نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی بمان میرجلیلی ¹
• محمد موسایی سنجره ای ²
• شهاب الدین زارع زاده مهریزی ³

¹ کارشناس ارشد مرتعداری و محقق پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد

² عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد

³ دانشجوی دکتری آبخیزداری دانشگاه هرمزگان

چکیده

شناخت بهترِ وضعیت پوشش گیاهی مراتع کشور و تغییرات آن در سال‌‌های مختلف، بر اساس نوسانات بارندگی و خشک‌سالی، اهمیت ویژه‌ای دارد. این شناختْ اهمیت اولویت‌بندیِ اقتصادی مراتع را بر میزان بهره‌وری مشخص می‌سازد. تاکنون پایشِ جامع و مستمری برای پوشش گیاهی مراتع کشور در سال‌‌های مختلف، از نظرِ آثار خشک‌سالی و ترسالی، صورت نگرفته است. در این تحقیق آثار ترسالی و خشک‌سالی بر روی درصد تاج پوشش گیاهی و میزان تولید گیاهی در یازده عرصة پخش سیلاب و سه عرصة شاهد بررسی شد. در عرصة پخش سیلاب و عرصة شاهد، در هر یک، جداگانه، 3 ترانسکت 100 متری به فاصلة 25 متری از همدیگر، به صورت عمود بر شیب، روی خطوط تراز و در هر ترانسکت 10 پلات 2×1 مترمربعی به فاصلة 10 متری از همدیگر تعبیه شد. برای اندازه‌گیری تولید از روش قطع و توزین استفاده شد و برای اندازه‌گیری پوشش از پلات‌های 2×1 مترمربعی. نتایج با استفاده از آزمون دانکن در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل به روش GLM در سطح اطمینان 95 و 99 درصد نشان داد که میزان تولید و تاج پوشش در تیمار‌های خشک‌سالی و ترسالی در سطح 1 درصد معنی‌دار است (010p<). میزان تولید شبکه در ترسالی‌ها 336 درصد و میزان تاج پوشش 34 درصد نسبت به خشک‌سالی افزایش داشته است. این امر بیانگر آن است که در ترسالی‌ها، که میزان بارندگی از میانگین سی‌ساله بیشتر است، میزانِ درصد تاج پوشش و تولیدْ مثبت بوده است. بر اساس نتایج این تحقیق، پخش سیلاب باعث افزایش پوشش گیاهی و تولید علوفه در شبکه‌ها شد.

کلیدواژه‌ها

• ترسالی
• خشک‌سالی
• پوشش گیاهی
• تولید علوفه
• پخش سیلاب
• منطقة هرات استان یزد

عنوان مقاله [English]

Changes of Vegetation Cover under Drought and Wet Periods in the Flood Spreading Site and Control Rangeland of HeratYazd Province

نویسندگان [English]

• Alibeman Mirjalili ¹
• Mohammad Musaei Sanjeraei ²
• Shahabodin Zarezadeh Mehrizi ³

¹ M.Sc. in Range Management, Research Assistant, Research Center of Agriculture and Natural Resources, Yazd Province

² Ph.D. Student in Range Management, Assistant professor, Islamic Azad University of Yazd

³ Ph.D. Student in Watershed Management, University of Hormozgan

چکیده [English]

A better understanding of rangeland vegetation cover and its variation in different years based
on wetness and droughtiness fluctuations is a great importance. Economical priority setting of
rangelands is based on variations in rainfall and drought patterns, because it yields to better
characterization of vegetative cover. Yet a comprehensive and continuous monitoring of
vegetative cover of rangelands has not been established. To study the influence of droughtiness
and wetness on vegetation cover and production forage, 11 sampling areas and 3 reference
areas were selected in Herat. Three 100-m transects were located 25-m apart within each
sampling area. Production and cover were estimated within 10 located 2- plots along each
transect. Data were analyzed using Duncan›s test Design a completely random with a factorial
GLM procedure at 99% and 95% confidence levels. Results showed that the vegetation cover
and production in wetness were significantly different from those in droughtiness (P<0.01).
The vegetation production and cover increased by 36.3% and 34% respectively in the wetness
compared to the droughtiness. The influence on production and cover was positive and efficient
in the wetness with the average rainfall higher than the 30-yr average. Finally, the results of
flood spreading increased vegetation cover and production forage in dams.

کلیدواژه‌ها [English]

• flood spreading
• heart region of Yazd province
• production forage
• vegetation cover
• wetness and droughtiness