نسیم آرمان؛ علی سلاجقه؛ سادات فیض نیا؛ حسن احمدی؛ جمال قدوسی؛ علی کیانی راد
چکیده
شناسایی زیر حوزههای آبخیز همگن اولین گام ضروری تعمیم نتایج مطالعات محیطی می باشد. بدین منظور در این پژوهش ابتدا با استفاده از روش تجزیهوتحلیل عاملی (روش تحلیل مؤلفههای اصلی) از بین 21 متغیر مؤثر بر تولید رسوب در 27 ایستگاه هیدرومتری البرز شمالی، متغیرهای طولمستطیلمعادل، میزانحساسیتسنگ به فرسایش، بارش متوسط سالانه، ...
بیشتر
شناسایی زیر حوزههای آبخیز همگن اولین گام ضروری تعمیم نتایج مطالعات محیطی می باشد. بدین منظور در این پژوهش ابتدا با استفاده از روش تجزیهوتحلیل عاملی (روش تحلیل مؤلفههای اصلی) از بین 21 متغیر مؤثر بر تولید رسوب در 27 ایستگاه هیدرومتری البرز شمالی، متغیرهای طولمستطیلمعادل، میزانحساسیتسنگ به فرسایش، بارش متوسط سالانه، جهت و تراکم زهکشی که درمجموع 72/80 درصد واریانس دادهها را توجیه میکنند، انتخاب شدند )516/0(KMO =. سپس با استفاده از روشهای مختلف تحلیل خوشهای (سلسلهمراتبی، دومرحلهای و میانگین K)، سه منطقه همگن به دست آمد. آنالیز تشخیص، صحت تحلیل خوشهای در مناطق همگن را تائید نمود. از سوی دیگر بر اساس این پنج عامل، یک تابع متمایزکننده تعریف شد که مقادیر همبستگی کانونیک، کایاسکور و آماره ویلکسلامبدا نیز تایید کننده مجزا بودن این سه گروه منطقه همگن میباشند.
محسن آرمین؛ حسن روحی پور؛ حسن احمدی؛ علی سلاجقه؛ محمد حسین مهدیان؛ وجیهه قربان نیا خیبری
چکیده
پایداری خاکدانهها کی از خصوصیات اصلی مؤثر بر فرسایشپذیری و ویژگیهای اصلی هیدرولیکی و فیزیکی خاک است. آگاهی از مؤلفههای خاک کنترلکننده پایداری خاکدانهها برای حفظ ساختمان خاک بسیار مهم است. همچنین شناسایی خصوصیات بحرانی خاک مؤثر بر پایداری خاکدانهها در حوزه آبخیزی که فرسایش خاک ناشی از الگوهای طبیعی پایداری خاکدانهها ...
بیشتر
پایداری خاکدانهها کی از خصوصیات اصلی مؤثر بر فرسایشپذیری و ویژگیهای اصلی هیدرولیکی و فیزیکی خاک است. آگاهی از مؤلفههای خاک کنترلکننده پایداری خاکدانهها برای حفظ ساختمان خاک بسیار مهم است. همچنین شناسایی خصوصیات بحرانی خاک مؤثر بر پایداری خاکدانهها در حوزه آبخیزی که فرسایش خاک ناشی از الگوهای طبیعی پایداری خاکدانهها است، پایه و اساس استراتژیهای حفاظتی است. هدف این مطالعه که در خاکهای سطحی طالقان انجام شده، بررسی رابطه بین پایداری خاکدانهها و برخی از خصوصیات خاک است. در این تحقیق، واحدهای کاری بر اساس همگنی در شیب دامنه، جهت جغرافیایی و سنگشناسی حاصل شدهاند، سپس با تکیهبر نتایج مطالعات زمینآماری در مقیاس واحدهای همگن کاری در بخشی از خاکهای حوزه آبخیز طالقان به وسعت 3260 هکتار، 84 نقطه بهعنوان نقاط نمونهبرداری خاک انتخاب شدهاند. شاخصهای پایداری مورد استفاده میانگین وزنی قطر خاکدانهها و پایداری مرطوب خاکدانهها هستند. همبستگی بین میانگین وزنی قطر خاکدانهها و خصوصیات خاک با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون استخراج شده و بر اساس معنیداری آماری آنها ارزیابی شده است. سپس بر اساس نتایج همبستگی و با استفاده از روش رگرسیون گامبهگام اقدام به توسعه مدلهای پیشبینی پایداری خاکدانهها شد. نتایج حاکی از غیرقابل انتظار بودن همبستگی بین خصوصیات خاک و پایداری خاکدانهها است به طوریکه همبستگی بین پایداری خاکدانهها با درصد آهک، رس و رطوبت اشباع منفی است درحالیکه با درصد شن ریز و شن خیلی ریز مثبت است. بنابراین بهبود پایداری خاکدانهها و کنترل فرسایش خاک در حوزه آبخیز طالقان درگرو مدیریت این خصوصیات خاک و انجام پروژههای حفاظت خاک در جهت تعدیل و بهینه کردن آنها است.
