نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• غلامرضا زهتابیان ¹
• حسن خسروی ²
• علی آذره ³

¹ استاد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

² استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

³ دانشجوی دکتری بیابان‌زدایی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده

نیاز به افزایش سطح اراضی کشاورزی، به ‌منظور بهبود و تأمین منابع غذایی، در دو قرن اخیر باعث تغییرات گسترده در نوع کاربری اراضی و مدیریت غیراصولی این اراضی شده است. ادامۀ این روند به تخریب زمین و بیابان‌زایی منجر می‌‌شود و اصلاح چنین خاک‌هایی بسیار پُرهزینه است. بنابراین، پیشگیری از تخریب اراضی مطلوب‌تر است و این کار به تحقیقاتی بر روی اراضی کشاورزی و نحوۀ بهره‏برداری از آن نیاز دارد. با این هدف، شهرستان خاتم منطقۀ مورد مطالعه انتخاب شد و نقشه‌های مختلف منطقه‌ـ شامل نقشۀ خاک، طبقات ارتفاعی، و کاربری اراضی‌ـ تهیه گردید. چهار کاربری غالب منطقه‌ـ شامل اراضی آبی تک‌کشتی‏، اراضی آبی چندکشتی‏، اراضی باغی، و اراضی مرتعی (تیمار شاهد)‌ـ تیمارهای مورد مطالعه انتخاب شدند. نمونه‌برداری از خاک انجام شد و فاکتورهای خاک در دو گروه بررسی شد: 1. فاکتورهای اصلاحی شامل ازت، فسفر، پتاسیم، مادۀ آلی، کربنات کلسیم، و منیزیم؛ 2. فاکتورهای تخریبی شامل بی‌کربنات، کلر، سدیم، اسیدیته، شوری، و نسبت جذب سدیم در عمق 0 تا 30 سانتی‌متری که افق سطحی خاک است. مطالعۀ فاکتورها در قالب طرح پلات‌های خردشده نشان داد که در منطقه بین تیمارها اختلاف معنی‌داری وجود دارد و خاک منطقه از نظر مادۀ آلی‏، ازت، فسفر، و پتاسیم در ردۀ خاک‌های نسبتاً فقیر قرار دارد. مقایسۀ میانگین تیمارها به روش مقایسۀ دانکن برای همۀ فاکتورها جداگانه محاسبه شد و، در نهایت، اراضی باغی مناسب‌ترین تیمار معرفی شد و اراضی مرتعی  نامطلوب‌‏ترین تیمار برای خاک منطقه معرفی گردید.

کلیدواژه‌ها

• تخریب اراضی
• تیمار مطلوب و نامطلوب
• شهرستان خاتم
• طرح کرت‌های خردشده
• کشاورزی

عنوان مقاله [English]

Effects of Agricultural Activities on Land Degradation in the Khatam City

نویسندگان [English]

• Gholamreza Zehtabian ¹
• Hassan Khosravi ²
• Ali Azareh ³

¹ Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

² Assistance Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

³ PhD Student, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

چکیده [English]

Need to Increasing agricultural land in order to improve food resources in the past two centuries recent
lead to widespread changes in land use and improper management of these lands. Continue this
process can lead to land degradation and desertification, and improve such soils is very costly;
Therefore, prevention of land degradation is more desirable. This function requires to research on the
utilization of land agricultural and how to use. With this aim, the Khatam city was selected as the
study region and various maps of the region, including soil, land use and height maps was prepared to
help ArcGIS9.3 and ENVI software. Four dominant land region mention mono cultivated and multi
cultivated systems under irrigation, garden lands and range lands as control treatments were
considered as the treatments. The soil was sampled and soil factors in two corrective factors, including
correction factors N, P, K, CO, Caco3, Mg and damaging factors Hco3, Cl, Na, pH, EC and SAR at
depth 0 to 30 cm of the soil surface horizons were studied. Factors the design of split plots showed that
there are significant differences between treatments in the region and soil of region is relatively poor
from CO, N, K and P in soils Rdhy. The comparison of treatment means with Duncan Mean
Comparison indicated that the garden lands as the most suitable treatments and range lands as the most
unsuitable one.

کلیدواژه‌ها [English]

• Agriculture
• Khatam city
• Land degradation
• split plot scheme
• suitable and unsuitable treatment