تهیۀ نقشۀ تخریب خاک بر مبنای روش ژئوپدولوژی و مدل گلاسود با استفاده از سامانۀ اطلاعات جغرافیایی در شرق استان قزوین

حاجی ملکی, خالد; موسوی, سیدروح‌اله; گرجی, منوچهر; سرمدیان, فریدون

doi:10.22059/jrwm.2015.56967

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری علوم خاک دانشگاه زنجان

² کارشناس‌ارشد علوم خاک دانشگاه تهران

³ دانشیار علوم خاک دانشگاه تهران

⁴ استاد علوم خاک دانشگاه تهران

https://doi.org/10.22059/jrwm.2015.56967

چکیده

امروزه، توجه به اهمیت حفاظت از منابع خاک در کشاورزی و منابع طبیعی با هدف جلوگیری از تخریب و انحطاط آن ضروری به نظر می‏رسد. تخریب‏ خاک و اراضی، به منزلة عاملی مستقیم، در تهدید محیط زیست جهانی، رفاه انسان و جامعه مشهود است. این تحقیق به منظور تهیة نقشة تخریب خاک در شرق استان قزوین انجام شد. نقشة خاک منطقه، با استفاده از روش ژئوپدولوژی، از تلفیق لایه‏های اطلاعاتی لیتولوژیک، ژئومورفیک و پدوژنیک در محیط سامانة اطلاعات جغرافیایی تهیه شد. اطلاعات به‌دست‌آمده از نقشة خاک همراه مطالعات میدانی به عنوان ورودی در مدل گلاسود به کار برده شد و سرانجام نقشة تخریب خاک منطقه تهیه شد. در این تحقیق واحد‏های نقشة خاک مبنای بررسی وضعیت تخریب در منطقه قرار گرفت. نتایج نشان داد کمتر از 25 درصد از اراضی مطالعه‌شده دارای درجة کم‌تخریب‌اند و در شرایط فعلی به مدیریت خاصی نیاز ندارند، ولی در سایر بخش‏‏های منطقه تخریب خاک با درجات مختلف مشاهده شد. تخریب خواص شیمیایی خاک‌ـ شامل کاهش مواد آلی، هدررفت مواد غذایی و شوری خاک‏ها‌ـ از مهم‌ترین جنبه‏های تأثیر‏گذار در روند تخریب خاک‏های منطقه است. از مجموع 16630 هکتار اراضی مطالعه‌شده حدود 4028 هکتار از اراضی در کلاس تخریب کم، 5987 هکتار در کلاس تخریب متوسط، 5128 هکتار در کلاس تخریب زیاد و 866 هکتار در کلاس تخریب بسیار زیاد خاک قرار دارند. بنابراین، با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، اقدامات مدیریتی برای جلوگیری از گسترش این فرایند در منطقه پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Mapping Soil degradation based on Geopedological method and GLASOD model using GIS in East Qazvin Province

نویسندگان [English]

khaled Hajimaleki ¹
rouhollah mousavi ²
Manochehr Gorji ³
Fereidon Sarmadian ⁴

¹ Student of Master of Soil Science, Soil Science Department, university of Tehran

² Student of Master of Soil Science, Soil Science Department, university of Tehran

³ Associate of Soil Science, Soil Science Department, university of Tehran

⁴ Professor of Soil Science, Soil Science Department, university of Tehran

چکیده [English]

Nowadays, the importance of soil conservation in agriculture and natural resources, with the goal of preventing its deterioration and degradation are necessary. Soil and land degradation as a direct cause of the threat to the global environment and human welfare is evident. In this study soil degradation mapping was carried out in East Qazvin. Soil map using geopedological method by integration of information layer of lithology, geomorphic and pedogenic was prepared in ArcGIS9.3 software. Data from soil maps with field studies was used as input in GLASOD model and the soil degradation map was prepared. In this study soil map units was used as basis of soil degradation status investigating in the region. Results showed that less than 25% of the study area has a low degree of degradation and in the present circumstances do not require specific management actions, but in other parts of the region, with various degrees of soil degradation was observed. Soil chemical properties degradation include decrease of soil organic matter, loss of soil nutrients and soil salinity are the most important aspects affecting on soil degradation of region. At total of 16,630 hectares of land, about 4028 ,5987, 5128 and 866 respectively low, middle, high and very high soil degradation class are located. Thus according to the results to prevent the spread of this process in this area, management actions is recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

Soil degradation
Geopedological method
GLASOD model
Management of soil resources
Soil degradation class

مراجع

[1] Bannai, M.H. (1998). Soil moisture and temperature map, Soil and Water Research Institute of Iran.

[2] Baver, L.D., Gardner, W.H. and Gardner, W.R. (1973). Fisica de suelos, Mexico, Union Tipografica Editoral Hispano Americana, 529p.

[3] Black, C.A. (1982). Method of soil analysis, Chemical and microbiological properties, American Society of Agronomy, INC, 2, 1965.

[4] Blum, W.E.H. (1998). Basic concepts: degradation, resilience, and rehabilitation. In: Lal R, Blum WEH (eds) Methods for Assessment of Soil Degradation, Advances in Soil Science, CRC Press, Boca Raton, Pp. 1-16.

[5] Darwish, M.K. and Abdel Kawy, W.A. (2008). Quantitative Assessment of Soil Degradation in Some Areas North Nile Delta, Egypt, International Journal of Geology.