عطااله ابراهیمی؛ ولی اله رئوفی راد؛ حسین ارزانی؛ زهرا شجاعی اسعدیه
چکیده
خوشخوراکی گونههای مرتعی در موارد متعددی مانند تعیین ظرفیت چرا و ترکیب گونهای کاربرد دارد. تاکنون شاخص دقیقی برای تعیین خوشخوراکی، تعریف نشده است. ازاینرو، معرفی شاخصی دقیق، کاربردی، عام و ساده برای تعیین خوشخوراکی گیاهان مرتعی ضروری به نظر میرسد. برای بررسی رابطة بین خوشخوراکی و ترکیبات ثانویه، ابتدا ترکیب گیاهان و نسبت ...
بیشتر
خوشخوراکی گونههای مرتعی در موارد متعددی مانند تعیین ظرفیت چرا و ترکیب گونهای کاربرد دارد. تاکنون شاخص دقیقی برای تعیین خوشخوراکی، تعریف نشده است. ازاینرو، معرفی شاخصی دقیق، کاربردی، عام و ساده برای تعیین خوشخوراکی گیاهان مرتعی ضروری به نظر میرسد. برای بررسی رابطة بین خوشخوراکی و ترکیبات ثانویه، ابتدا ترکیب گیاهان و نسبت استفاده از گونههای گیاهی موجود در منطقه در رژیم غذایی دامهای گوسفند و بز بهطور جداگانه با استفاده از روش فیلمبرداری و زمانسنجی اندازهگیری شد. شاخص انتخاب گونههای گیاهی برای بز و گوسفند محاسبه گردید. سپس، ترکیبات ثانویه گیاهان غالب در رژیم غذائی دامها، با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف نگار جرمی GC-MSS اندازهگیری و مقادیر ترکیبات ثانویه به روش آنالیز مؤلفههای اصلی (PCA) رجبندی و مقادیر کمی هر یک از گونههای گیاهی بر روی هر یک از محورهای اصلی بهعنوان معیار کمی تمایز گونهها ازنظر وجود ترکیبات ثانویه گیاهان در نظر گرفته شد. در پایان همبستگی بین شاخص انتخاب گونههای گیاهی توسط گوسفند و بز (متغیر وابسته) با مقادیر کمی حاصل از ترکیبات ثانویه گیاهان بر روی محورهای PCA (متغیر مستقل) تعیین و تجزیهوتحلیل شد. نتایج حاصله نشان داد که بین شاخص انتخاب گونههای گیاهی توسط گوسفند و بز با ترکیبات ثانویه گیاهان رابطة معنیداری (0.05 P≤) وجود داشته و یا به بیانی دیگر ترکیبات ثانویه گیاهان مرتعی در انتخاب آنها توسط گوسفند و بز برای چرا کاملاً تأثیر گذارند. بنابراین، ترکیبات ثانویه گیاهان را میتوان بهعنوان شاخصی مهم در تعیین خوشخوراکی گیاهان مرتعی محسوب کرد.
سید مرتضی ابطحی
چکیده
هدف از اجرای این تحقیق بررسی روند تغییرات مرتع با روش پویایی پوشش گیاهی و در نظر گرفتن شرایط اقلیمی و خصوصیات خاک منطقه دولت قرین سمیرم در جنوب استان اصفهان در سطحی معادل 25 کیلومترمربع میباشد. پس از تعیین تیپ گیاهی و گونههای همراه منطقه، آمار پوشش تاجی گیاهان یکساله، پهن برگان علفی چندساله، بوتهایها، گندمیان چندساله، رطوبت، ...
