نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• سید مرتضی ابطحی

استادیار، پژوهش بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران.

چکیده

هدف از اجرای این تحقیق بررسی روند تغییرات مرتع با روش پویایی پوشش گیاهی و در نظر گرفتن شرایط اقلیمی و خصوصیات خاک منطقه دولت قرین سمیرم در جنوب استان اصفهان در سطحی معادل 25 کیلومترمربع می‌باشد. پس از تعیین تیپ گیاهی و گونه‌های همراه منطقه، آمار پوشش تاجی گیاهان یک‌ساله، پهن برگان علفی چندساله، بوته‌ای‌ها، گندمیان چندساله، رطوبت، کربن آلی و پوشش خاک، طی سال‌های 1387 تا 1391 جمع‌آوری شد. بدین منظور از 3 نوار ترانسکت به طول 500 متر در جهت تغییرات تیپ گیاهی استفاده گردید. بر روی هر ترانسکت 10 پلات و در کل 30 پلات با ابعاد 2 در 1 متر (بر اساس روش سطح حداقل) مشخص گردید. میزان بارندگی و دما بر اساس آمار ایستگاه هواشناسی سمیرم محاسبه و منحنی‌های آمبروترمیک سال‌های رویشی موردنظر ترسیم گردید. تغییرات پارامترهای اندازه‌گیری شده به کمک روش تجزیه واریانس (F-test) بررسی و میانگین هر پارامتر از سالی به سال دیگر (طی 4 سال) با روش دانکن مقایسه گردید. تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که تفاوت در متغیرهایی مانند رطوبت خاک، پوشش تاجی یک‌ساله‌ها، بوته‌ای‌ها، پهن برگان علفی، گندمیان چندساله، پوشش خاک و گونه Bromus tomentellus در سطح 99 درصد و پوشش تاجی کل، گونه Poa bulbosa و میزان کربن آلی خاک در سطح 95 درصد معنی‌دار می‌باشد. افزایش بارش در سال‌های پایانی اجرای طرح، بخصوص در فصل بهار و هم‌زمان با رشد گیاه، تأثیر مشهودی در افزایش پهن برگان علفی و گندمیان گذاشته است. به‌طوری‌که پوشش تاجی پهن برگان علفی از 93/2 به 13/7 و پوشش تاجی گندمیان از 1/7 به 05/14 درصد رسیده است. تغییرات و پویایی سالانه پوشش گیاهی با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی و خاک منطقه بررسی و درنهایت عامل اقلیم به‌عنوان تأثیرگذارترین عامل مشخص گردید.

کلیدواژه‌ها

• اقلیم
• پویایی پوشش گیاهی
• پوشش تاجی
• سمیرم
• وضعیت خاک

عنوان مقاله [English]

Investigation of Vegetation Dynamics in the Semi-Steppe Rangelands of Isfahan Province (Case study: Doolat Gharin of Semirom)

نویسنده [English]

• Seyyed Morteza Abtahi

Assistant Professor, Research Division of Natural Resources, Isfahan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Isfahan, I.R. IRAN.

چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate vegetation dynamics and range conditions considering the climatic conditions and soil properties in Doolat Gharin in the South of Isfahan province of an area equal to 25 square kilometer. For this purpose, after determining vegetation types and associated species, the type of rangeland utilization, grazing season, the type of livestock and other relevant information, and vegetation data including canopy cover of annuals, perennial forbs, shrubs, total canopy cover, soil moisture and carbon were determined during four years. Data was collected along three transects in each vegetation types. For each transect 10 plots were established. The size of plots was 1 x 2 m, considering the life form of dominant species. Embrothermic diagram was drawn according to the monthly temperature and precipitation data of Semirom station. Data was analyzed of variance and means comparison were made using Duncan method. According to the results, significant differences were observed between years for canopy cover of annuals, shrubs, forbs, grass, soil cover and soil moisture and Bromus tomentellus (P<0.01) and total canopy cover, Poa bulbosa and soil organic carbon (P<0.05). In this site, the amount of vegetation and its variation are affected by precipitation changes.

کلیدواژه‌ها [English]

• Climate
• vegetation dynamics
• Canopy cover
• Semirom
• Soil condition