نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سید حمزه حسینی کهنوج ¹
• رضا عرفانزاده ²
• پریا کمالی ¹

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری داشنکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس استان مازندران، شهرستان نور

² استادیار گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

مطالعه و شناخت رژیم غذایی علفخواران و همچنین ارزش رجحانی گونه های مرتعی جهت مدیریت مراتع امری ضروری است. بنابراین ارزش رجحانی چهارده گونه مرتعی در مراتع شهرستان کهنوج در دو مرحله (رشد رویشی و پس از بذردهی) توسط سه کلاسه سنی بز نژاد رایینی (یکساله، سه¬ساله و پنج¬ساله ماده) به روش زمان سنجی اندازه¬گیری شد. نتایج نشان داد دام¬های مسن¬تر زمان بیشتری را صرف چرای گونه¬های گیاهی کردند و در دوره مورد مطالعه بیشترین ارزش رجحانی مربوط به گونه Stipa capensis و cuneifolia Taverniera و کمترین ارزش رجحانی مربوط به گونه Rhazya stricta بود. مقایسه ارزش رجحانی گونه¬های گیاهی در هر مرحله فنولوژیکی نیز بیانگر تفاوت معنی¬دار ارزش رجحانی گونه¬های گیاهی در هر فصل بود. در شرایطی که گونه¬های یکساله به وفور در مراتع منطقه وجود داشتند (مرحله رشد رویشی) اغلب چرای دام مربوط به گونه¬های یکساله بود اما زمانی که درصد پوشش گونه¬های یکساله از پوشش گیاهی کاهش یافت دام منطقه، بخصوص دام¬های مسن¬تر چرای خود را از گونه¬های درختچه¬ای و بوته¬ای افزایش دادند. بطورکلی می¬توان گفت بز نژاد رایینی صرفاً سرشاخه¬خوار نیست بلکه در صورت نبود گونه¬های علفی، توانایی زیادی را برای تأمین نیازهای غذایی خود از گونه¬های درختچه¬ای و بوته¬ای دارد. پیشنهاد می¬شود در فصولی که علوفه کافی برای چرای دام منطقه وجود ندارد (تابستان)، می توان در کوتاه مدت با علوفه کمکی و در دراز مدت از طریق اصلاح مراتع و گسترش گونه¬های بومی و دارای رجحان پایدار و بالا از قبیل Taverniera cuneifolia جهت تامین علوفه مورد نیاز دام¬ اقدام نمود.

کلیدواژه‌ها

• بز رایینی
• شاخص رجحان
• کلاسه سنی
• کهنوج
• مراتع مناطق خشک
• مرحله فنولوژیکی

عنوان مقاله [English]

Relation between Dominant Watershed Processes and River Morphological Changes )Case Study: Firoze-shahjoob River(

نویسندگان [English]

• Sayed Hamzeh Hosseini ¹
• Reza Erfanzadeh ²
• Paria Kamali ¹

¹ M.Sc. Student in Rangeland Management Department, Tarbiat Modares University

² Assistant Professor, Rangeland Management Department, Tarbiat Modares University

چکیده [English]

The study on the livestock dietary and preference value of different species are essential for
rangeland management. Therefore, this study was carried out to evaluate the preference indices
of 14 plant species in Kahnuj, during two different phenological stages (vegetative growth and
after-seed-dispersal). The close observation method was used to measure the preference index
for three age classes of Rainian goat (one, three and five years). The results showed that main
and interaction effects of goat age, plant phenological stage and the kind of plant species on
preference values were significant. Older goat consumed a higher time to graze in the study
area. Stipa capensis had the highest preference index and Rhazya stricta had the lowest. The
preference index of most plant species was significantly variable between two phenological
stages. In addition, in each phenological stage, the preference value of plant species was
significantly different. In the vegetative growth stage that annual plant species were abundant,
goats mostly focused on these plant species for grazing. However, in the after-seed-dispersal
stage in which the annual cover decreased, goats (particularly older ones) focused on shrubs for
browsing. As a result, Rainian goat is a grazer in the normal situation and he can be a browser
in the hard condition. It was suggested that the cover of Taverniera cuneifolia to be increased in
the study area in order to compensate the deficiency of forage in long term. Artificial foraging
is useful to reserve the performance of goats (particularly younger ones) in short term.

کلیدواژه‌ها [English]

• age class
• Dry rangeland
• Kahnuj
• phenological stage
• preference index
• rainian goat