بررسی ارتباط متقابل برخی گونه‌های شاخص مرتعی منطقة ساوجبلاغ با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک با استفاده از روش‌های تجزیه و تحلیل چندمتغیره

جعفری, محمد; طهمورث, محمد; نقیلو, محسن

doi:10.22059/jrwm.2015.54925

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استاد دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران

² دانشجوی دکتری تخصصی آبخیزداری دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران

³ کارشناس‌ارشد مرکز تحقیقات بین‌المللی بیابان دانشگاه تهران

https://doi.org/10.22059/jrwm.2015.54925

چکیده

هدف از این تحقیق بررسی روابط پوشش گیاهی با خصوصیات محیطی، به‌ویژه خصوصیات خاک، و تعیین مهم‌ترین خصوصیات خاکی مؤثر در تغییرات کمّی گیاهی در تیپ‌های مختلف است. منطقة مورد مطالعه در مراتع ساوجبلاغ در غرب استان تهران واقع شده است. پس از بازدید صحرایی، چهار تیپ پوشش گیاهی شاخص انتخاب شد و در هر تیپ به روش تصادفی‌– سیستماتیک از خاک و پوشش گیاهی نمونه‌برداری شد. پارامترهای نمونه‌برداری از پوشش شامل درصد تاج پوشش و تراکم گیاهان موجود در منطقه است. به تفکیک مرز افق‌ها از دو عمق 0 ـ 10 و 10 ـ 30 سانتی‌متری خاک نمونه‌برداری شد. از فاکتورهای خاکیْ بافت درصد آهک، هدایت الکتریکی، مادة آلی، درصد سنگریزه، نیتروژن، فسفر، و پتاسیم تبادلی اندازه‌گیری شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات به‌دست‌آمده از روش‌های آماری تجزیة واریانس، رگرسیون چندمتغیره، و تجزیة مؤلفه‌های اصلی به کمک نرم‌افزار SPSS استفاده شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد عوامل خاکی در تغییرات پوشش گیاهی تأثیر عمده‌ای دارد؛ هرچند این تأثیرات صد در صد نیست؛ به طوری که در تیپ‌های مورد مطالعه مادة آلی، درصد شن، و هدایت الکتریکی به‌ترتیب بیشترین رابطه را با گونه‌های گیاهی مورد مطالعه داشتند. نتایج تجزیة مؤلفه‌های اصلی با نتایج آنالیز واریانس تقریباً مشابه است و به طور کلی چهار گروه اکولوژیکی تفکیک شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation of relationships between soil physiochemical attributes And vegetation covers for recognition of index species in Savog-bolagh region Investigation of relationships between soil

نویسندگان [English]

Mohammad Jafari ¹
Mohammad Tahmoures ²
Mohsen Naghiloo ³

¹ Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran

² PhD Student, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran

³ MSc. Graduate, International Desert Research Center, University of Tehran, I.R. Iran

چکیده [English]

The purpose of this research is investigation of relationship between vegetation cover and soil characteristics and determination of the most important soil factor that effects on quantity variations and kinds of vegetation cover in the study area. The study area is located in west of Tehran province and south eastern of Hashtgerd, next to Najm-abad village. After field study, the index vegetation types were selected and randomized-systematic sampling method has been used for soil and vegetation cover sampling in each of key area. The area of each plot was determined according to kind of plant species and species distribution using minimum area method. Some vegetation cover parameters such as canopy cover percentage, density and frequency of plant species were measured in the area. Then soil sampling were done from 2 horizon 0-10 cm and 10-30 cm in each plot and soil attributes such as texture, pH, organic carbon percentage and gypsum were measured in soil laboratory. Afterwards statistical methods like multivariate regression, analysis of variance and statistical techniques were used for analyzing of soil and vegetation cover data. Results showed that there is not any specific difference between soil and vegetation data except for gypsum. In other words the effective factor on vegetation cover variation was soil gypsum.

کلیدواژه‌ها [English]

Savog-bolagh Rangeland
Vegetation types
Soil characteristics
Analysis of Variance
RDA technique

مراجع

[1] Asri, y. (2001). Investigation on plant sociology of Sefid koh protected area, J. Natural, Res, 54, 423-440 (In Persian).

[2] Allison, J. (1985). Soil Conservation Legislation in Australia, University of Adlaide Printing Department, Adelaide.

[3] Azarnivand, H, jafari, M, Moghadam, m.R, Jalili, A. and Zare chhouki, M.A. (2003). The effects of soil characteristics and elevation on distribution of two Artemisia species, Iranian j.Natural, Res., 56(1, 2) (In Persian).

