشی مختلف در هفت پایه زمانی: سالانه، اول اسفند تا آخر تیر ماه (فصل رشد)، اول بهمن تا آخر تیر ماه (فصل رشد و ماه قبل)، اسفند تا خرداد، اسفند تا اردیبهشت، اسفند و فرودین، اسفند (شروع فصل رشد؛ مناسبترین شاخص خشکسالی بر اساس بیشترین ضریب همبستگی و کمترین مقدار خطای استاندارد انتخاب گردید. نتایج نشان داد که مناسبترین شاخص خشکسالی در مراتع استان قم به ترتیب اولویت عبارتند از SPI-3، PDSI،SPI-24 و SPI-6. بهترین پایه زمانی نیز فصل رشد و بویژه ابتدای فصل رشد می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• تولید علوفه
• خشکسالی
• رگرسیون
• شاخص بارش استاندارد شده
• شاخص شدت خشکسالی پالمر
• شاخص معیار بارندگی سالانه
• قم

عنوان مقاله [English]

Assesment of the Standard Index of Annual Precipitation,Standardized Precipitation Index and Palmer Drought Severity Index in the Rangelands of Qom Province

نویسندگان [English]

• Maryam Azarakhshi ¹
• Behnoush Farokhzadeh ²
• Mohammad Mahdavi ³
• Hossein Arzani ³
• Hassan Ahmadi ⁴

¹

²

³

⁴

چکیده [English]

Iran is located in dry belt of the earth and always involved with drought in different sections. Drought has already caused many losses to natural plant cover, agriculture and human society. For drought monitoring, we can use some drought indecies. In this research, the Standard Index of Annual Precipitation)SIAP),Sandardized Precipitation Index (SPI) and Palmer Drought Severity Index (PDSI) were used for assessment of drought effects on rangeland plant production. The research area is located in Qom province that contains eight rangeland sites. Plant production and soil factors were measured in rangeland readiness period from 1997-1998 to 2005-2006 annualy. Regression techniques were used between drought indices and total production and also production of different vegetation forms in seven time scales (early March to late July (growth season) and early February to late July (growth season and the previous month), March to June, March to May, March to April and March (start of growth season). The best drought index was then selected based on the highest correlation coefficient and lowest standard error. The result showed that the best drought indices in Qom rangelands are SPI-3, PDSI, SPI-24 and SPI-6, respectively. Also the most significant time step was resulted growth season and specially early stage of growth season.

کلیدواژه‌ها [English]

• Drought
• Forage production
• Palmer Drought Severity Index
• Qom province
• Regression
• Standard Index of Annual Precipitation
• Standardized Precipitation Index