ارزیابی شدت بیابان‏زایی حوزة آبخیز درخت سنجد با استفاده از مدل IMDPA

ابریشم, الهام السادات ابریشم; فیض نیا, سادات

doi:10.22059/jrwm.2014.52824

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دکتری بیابان‏ زدایی، دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران

² استاد دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران

https://doi.org/10.22059/jrwm.2014.52824

چکیده

در این تحقیق از روش ایرانی ارزیابی پتانسیل بیابانی‏زایی اراضی(IMDPA) برای ارزیابی پتانسیل بیابان‏زایی منطقة درخت سنجد استفاده شد. پس از بررسی‏ها و ارزیابی‏های اولیه، چهار معیار اقلیم، پوشش‏ گیاهی، خاک، زمین‏شناسی و ژئومورفولوژی مهم‌ترین معیارهای مؤثر در بیابان‏زایی این منطقه انتخاب شدند. با استفاده از روش فوق، امتیازات شاخص‏های هر معیار تعیین شد و ارزش آن معیار با محاسبة میانگین هندسی امتیاز شاخص‏های آن محاسبه گردید. سپس، با استفاده از GIS، نقشة شدت بیابان‏زایی منطقه تهیه شد. برای این منظور، لایه‏های رستری معیارهای مذکور روی‏هم‏گذاری و تلفیق شد و میانگین هندسی معیارها محاسبه گردید. در نهایت، با تجزیه و تحلیل نتایج به‌دست‌آمده، به کمک مدل IMDPA نقشة شدت بیابان‏زایی منطقه به‌دست آمد. نتایج حاصل از این ارزیابی نشان می‏دهد که کلاس شدت بیابان‏زایی در 37_/0 درصد از منطقه کم، در 80 درصد از منطقه متوسط، و در 63_/19 درصد از منطقه شدید است. معیار پوشش گیاهی، با ارزش عددی 05_/3، بیشترین تأثیر و معیار زمین‏شناسی، با ارزش عددی 8_/1، کمترین تأثیر را در بیابان‏زایی منطقه دارند. همچنین، معیارهای اقلیم و خاک به‌ترتیب، با ارزش عددی 04_/2 و 21_/2، شدت بیابان‏زایی متوسط را نشان می‏دهند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessment of desertification potential using IMDPA model In Derakhte Senged water shed

نویسندگان [English]

Elham alsadat Abrisham ¹
Sadat Feiznia ²

¹ Ph.D. Combating Desertification, University of Tehran, Iran

² Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Iran The

چکیده [English]

The Derakhte Senged area is located in south of Neishaboor town at Khorasan Razavi province. In this research, desertification intensity of Derakht senged area was evaluated using IMDPA, one of the newest method to Assess desertification potential in arid and semi arid regions of Iran. To evaluate desertification intensity, based on the primary research in this area, 4 criteria were selected including vegetation cover, soil, climate, geology and geomorphology. Each criterion was assessed based on the selected indices which result in qualitative mapping of each criterion cased on geometric mean of the indices. Then, sensitive map of region was extracted using geometric mean of all criteria. By laminate of thematic databases layers and using geometric mean of main criteria intensity map was obtained. The results showed that 0.37 % of study area categorized in low class, 80% was medium and 19.63% involved high class of desertification. Analysis of desertification criteria in this region showed that among study criteria, vegetation cover criteria is a major problem with a geometric average of 3.05 which shows high class, while geology and geomorphology with a weighted average of 1.8, has moderate effect in desertification. Also, climate and soil criteria with a geometric average of 2.04 and 2.21 show medium class desertification.

کلیدواژه‌ها [English]

Criteria
Derakhte Senged
desertification severity
IMDPA model
index

مراجع

[1] Abrisham, E. (2004). Assessment and mapping of desertification using MICD, ICD, FAO-UNEP (Case study, fakhraba, mehriz). MSc. Thesis, University of Tehran, 204p.

[2] Abrisham, E. (2011). Assessment of desertification potential using IMDPA model in Derakhte Senged water shed. PH.D. Seminar, University of Tehran, 70p.