[4] Baghestani meybodi, N. (1998). Investigation on plant sociology based on geomorphological units and soil Ndoshan reign, M.S thesis, natural resources college, University of Tehran (In Persian).

[5] Bawman, R.A., Muller, D.M. and McGirnies, W.J. (2004). Soil and vegetation relationship in central plains saltgrass meadaw, J. Rang management ,38, 325-328.

[6] Beno, B. (1996). Plant as soil indicators along the Saudi coast of the Arabian Gulf, Journal of Arid Environment, 199, 261-266.

[7] Boer, B.E. and Sargeant, D.O. (1998). Desert perennials as plant soil indicator in eastern Arabia, j. plant and soil, 1999, 261-266.

[8] Byoeng, Mee Min and Jong, Geelje (2002). Typical coastal vegetation of Korea.

[9] Bouyoucous, M. (2004). Soil and vegetation relationship in central plains saltgrass meadaw, J. Rang management, 38, 325-328.

[10] Carneval N.J. and Torres, P.S. (1990). The relevance of physical factors on species distribution, in inland salt marshes (Argentina) Coenoses, 5(2), 113-120.

[11] Cartter, R.E., Saffigna, P., Vanclay, F. and McTainsh, G. (1993). Social bases of farmer responses to land degradation, in Chisholm, A. and Dumsday, R. (eds.), Land Degradation, Cambridge University Press, Sydney, pp. 187-201.

[12] Hosyni tavasoli, M. (2003). The relationships between soil characteristics and some rangeland species, Agriculture and Resources Sciences of Gorgan j., , 115-130 (In Persian).

[13] jafari, M., Zare chhouki, M.A. (2005). The relationships between soil characteristics and vegetation in Ghom province rangelands Pajohesh and Sazandegi J.,9(4), 11o-117 (In Persian).

[14] Jansen, M. (1989). Soil moisture regimes some rangeland of Southern Idaho, Soil Science Soc. Amer, 48, 1328- 1330.

[15] Kajeldahl, D. (1983). Does soil erosion matter to people in metropolitan Sydney, Australian Journal of Soil and Water Conservation, 3(1), 29-32.

[16] Kleiner, E.F. and Harper, K.T. (1997). Occurrence of four major perennial grasses in relation to edaphic factors in a pristine community, J. Range Management, 30, 280-289.

[17] Leonard, S.G. and Burkhartal, J.W. (2005). Vegetation–soil relationship of arid and semi arid rang land.

[18] Mc Cune, B. and Mefford, M.J. (1997). PC- ORD. Multivariate Analysis of Ecological Data Version 3.0.MjM Software Design, Gleneden Beach, OR.

[19] Mesdaghi, M.A. (2005). Plant ecology, Mashhad university press, pp 187.

[20] Noy-Meir, I., Tadmor, N.H. and Orsham, G. (1970). Multivariate analysis of desert vegetation, Israel J. Botony, 19, 550-561.

[21] Olsen, M. (1990). Land Conservation Policies and Farmer Decision-Making, Australian Journal of Soil and Water Conservation, 3(1), 6-13.

[22] Toranjzar, H. (2004). Investigation on ecological effect on vegetation distribution in Veshnoh rangeland, M.S thesis,natural resources college, University of Tehran (In Persian).

[23] Walkly, J. and Black, R.J. (1934). Legal issues and institutional constraints, in A. Chisholm and R. Dumsday (eds.), Land degradation: Problems and Policies, Cambridge University Press, Melbourne.

[24] Zahran M.A. and Willis A.J. (1992). The vedetation of Egypt chapman and Hal, London, 424pp.

[25] Zare chhouki, M.A. (2001). The relationships between soil chemistry and physical characteristics and some rangeland species in Poshtkoh range of Yazd province. M.S thesis, natural resources college, University of Tehran (In Persian).

نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری

بررسی ارتباط متقابل برخی گونه‌های شاخص مرتعی منطقة ساوجبلاغ با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک با استفاده از روش‌های تجزیه و تحلیل چندمتغیره

مراجع

مراجع

دوره 68، شماره 2 - شماره پیاپی 2
شهریور 1394
صفحه 227-245

بررسی ارتباط متقابل برخی گونه‌های شاخص مرتعی منطقة ساوجبلاغ با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک با استفاده از روش‌های تجزیه و تحلیل چندمتغیره

مراجع

مراجع

دوره 68، شماره 2 - شماره پیاپی 2شهریور 1394صفحه 227-245

دوره 68، شماره 2 - شماره پیاپی 2
شهریور 1394
صفحه 227-245