بیشتر
هدف از اجرای این تحقیق بررسی روند تغییرات مرتع با روش پویایی پوشش گیاهی و در نظر گرفتن شرایط اقلیمی و خصوصیات خاک منطقه دولت قرین سمیرم در جنوب استان اصفهان در سطحی معادل 25 کیلومترمربع میباشد. پس از تعیین تیپ گیاهی و گونههای همراه منطقه، آمار پوشش تاجی گیاهان یکساله، پهن برگان علفی چندساله، بوتهایها، گندمیان چندساله، رطوبت، کربن آلی و پوشش خاک، طی سالهای 1387 تا 1391 جمعآوری شد. بدین منظور از 3 نوار ترانسکت به طول 500 متر در جهت تغییرات تیپ گیاهی استفاده گردید. بر روی هر ترانسکت 10 پلات و در کل 30 پلات با ابعاد 2 در 1 متر (بر اساس روش سطح حداقل) مشخص گردید. میزان بارندگی و دما بر اساس آمار ایستگاه هواشناسی سمیرم محاسبه و منحنیهای آمبروترمیک سالهای رویشی موردنظر ترسیم گردید. تغییرات پارامترهای اندازهگیری شده به کمک روش تجزیه واریانس (F-test) بررسی و میانگین هر پارامتر از سالی به سال دیگر (طی 4 سال) با روش دانکن مقایسه گردید. تجزیه واریانس دادهها نشان داد که تفاوت در متغیرهایی مانند رطوبت خاک، پوشش تاجی یکسالهها، بوتهایها، پهن برگان علفی، گندمیان چندساله، پوشش خاک و گونه Bromus tomentellus در سطح 99 درصد و پوشش تاجی کل، گونه Poa bulbosa و میزان کربن آلی خاک در سطح 95 درصد معنیدار میباشد. افزایش بارش در سالهای پایانی اجرای طرح، بخصوص در فصل بهار و همزمان با رشد گیاه، تأثیر مشهودی در افزایش پهن برگان علفی و گندمیان گذاشته است. بهطوریکه پوشش تاجی پهن برگان علفی از 93/2 به 13/7 و پوشش تاجی گندمیان از 1/7 به 05/14 درصد رسیده است. تغییرات و پویایی سالانه پوشش گیاهی با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی و خاک منطقه بررسی و درنهایت عامل اقلیم بهعنوان تأثیرگذارترین عامل مشخص گردید.
حمیده افخمی؛ محمد تقی دستورانی؛ فرزانه فتوحی فیروزآبادی
چکیده
توجه به ماهیت دادههای رسوب و انتخاب روشهای مناسب پردازش بر روی دادهها قبل از ورود به مدلهای هوش مصنوعی از جمله مواردی است که میتواند نتایج حاصل از شبیهسازیها را به واقعیت نزدیک سازد. در این تحقیق تأثیر روشهای پردازش دادههای رسوب قبل از ورود به دو مدل شبکههای عصبی مصنوعی و سیستمهای استنتاج فازی-عصبی در ...
بیشتر
توجه به ماهیت دادههای رسوب و انتخاب روشهای مناسب پردازش بر روی دادهها قبل از ورود به مدلهای هوش مصنوعی از جمله مواردی است که میتواند نتایج حاصل از شبیهسازیها را به واقعیت نزدیک سازد. در این تحقیق تأثیر روشهای پردازش دادههای رسوب قبل از ورود به دو مدل شبکههای عصبی مصنوعی و سیستمهای استنتاج فازی-عصبی در هفت ایستگاه حوضه سد دز مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس با توجه به توزیعهای احتمالاتی حاکم بر دادهها سه سناریو در نظر گرفته شد. سناریوی اول بدون هیچگونه پردازش و با استفاده از اصل دادهها، سناریوی دوم، پردازش دادهها از طریق استانداردسازی و در سناریوی سوم با توجه به حاکمیت توزیعهای لگاریتمی بر دادههای رسوب، از لگاریتم دادهها استفاده گردید. نتایج شبیهسازیها در دو مدل، کارایی بهتر و خطای کمتر را در شرایط استفاده از لگاریتم دادهها به خصوص در ایستگاههایی که بهترین توزیعهای احتمالاتی آنها یکی از توزیعهای لگاریتمی میباشد، نشان دادند. درنهایت، مدل فازی عصبی با ضریب همبستگی 95/0، 4/5RMSE=، 4/1 MSE=و 42/0 ME= در ایستگاه بیاتون و در شرایط استفاده از لگاریتم دادهها بهترین عملکرد را نشان داد.
