چکیده

جهت اعمال مدیریت علمی و صحیح بر اکوسیستم­های مرتعی، داشتن اطلاعاتی از اکوسیستم به‌عنوان شاخص­های سلامت و کارکرد آن موردنیاز است. در این مطالعه با استفاده از روش تجزیه‌وتحلیل عملکرد اکوسیستم، به ارزیابی و مقایسه شاخص­های اکولوژیک در چشم­اندازهای شمالی و جنوبی مراتع دره­کناریخشاب از توابع شهرستان گچساران پرداخته شد. اندازه طول و عرض لکه­های اکولوژیک در چشم­انداز­های شمالی مشتمل بر محدوده تحت پوشش گونه­های؛ گون (Astragalus fasciculifolius Boiss.)،
گل­گندم (Centaurea intricanta Boiss.) و هزارخار (Cousinia multiloba DC.)­ و فضای بین لکه­ای (خاک لخت و لاشبرگ)، در چشم­انداز­های جنوبی مشتمل بر محدوده تحت پوشش گونه­های هزارخار (Cousinia multiloba DC.)، استاکیس (Stachys byzantina C. Koch)، مخلوط هزارخار و استاکیس (Stachys byzantina C. Koch & Cousinia multiloba DC.) و فضای بین لکه­ای (خاک لخت و لاشبرگ)، بر روی سه ترانسکت 50 متری در امتداد شیب دو دامنه شمالی و جنوبی ثبت گردید. همچنین 11 پارامتر سطحی خاک اندازه­گیری شد. این 11 پارامتر به سه مشخصه اصلی خاک شامل؛ پایداری، نفوذپذیری و چرخه مواد غذایی تعلق دارند. نتایج نشان داد شاخص­های پایداری و چرخه مواد غذایی در دو چشم­انداز شمالی و جنوبی دارای اختلاف معنی­داری است ­(p < 0/05)، ولی شاخص نفوذپذیری در دو چشم­انداز اختلاف معنی­داری باهم ندارند (p > 0/05). مهم‌ترین معرف اکولوژیکی چشم­انداز شمالی لکه گل­گندم (C. intricanta­) و مهم‌ترین معرف اکولوژیکی چشم­انداز جنوبی لکه مخلوط هزارخار و استاکیس
(S. byzantine­ & C. multiloba­) است.