نویسندگان

• کورش شیرانی ¹
• محمدرضا حاجی هاشمی جزی ²
• سیدعلی نیک‌نژاد ²
• سلیمان رخشا ³

¹ دانشجوی دکتری ژئومرفولوژی دانشگاه اصفهان، ایران

² کارشناسی‌ارشد بیابانزدایی، ایران

³ کارشناس‌ارشد محیط‌زیست، ایران

چکیده

در حوزه‌های آبخیز غربی و جنوبی استان اصفهان، ترکیب عوامل طبیعی و انسانی موجب وقوع خسارت‌های زیاد ناشی از زمین لغزش‌ها شده است. یکی از راهکارهای مهم برای کاهش خسارت های ناشی از وقوع زمین لغزش‌ها، دوری جستن از این مناطق است. به‌این منظور باید نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش دقیقی برای این مناطق تهیه شود. برای انجام این پژوهش در آغاز به‌وسیله عکس‌های هوایی، نقشه‌های زمین شناسی موجود و بررسی‌های میدانی نقشه پراکنش زمین لغزش‌ها در حوضه رودخانه ماربر از زیر‌حوضه‌های بالا دست رودخانه کارون با وسعت 800 کیلومتر مربع تهیه شد. سپس ? عامل سنگ شناسی، شیب، کاربری اراضی، بارش، پوشش گیاهی، جهت شیب، و عناصر خطی جاده، گسل و آبراهه درقالب 54 متغیر مورد بررسی قرار گرفت. برای بیشتر کردن دقت، سرعت و سهولت تحلیل از سیستم اطلاعات جغرافیایی در نرم افزار ArcGIS استفاده شد. از هم‌پوشانی نقشه‌های مذکور، 27466 واحد همگن حاصل شد که پایه اعمال روابط حاصل از دو روش تحلیل رگرسیونی چند‌متغیره (MR) و سلسله مراتبی (AHP) از مدل‌های تصمیم‌گیری چند معیاری (MADM) شد. تجزیه و تحلیل نتایج به‌دست آمده نشان داد، هر دو روش، دارای دقت یکسانی در جداسازی پهنه‌های (رده‌های) خطر با شاخص زمین لغزش مشخص می‌باشند. اما روش سلسله مراتبی مبتنی بر دادهای رگرسیونی، بر پایه شاخص مجموع کیفیت که به‌عنوان شاخص صحت از آن یاد می‌گردد، دارای مطلوبیت بیشتری می‌باشد. این مسئله ناشی از بکارگیری تمامی متغیرهای (54 متغیر) ناشی از عملکرد ذاتی و همزمان تمامی پدیده‌های طبیعی و دخیل در رخ‌داد زمین‌لغزش می‌باشد. براساس روش آماری چند متغیره، فقط 30 متغیر از مجموع 54 متغیر در سطح 95% و 99% معنی دار بوده و مابقی اختلاف معنی داری ندارند. ضریب r برای معادله رگرسیون 57% به دست آمد که کاملاً قابل قبول می‌باشد

کلیدواژه‌ها

• پهنه‌بندی
• تحلیل سلسله مراتبی
• حوزة آبخیز ماربر
• رگرسیون
• زمین لغزش

عنوان مقاله [English]

Landslide Risk Zoning Potential by Analytical Hierarchy Process (AHP) and Multivariate Regression (MR) (Case Study: Upstream of North Karoon Basin)

نویسندگان [English]

• Koroosh Shirani ¹
• Mohammadreza Haji Hashemi Jazi ²
• Seyyed Ali Niknejad ²
• Soleiman Rakhsha ³

¹

²

³

چکیده [English]

In western and southern watersheds of Isfahan province, combinations of natural and human factors have caused numerous landslides related damages. One of the main strategies for restricting the damage caused by the landslide is to avoid these regions. For this purpose, it is necessary to prepare precise landslide hazard zonation map for such areas. For this purpose, by aerial photos, satellite images, geological maps and field studies , landslide inventory map was prepared in of the upstream watersheds of Karoon Basin called Marber River Basin with an area of 800 square kilometers. Then, nine factors including lithology, slope, land use, rainfall, vegetation cover, aspect, and lineaments elements such as road, fault and drainages were studied as 54 parameters. To enhance accuracy, speed and ease of analysis, all spatial and descriptive data were interred into GIS and 27466 homogeneous units were obtained by overlapping of the mentioned map layers. Analytical Hierarchy Process (AHP) and Multivariate Regression (MR) were used for multi criteria decision analysis and the results showed that both methods have the same accuracy in the separation of zones (lines) with the specific index of landslide risk.. But AHP approach of regression data, based on total quality index as an indicator of the accuracy of the learning has higher acceptability. This is related to this fact that the method has considered all 54 effective parameters due to the inherent performance of natural phenomena and events involved with the landslide. Based on multivariate regression method, only 30 of 54 variables were significant at 95% and 99% levels and r coefficient of regression equation was 57% which is quite acceptable

کلیدواژه‌ها [English]

• analytical hierarchy process
• GIS
• hazard zonation
• landslide
• Marber watershed
• multivariate