بهرام امیری؛ ناهید تکین؛ حسین قره داغی؛ بهروز رسولی
چکیده
هدف از انجام این تحقیق معرفی منبع علوفهای جدید و با ارزش از طریق ترکیب و سیلو کردن سه گونهی یونجه، هالکنموم (Halocnemum strobilaceum)) و میوه کهور (Prosopis juliflor) و ارزیابی آن با استفاده از روش تجزیه تقریبی، روش تولید گاز و دام زنده میباشد. برای انجام این آزمایش ابتدا مقدار مناسبی از گونههای موردنظر جمعآوری گردید. سپس بهوسیله چاپر به ابعاد ...
بیشتر
هدف از انجام این تحقیق معرفی منبع علوفهای جدید و با ارزش از طریق ترکیب و سیلو کردن سه گونهی یونجه، هالکنموم (Halocnemum strobilaceum)) و میوه کهور (Prosopis juliflor) و ارزیابی آن با استفاده از روش تجزیه تقریبی، روش تولید گاز و دام زنده میباشد. برای انجام این آزمایش ابتدا مقدار مناسبی از گونههای موردنظر جمعآوری گردید. سپس بهوسیله چاپر به ابعاد کمتر از 5 سانتیمتر خرد شدند. در ادامه هالوکنموم(H)، میوه کهور(K)، یونجه(U) و ملاس(M) در چهار تیمار و با سه تکرار در قالب طرح آزمایشی بلوک کامل تصادفی به ترتیب به نسبت 50: 20: 20:10 درصد، 50:30:10: 10 درصد، 50: 10: 30: 10 درصد و30: 30: 30: 10 درصد بر اساس وزن ماده خشک سیلو شدند. در پایان مدت آزمایش (28 روز) ارزش علوفهای این ترکیبات با استفاده از روشهای استاندارد AOAC مورد ارزیابی قرار گرفت. بهمنظور برآورد میزان مصرف سیلوهای تهیهشده از سه رأس میش نژاد قشقایی یکساله غیر شیرده با وزن5/2 ± 45 کیلوگرم و سه رأس بز ماده نژاد توده سیاه مویی یکساله غیر شیرده با وزن 5/2 ±30 کیلوگرم بر اساس آزمایشی بهصورت طرح اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار استفاده شد. نتایج نشان داد که ترکیب M10-U20-K20-H50 و M10-U30-K10-H50 طی دوازده ساعت اولیه دارای هضم پذیری بیشتری بودند. مطالعه ارزش غذایی ترکیبات سیلو شده در این تحقیق به روش تولید گاز نشان داد که ترکیب M10-U20-K20-H50 مقدار ماده آلی خشک، ماده آلی قابلهضم و انرژی متابولیسمی نسبتاً بالاتری دارد و بیشتر موردتوجه دامهای موردمطالعه است. پس میتوان آن را بهعنوان یک ترکیب مناسب غذایی و اقتصادی پس از انجام تحقیقات تکمیلی توصیه نمود.
سیداکبر جوادی؛ علیرضا خان آرمویی؛ محمد جعفری
چکیده
هدف از این پژوهش، بررسی روابط پوشش گیاهی با خصوصیات خاک و تعیین مهمترین خصوصیات خاکی مؤثر در تفکیک تیپهای رویشی منطقه پارک ملی خجیر از توابع استان تهران بوده است. نمونهبرداری به روش تصادفی- سیستماتیک انجام شد. بعد از برداشت اطلاعات پوشش گیاهی با توجه به پراکنش پوشش گیاهی با استفاده از آنالیز دوطرفه گونههای شاخص (TWINSPAN) و آنالیز ...
