نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران.
2 استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران.
3 دانشیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران.
چکیده
مراتع به‌عنوان یکی از گستردهترین اکوسیستم‌های طبیعی، علاوه بر تأمین گوشت قرمز، خدمات دیگری نیز به جامعه ارائه مینمایند، هرچند بهرهبرداری بیرویه از این منابع سبب لطمه به آن‌ها گردیده است. در این مطالعه، تأثیر بهرهبرداری دام‌های عشایری از مراتع سمیرم طی یک دوره چرا بر کارکرد کنترل رواناب مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور درصد پوشش مرتعی در دو مقطع قبل و بعد از ورود دام در سال 1392 اندازهگیری گردید. در ادامه با استفاده از روش شماره منحنی، میزان رواناب ناشی از بارش‌هایی با دوره بازگشت‌های مختلف در شرایط قبل و بعد از چرای دام محاسبه‌شده و با توجه به میزان بهرهبرداری، اختلاف بین رواناب تولیدی به‌عنوان تأثیر بهرهبرداری مدنظر قرار گرفت. درنهایت این هزینه جانبی با استفاده از روش هزینه جایگزین، ارزشگذاری اقتصادی شد. نتایج نشان داد بهرهبرداری دام عشایری در این منطقه بیش از توان عرصه بوده که همین مسئله، کارکرد مراتع در تنظیم آب را مختل نموده، مثلاً رواناب ناشی از بارش با دوره بازگشت دوساله از 1660884 مترمکعب به 2600487 مترمکعب افزایش‌یافته و توان مراتع در کنترل آب به میزان 939643 مترمکعب کاهش‌یافته است. ارزش اقتصادی ازدست‌رفته و به عبارتی هزینههای جانبی ناشی از این بهرهبرداری از جنبه تأثیر بر کارکرد تنظیم آب به میزان 25391 میلیون ریال در سال به دست آمد. اطلاع از این خسارات و محاسبه آن در ارزیابی اقتصادی بهره‌برداری‌ها کمک میکند تا در راستای اصلاح فعالیت‌های اقتصادی که خسارت‌های جانبی اجتماعی به همراه دارند برنامهریزی شود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Externalities of Nomadic Livestock’s Utilization on Khafr-Sivar Rangelands from Water Regulation Perspective
نویسندگان [English]
- Mohsen Sarshad Ghahfarrokhi 1
- Seyed Alireza Mousavi 2
- Saeed Soltani 3
- Saeed Pourmanafi 2
1 MSc graduate in Range Management, Department of Natural Resources, Isfahan University of Technology, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Natural Resources, Isfahan University of Technology, Iran
3 Associate Professor, Department of Natural Resources, Isfahan University of Technology, Iran.
چکیده [English]
Natural resources are valuable capitals for all nations. Rangelands as the most extensive natural ecosystems in Iran provide numerous services, including fodder production and red meat supply, soil conservation and water regulation. Although uncontrolled exploitation of these resources has imposed much pressure and caused many losses within the ecosystems. Impacts of overutilization of nomadic livestock on Semirom rangelands from runoff control perspective has been the core objective of this study. Considering the utilization conditions, vegetation cover was measured within the vegetation types before and after livestock grazing during 2013 grazing season. Curve Number method was selected to evaluate the runoffs originating from rainfalls with different return periods before and after livestock grazing and the difference was considered as the grazing impact. This externality was valuated using replacement cost method. Results showed that utilization pressure is extremely more than grazing capacity which has distorted water regulation function of the rangelands, e.g. it has increased the runoff volume from a rainfall with 2-year return period from 1660884 to 2600487 m3. In other words, it has diminished the potential of rangelands in controlling water runoffs. Economically speaking, the external damage to water regulation function of rangelands was calculated at the rate of 25391 million Rial/year. This information on the externalities of nomadic livestock will provide the useful basis for economic appraisal of the utilization process and adjustment or rectification of economic activities which entail social costs on their way towards private profits.
کلیدواژه‌ها [English]
- external cost
- nomadic livestock
- water regulation function
- Economic valuation
- Khafr-Sivar Semirom rangelands
)