نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• لیلا زندی ¹
• رضا عرفانزاده ²
• حامد جنیدی ³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مرتعداری دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، ایران.

² دانشیار گروه مرتعداری دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، ایران.

³ استادیار گروه مرتعداری دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، ایران.

چکیده

این پژوهش به‌منظور تعیین اثر تغییر کاربری جوامع مرتعی به کاربری زراعی و باغی بر مهم­ترین شاخص­های کیفی خاک از قبیل کربن آلی کل خاک و ماده آلی ذره­ای در میکرو و ماکرو خاکدانه در حوزه صلوات آباد سنندج انجام شد. خردادماه 1393 هم‌زمان با رشد غالب گیاهان با پیمایش صحرایی، یک مرتع، دو نخودزار، دو گندم­زار و دو باغ به­عنوان محدوده مطالعاتی انتخاب شدند. برای این منظور، نمونه­برداری از خاک به شکل تصادفی- سیستماتیک صورت گرفت و درمجموع 42 نمونه خاک جمع­آوری شد. سپس با استفاده از الک‌های 2 و 25/0 میلی‌متری ماکرو و میکرو خاکدانه‌ها تفکیک شدند. دو فاکتور مهم و کیفی خاک  شامل  ماده آلی ذره‌ای و کربن آلی کل موجود در ماکرو و میکرو خاکدانه‌ها به تفکیک اندازه­گیری شد.  نتایج نشان داد که تبدیل مرتع به کاربری­های نخودزار، گندم­زار و باغ باعث کاهش معنی­دار ماده آلی ذره­ای و کربن آلی کل میکروخاکدانه می‌گردد درحالی‌که در ماکروخاکدانه­ها، تبدیل مرتع به نخودزار و گندم‌زار باعث کاهش دو فاکتور مورد اندازه‌گیری گردید و تبدیل مرتع به باغ اثر معنی‌داری بر دو فاکتور خاک نداشت. چنانچه بخواهد تغییر کاربری از مرتع به اراضی کشاورزی صورت گیرد، باغ پیشنهاد می‌گردد. 

کلیدواژه‌ها

• تغییر کاربری اراضی
• کربن آلی
• ماده آلی ذره‌ای
• ماکرو و میکرو خاکدانه

عنوان مقاله [English]

Impact of land use changes from rangeland to horti-agriculture on soil total carbon and particulate organic matter in micro- and macro aggregates (Case study: Salavatabad, Sanandaj)

نویسندگان [English]

• Leila Zandi ¹
• Hamid Joneidi-Jafari ³

¹ MSc. Student, Rangeland Management Department, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modares University, Iran.

² Associate Professor, Rangeland Management Department, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modares University, Iran.

³ Assistant Professor, Kordestan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, I.R. Iran.

چکیده [English]

This study aimed to determine the effect of land use changes from rangeland to horti-agricultural lands on the most important qualitative characteristics of soil such as total soil carbon and particulate organic matter, in Salavatabad region, Sanandaj. In the present study, one rangeland, two cultivated pea lands, two cultivated wheat lands and two gardens were selected in growth season in the end of spring, 2014. Forty two soil samples were taken randomly and systematically from the study region. Then, soil micro- and macro aggregates were separated using 0.25 mm and 2 mm sieves. Total soil carbon and particulate organic matter of soil samples were measured in the laboratory. The results showed that land use changes from rangeland to horti-agriculture significantly decreased total carbon and particulate organic matter in micro-aggregates. While total carbon and particulate organic matter in macro-aggregates was not changed by land use changes from rangeland to horticultural land. We suggested that if rangeland will be converted into agricultural land, horticultural land is the best for land use changes. 

کلیدواژه‌ها [English]

• land use changes
• Organic carbon
• Particulate organic matter
• Soil macro and micro aggregates