بیشتر
هدف از این پژوهش، بررسی روابط پوشش گیاهی با خصوصیات خاک و تعیین مهمترین خصوصیات خاکی مؤثر در تفکیک تیپهای رویشی منطقه پارک ملی خجیر از توابع استان تهران بوده است. نمونهبرداری به روش تصادفی- سیستماتیک انجام شد. بعد از برداشت اطلاعات پوشش گیاهی با توجه به پراکنش پوشش گیاهی با استفاده از آنالیز دوطرفه گونههای شاخص (TWINSPAN) و آنالیز تطبیقی قوسگیر (DCA) پوشش گیاهی منطقه به 5 تیپ گیاهی طبقهبندی شد. از عمق 20 – 0 سانتیمتر نمونه خاک برداشت و خصوصیات خاک شامل بافت خاک، درصد آهک، گچ، اسیدیته، هدایت الکتریکی، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و نسبت جذب ازت اندازهگیری گردید. بهمنظور تجزیهوتحلیل خصوصیات خاک در ارتباط با تغییرات پوشش گیاهی از روشهای تجزیهوتحلیل چند متغیره از قبیل آنالیز تطابق کانونیک (CCA) که یکی از روشهای رستهبندی است استفاده شد. این آنالیزها با استفاده از نرمافزار PC-ORDانجام گرفت. نتایج نشان داد که یک همبستگی معنیداری بین پوشش گیاهی و عوامل محیطی اندازهگیری شده وجود داشته است. مهمترین خصوصیات خاکی مؤثر در تفکیک تیپهای رویشی منطقه مورد مطالعه، سنگریزه، رس، سیلت، شن، گچ، آهک، اسیدیته خاک، هدایت الکتریکی، پتاسیم و ارتفاع از سطح دریا بوده و هر گونه گیاهی با توجه به منطقه رویش، نیازهای اکولوژیک و دامنه بردباری با بعضی از خصوصیات خاک رابطه دارد. تیپهای گیاهی ازنظر مقدار سنگریزه، آهک، گچ، شن، رس، با هم اختلاف معنیداری داشتهاند که نشاندهنده شکلگیری تیپهای گیاهی در منطقه در ارتباط با خاک آن میباشد.
ساره راسخی؛ علی اکبر مهرابی؛ سید اکبر جوادی؛ مهدی قربانی
چکیده
منابع طبیعی تجدید شونده از سرمایههای ملی و با ارزش هر کشور محسوب شده و حفظ و توسعه آن علاوه بر نهادهای ذیربط از وظایف عموم مردم و به ویژه بهره برداران این منابع است. در این زمینه راهکارهای متنوعی برای استفاده بهینه و حفاظت پایدار منابع طبیعی، بال اخص مراتع مطرح شده که در میان آنها مدیریت مشارکتی مورد تاکید قرار گرفته است. در این ...
بیشتر
منابع طبیعی تجدید شونده از سرمایههای ملی و با ارزش هر کشور محسوب شده و حفظ و توسعه آن علاوه بر نهادهای ذیربط از وظایف عموم مردم و به ویژه بهره برداران این منابع است. در این زمینه راهکارهای متنوعی برای استفاده بهینه و حفاظت پایدار منابع طبیعی، بال اخص مراتع مطرح شده که در میان آنها مدیریت مشارکتی مورد تاکید قرار گرفته است. در این مطالعه با هدف شناخت چالشها و موانع پیشروی مدیریت مشارکتی، به تحلیل شبکه تلفیقی نهاد- بهره برداران مرتع (نهادهای مرتبط با مدیریت مرتع و بهره برداران مرتع) بر اساس رویکرد تحلیل شبکه اجتماعی در روستای قصر یعقوب شهرستان صفاشهر پرداخته شده است. نتایج حاصله حاکی از آن ست که میزان انسجام میان بهره برداران مراتع و نهادهای مرتبط با شبکه نهادی مرتع و همچنین پایداری شبکه مورد بررسی در منطقه مورد مطالعه در حد متوسط است و دو نهاد شورای اسلامی روستا و اداره جهاد کشاورزی دارای اقتدار بالاتری نسبت به سایرین و به عبارتی کنشگران کلیدی در میان نهادهای مورد بررسی هستند. لذا بر اساس نتایج حاصله میتوان بیان نمود که تقویت انسجام در بین کنشگران مورد مطالعه و همچنین شناخت کنشگران کلیدی در سطوح مختلف از مهمترین راهکارها در راستای تحقق برنامه عمل مدیریت مشارکتی است و مدیران منابع طبیعی را در جهت ساماندهی و مدیریت پایدار مراتع یاری مینماید.