[3] Ahmadi, H. (2006). Iranian model of desertification potential assessment in (East of Esfahan). Faculty of natural resources university of Tehran, 178p.

[4] Ahmadi, H. (2009).Geomorphology. 2ed Edition, University of Tehran press, 180p.

[5] Bahreini, F., Pahlavanravi, A., Moghaddamnia, A. and Rahi, Gh. (2012). Spatial prioritization of land degradation using IMDPA model with emphasis on wind erosion and climate (Case study: Bordekhun Region of Boushehr). Journal of Water and Soil, 26, 897-907.

[6] Danfeng, S. (2006). Agricultural causes of desertification risk in Minqin,China. Journal of Environmental Management, 79, 348-356.

[7] Esfandiari, M. and Hakimzadeh Ardakani, M.A. (2011). Evaluation of active desertification with emphasis on the soil degradation by IMDPA model (case study: Abadeh-Tashk, Fars). Journal of Range and Desert Reseac, 17, 624-631.

[8] Khosravi, H. (2004). Assessment of desertification using MEDALUS (Case study: Kashan). MSc. thesis, Tehran University, 140 p.

[9] Kharin, N. (1985). A methodological principles of desertification processes assessment and mapping, arid lands of Turkmenistan taken as example, Ashkhabad. Australian journal of basic and applied sciences, 2, 157-164.

[10] Ladisa, G., Todorovic, M. and Trisorio_liuzzi, G. (2002). Characterization of area sensitive to desertification in southern Italy. Eco-compatible solutions for Aquatic Environmental, 87-99.

[11] Lavado Conntador, J.F. and Schnabel, S. (2008). Mapping sensitivity to land degradation Extremadura.
SW Spain, 1, 25-41.

[12] Mesbah zade, T. (2007). Assessment and mapping of desertification using IMDPA, base on geology criteria (case study, Aboozobeid abad). MSc. Thesis, Tehran University, 154p.

[13] Mohamad Ghasemi, S. (2007). Investigation of criteria and indicators of desertification, based on soil and water to assess and mapping desertification (Case study, Zabol). MSc. Thesis, Tehran University, 163 p.

[14] Nateghi, S., Zehtabian, G. H. and Ahmadi, H. (2009). Evaluation of desertification intensity in Sagzi plain using IMDPA model. Journal of Range and Watershed Management, 62, 419-430.

[15] Rafii Emam, A. (2003). Evaluation of desertification intensity in Varamin plain, base on Soil and water criteria. MSc. Thesis, Tehran University, 152 p.

[16] Raisi, A. (2008). Evaluation of effective factors on desertification, using IMDPA model in Kahir Konarak area. MSc. Thesis, Tehran University, 180 p.

[17] Reynolds J. F. (2009). Cutting through the confusion Desertification an old problem viewed through the lens of a new framework, the dry lands development paradigm. Dry lands, Deserts & Desertification, 45, 65-78.

[18] TabaTabaii zade, M. (2010). Compare of desertification potential using IMDPA and MICD, base on wind erosion criteria (case study: Fakhrabad plain). MSc. Thesis, Tehran University, 160 p.

[19] Zehtabian, Gh., Khosravi, H. and Ghodsi, M. (2007). Evaluation of desertification intensity in Kashan area, using IMDPA model. Desert journal, 54, 67-78.

[20] Zolfaghari, F., Shahriari, A., Fakhireh, A., Rashki, R. and Noori, S. (2011). Assessment of desertification potential using IMDPA model in Sistan plain. Watershed Management Research, Pajouhesh and Sazandegi, 91, 97-107.

نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری

ارزیابی شدت بیابان‏زایی حوزة آبخیز درخت سنجد با استفاده از مدل IMDPA

مراجع

مراجع

دوره 67، شماره 3 - شماره پیاپی 3
آبان 1393
صفحه 345-358

ارزیابی شدت بیابان‏زایی حوزة آبخیز درخت سنجد با استفاده از مدل IMDPA

مراجع

مراجع

دوره 67، شماره 3 - شماره پیاپی 3آبان 1393صفحه 345-358

دوره 67، شماره 3 - شماره پیاپی 3
آبان 1393
صفحه 345-358