[6] Eftekhari, K. and Moameni, A. (2011). The sensitivity of the soil resource degradation caused by human activities based on combining Geopedological approach and GLASOD in abhar plain- Khorramdarreh, Soil Research Journal (Soil and Water Science), 25(2).

[7] FAO. (1983). Guidelines: Land Evaluation for Rainfed Agriculture, FAO Soils Bulletin nº 52 (FAO, Rome).

[8] FAO/UNEP. (1984). Provisional methodology for assessment and mapping of desertification, Food and Agriculture Organization, United Nations Environmental Programmer. Rome, 84 p.

[9] Gee, G.W. and Bauder J.W. (1986). Particle size analysis In, A. Klute (Ed.), Methods of Soil Analysis, 2010. Part 1. Am. Soc. Agron., Madison, Wisconsin, USA. Pp. 383-411.

[10] Geological Survey and Mineral Exploration of Interior (2013). Geology map of Qazvin Province, scale 1:100,000.

[11] Gholizadeh, A. and Moameni, A. (2002). Application of a geopedological approach and the prevailing method in Iran to land suitability classification for major crops in the Gonbad-e-Ghabous area, Golestan Province, Iranian Journal of Soil and Water, 15(3), 328-343.

[12] Hengl, T. and Rossiter, D.G. (2003). Supervised landform classification to enhance and replace photo-interpretation in semi-detailed soil survey, Soil Sci. Soc. Amer. J., 67(6), 1810-1822.

[13] Lal, R. (2001). Soil degradation by erosion, Land Degradation and Development, 12, 519-539.

[14] Oldman, L.R., Hakkeling, R.T.A. and Sombrock, W.G. (1991). World Map of the Statues of Human-Induced Soil Degradation, An Explanatory Note, ISRIC and UNEP.

[15] Olsen, S.R., Cole, C.V., Watanabe, F.S. and Dean, L.A. (1954). Estimation of available phosphorus in soil by extraction with sodium bicarbonate, USDA. Circ. 939. U.S. GOV. Print Office, Washington, DC.

[16] Organization Map of Iran, 1:40000 scale aerial photography (1998). Abyek region of Qazvin, Iran.

[17] Ramankutty, N., Foley, J.A. and Olejniczak, N.J. (2008). Land-use change and global food production, In Land use and soil resources, Chapter3, Braimoh and Vlek (Eds). Springer.

[18] Rossiter, D.G. (2000). Lecture notes and reference methodology for soil resource inventories 2nd revised version, Institute for Areospace Survey and Earth Sciences (ITC), Enschede, the Netherlands. 132 p.

[19] Shaetzl, R.J. and Anderson, S. (2005). Soils: Genesis and Geomorphology, Cambridge University Press, New York, USA.

[20] Sonneveld, B.G.J.S. (2003). Formalizing Expert Judgments in Land Degradation Assessment: A Case Study for Ethiopia, Land Degrade. Develop, 14, 347-361.

[21] Soil Survey Staff (2010). Keys to Soil Taxonomy, 10th Edition, USDA. USA.

[22] The nation's weather, climate data stations Klymatvlvzhy Garden of Kaosar, power station at the Shahid Rajai, Hashtgerd synoptic station of Qazvin (2013).

[23] Udomsri, S. (2006). Application of computer assisted geopedology to predictive soil mapping and its use inassessing soil erosion prone areas: a case study of DoiAngKhang, AngKhang Royal Agricultural Station, Thailand. MSc. Thesis, International Institute for Geo-Information Science and Earth Observation (ITC), Enschede, The Netherlands.

[24] Van Wambeke, A. (1985). Soil Moisture and Temperature Regimes, SMSS. Technical Monograph.

[25] Van Wambeke, A.R. (2000). The Newhall Simulation Model for Estimating Soil Moisture & Temperature Regimes, Department of Crop and Soil Sciences, Cornell University, Ithaca, NY USA.

[26] Zhao, W.Z., Xiao, H.L., Liu, Z.M. and Li, J. (2005). Soil degradation and restoration as affected by land use change in the semiarid Bashang area, northern China, Catena, 59, 173-186.

[27] Zinck, J.A. (1989). Physiography and Soils, Lecture-notes for soil students, Soil Science Division, Soil survey courses Subject matter: K6 ITC, Enschede, The Netherlands.

[28] Zinck, J.A. (2013). Physiography and Soils, Lecture-notes for soil students, Soil Science Division, Soil survey courses Subject matter: K6 ITC, Enschede, The Netherlands.

نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری

تهیۀ نقشۀ تخریب خاک بر مبنای روش ژئوپدولوژی و مدل گلاسود با استفاده از سامانۀ اطلاعات جغرافیایی در شرق استان قزوین

مراجع

مراجع

دوره 68، شماره 4 - شماره پیاپی 4
دی 1394
صفحه 853-867

تهیۀ نقشۀ تخریب خاک بر مبنای روش ژئوپدولوژی و مدل گلاسود با استفاده از سامانۀ اطلاعات جغرافیایی در شرق استان قزوین

مراجع

مراجع

دوره 68، شماره 4 - شماره پیاپی 4دی 1394صفحه 853-867

دوره 68، شماره 4 - شماره پیاپی 4
دی 1394
صفحه 853-867