فاطمه سالاریان؛ جمشید قربانی؛ قدرت اله حیدری؛ نصرت اله صفاییان
چکیده
حفاظت و احیا تنوع زیستی در اکوسیستمهای مرتعی تخریب یافته اهمیت فراوانی دارد. در این زمینه نیاز است تا پتانسیل بانک بذر خاک بهعنوان یکی از منابع مهم گونهای مورد شناسایی قرار گیرد. در این تحقیق ترکیب گونهای و مقدار بذر موجود در خاک در دو شرایط قرق و خارج قرق در بخشی از مراتع چهارباغ استان گلستان مورد بررسی قرار گرفت. نمونهگیری ...
بیشتر
حفاظت و احیا تنوع زیستی در اکوسیستمهای مرتعی تخریب یافته اهمیت فراوانی دارد. در این زمینه نیاز است تا پتانسیل بانک بذر خاک بهعنوان یکی از منابع مهم گونهای مورد شناسایی قرار گیرد. در این تحقیق ترکیب گونهای و مقدار بذر موجود در خاک در دو شرایط قرق و خارج قرق در بخشی از مراتع چهارباغ استان گلستان مورد بررسی قرار گرفت. نمونهگیری بانک بذر خاک از دو منطقه قرق و خارج قرق در دو عمق صفر تا 5 و 5 تا 10 سانتیمتری خاک در 90 پلات یک مترمربعی انجام شد. ترکیب و مقدار بانک بذر به روش جوانهزنی در گلخانه تعیین گردید. 28 گونه گیاهی از 15 تیره از نمونههای خاک دو منطقه جوانه زدند. تیره کاسنی، گندمیان و گل سرخ در دو منطقه قرق و خارج قرق جزو تیره-های غالب بانک بذر خاک منطقه بودند. همیکریپتوفیتها، پهن برگان علفی و چندسالهها از گروههای کارکردی غالب در بانک بذر خاک دو منطقه بودند. قرق بهطور معنیداری باعث افزایش بانک بذر گونههای Digitaria sanguinalis، Potentilla canescens، Stellaria media، Sonchusoleraceus و Galium verum گردید. شاخصهای غنا و تنوع گونهای بانک بذر خاک دو منطقه تفاوت معنیداری نداشتند. در منطقه قرق این شاخصها بهطور معنیداری در عمق سطحی خاک بیشتر بوده اما دو عمق خاک در خارج قرق از نظر این شاخصها تفاوت معنیداری نداشتند. نتایج این تحقیق نشان داد هر چند قرق موجب تغییراتی در بانک بذر گیاهان در خاک شده اما هنوز بهبود شاخصهای تنوع و غنا و افزایش معنیدار گندمیان را در پی نداشته است.
فریدون سرمدیان؛ علی کشاورزی
چکیده
داده کاوی این فرصت را فراهم می کند تا دادههای موجود از خاک، به مناطق دور از دسترس تعمیم داده شوند و دادههای خاک را در طیفی از مقیاسها، متراکم کرده و یا گسترش داد؛ بطوریکه میتوان آن را به عنوان یکی از دستاوردهای با ارزش در جهت کمک به تصمیم گیری صحیح مدیران اجرایی تلقی نمود. ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC) یکی از مهمترین ویژگیهای ...
بیشتر
داده کاوی این فرصت را فراهم می کند تا دادههای موجود از خاک، به مناطق دور از دسترس تعمیم داده شوند و دادههای خاک را در طیفی از مقیاسها، متراکم کرده و یا گسترش داد؛ بطوریکه میتوان آن را به عنوان یکی از دستاوردهای با ارزش در جهت کمک به تصمیم گیری صحیح مدیران اجرایی تلقی نمود. ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC) یکی از مهمترین ویژگیهای شیمیایی خاکهاست که توانایی خاک در ذخیره عناصر غذایی و یا عناصر آلاینده در خاک را نشان میدهد. اندازه گیری CEC خاکهای مناطق گرم و خشک با دارا بودن خصوصیاتی مانند مواد آلی پایین و کانی شناسی خاص، به روشهای معمول سخت و زمان بر است، لذا در این تحقیق از روش CANFIS (Coactive Neuro-Fuzzy Inference Systems) جهت برآورد ظرفیت تبادل کاتیونی برخی خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک استفاده گردید. در این تحقیق از 85 نمونه خاک (بانک دادههای خاک هدف) موجود در پایگاه دادههای خاک (440 نمونه خاک مرجع) به نسبت 1:5 استفاده شد. به منظور بررسی همراستایی در دادهها، همبستگی بین متغیرهای مستقل مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از روش رگرسیونی حذف پیشرو، مهمترین و تاثیرگذارترین مولفههای ورودی بر نتایج خروجی، انتخاب گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که روش CANFIS دارای قابلیت و کارایی زیادی در تخمین ظرفیت تبادل کاتیونی خاک با استفاده از ویژگیهای زودیافتی مانند بافت خاک، ماده آلی و تصاویر ماهواره ای میباشد.
