نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران
2 استاد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران
3 استاد گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران
4 استاد گروه مهندسی خاک، دانشکدة مهندسی خاک، دانشگاه تهران
5 کارشناس ارشد مرتعداری، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران
چکیده
بیابان‌زایی پدیدة خاص مناطق خشک، نیمه‌خشک، و خشکِ نیمهمرطوب است. میزاناین پدیده در کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران، بسیار زیاد است. هدف اصلی این مطالعه واسنجی مدل IMDPA با تأکید بر معیارهای زمین در منطقة ابوزیدآباد کاشان است. مدل IMDPA را محققان ایرانی برای ارزیابی شدت بیابان‌زایی در ایران معرفی کردند و، پیش از کاربرد، شاخصها و معیارهای به‌کاررفته در مدل بازنگری شد. با توجه به شرایط منطقة ابوزیدآباد کاشان، سه معیارْ معیارهای کلیدی بیابان‌زایی در نظر گرفته شد: زمین‌شناسی، خاک، و فرسایش بادی. سپس، این معیارها بر اساس شاخصهای انتخاب‌شده ارزیابی شد. از میانگین شاخصها در هر معیارْ نقشة کیفی معیار مورد نظر بهدست آمد و، در پایان، نقشة حساسیت بیابان‌زایی منطقه بهدست آمد. با توجه به معیارهای بررسی‌شده، معیار زمین‌شناسی- ژئومورفولوژی بیشترین تأثیر را در بیابان‌زایی منطقة ابوزیدآباد کاشان دارد. از مساحت 16161 هکتار محدودة مطالعاتی، 4792 هکتار در کلاس متوسط و 11369 هکتار در کلاس بیابان‌زایی شدید قرار دارد. در بین شاخصهای مورد ارزیابیْ شاخص شیب با ارزش عددی 9/3 و حساسیت سنگ به فرسایش و شدت فرسایش بادی با ارزش عددی 5/3 و 4/3 از جمله مؤثرترین شاخصها در افزایش شدت بیابان‌زایی در منطقة مطالعاتی بود. بر اساس نقشة وضعیت بیابان‌زایی منطقه، حدود 3/70 درصد از مساحت منطقه دارای شدت بیابان‌زایی شدید است و 7/29 درصد از مساحت منطقه دارای شدت بیابان‌زایی متوسط.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Calibration of IMDPA model with regarding to land criteria to present regional model for desertification intensity (Case study: Abuzaidabad, Kashan)
نویسندگان [English]
- Tayyebeh Mresbahzadeh 1
- Hasan Ahmadi 2
- GHolamreza Zehtabian 3
- Fereydun Sarmadian 4
- Firoozeh Moghiminejad 5
1 Assistant Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Professor, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Professor of Natural Resources, University of Tehran, Tehran, Iran
4 Professor, Faculty of Soil Science, University of Tehran, Tehran, Iran
5 Graduated in Rangeland Silences, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]
Desertification is specific phenomenon of arid, semi-arid, dry sub humid regions. This phenomenon has a high rate in developing countries such as Iran. The main objective of this research was calibration of IMDPA model in Abuzeidabad (Kashan) region with emphasis on land criteria. IMDPA model, introduced by Iranian researchers to assess desertification intensity in Iran. Before application, the criteria and indices applied in model were re-defined For this study. Regarding to region conditions three criteria were defined as key criteria for desertification which were: Geology-geomorphology, soil and wind erosion criteria. Then each criterion was assessed based on selected criteria, which resulted in qualitative mapping of each criterion based on selected criteria. Finally, by mean of all the indices and criteria desertification mapping was provided and these results obtained. Regarding the studied criteria, Geology– Geomorphology benchmark has the highest effect on desertification. Among the total studying are (16161 hectars), the medium class is about (4792 hectars), and the high class is about (11369 hectars). Among indicators, slop index with 3.9 and lithology sensitivity to erosion and wind erosion with the value of 3.5 and 3.4 are the main indexes of increase in desertification intensity in the study area. According to map of desertification statue 70.3% of study area have a high intensity and 29.7% have a medium intensity.
کلیدواژه‌ها [English]
- Desertification
- geology– geomorphology benchmark
- IMDPA model
- soil Benchmark
- wind erosion benchmark
)