سمیه شریفی؛ فاطمه محمدزاده؛ علی اکبر کریمیان؛ سید حمید رضا میرقادری
چکیده
امروزه افزایش رشد جمعیت و نیاز به مواد غذایی باعث گردیده فشار بر عرصههای منابع طبیعی بهویژه در تبدیل این اراضی به اراضی کشاورزی، روزبهروز در حال افزایش است؛ بهطوریکه در بعضی مناطق، مردم مراتع شیبدار اطراف روستای خود را که شرایط بارندگی مناسبی دارد، تغییر داده و به دیمکاری میپردازند؛ همین عامل سبب تسریع تجزیه ماده آلی ...
بیشتر
امروزه افزایش رشد جمعیت و نیاز به مواد غذایی باعث گردیده فشار بر عرصههای منابع طبیعی بهویژه در تبدیل این اراضی به اراضی کشاورزی، روزبهروز در حال افزایش است؛ بهطوریکه در بعضی مناطق، مردم مراتع شیبدار اطراف روستای خود را که شرایط بارندگی مناسبی دارد، تغییر داده و به دیمکاری میپردازند؛ همین عامل سبب تسریع تجزیه ماده آلی و سایر ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک شده و بازدهی اراضی را تحت تأثیر قرار میدهد. دولت بهمنظور حفاظت خاک این مناطق اقدام به اجرای پروژههای آبخیزداری متعدد کرده که از یکی از این پروژهها، پروژه تبدیل اراضی دیم منطقه به باغات بادام میباشد. این پژوهش با هدف بررسی و مقایسه تأثیرات دیمزارها بر برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و ارزیابی اقتصادی اراضی دیم گندم و باغات بادام دیم انجامشده است. به همین منظور از سه کاربری مرتع، باغات دیم و دیمزار از دو عمق 30-0 و 60-30 سانتیمتری خاک و در 3 تکرار اقدام به نمونهگیری از خاک گردید. نتایج نشان داد که طرح تبدیل دیمزارهای کم بازده به باغات بادام دیم باعث بهبود میزان کیفیت خاک (حاصلخیزی) در این منطقه شده است. همچنین نتایج ارزیابی اقتصادی کاربریهای مختلف نشان داد که نسبت فایده به هزینه برای گندمکاری دیم 57/0 است؛ درحالیکه برای پروژه بادامکاری بین 2 تا 7/3 یعنی حدود 4 تا 7 برابر است. بنابراین پروژه بادامکاری دیم توان مالی روستائیان را افزایش داده است.
محمد جعفری؛ حسین آذرنیوند؛ احمد صادقی پور؛ نادیا کمالی؛ احمد حیدری؛ حسن مداح عارفی
چکیده
افزایش نگرانیها در زمینة گرمایش جهانی و تغییر اقلیم موجب شده است که به خاک و توانایی آن در ترسیب کربن به صورت پایدار توجه ویژهای شود. خاکها بزرگترین ذخایر کربن در چرخه کربن خشکی هستند که حاوی کربنی حدود سه برابر پوشش گیاهی و دو برابر آنچه در اتمسفر وجود دارد میباشند. مطالعه اثر چرای دام بر ذخیره کربن خاک بدلیل نقش عمده ...
بیشتر
افزایش نگرانیها در زمینة گرمایش جهانی و تغییر اقلیم موجب شده است که به خاک و توانایی آن در ترسیب کربن به صورت پایدار توجه ویژهای شود. خاکها بزرگترین ذخایر کربن در چرخه کربن خشکی هستند که حاوی کربنی حدود سه برابر پوشش گیاهی و دو برابر آنچه در اتمسفر وجود دارد میباشند. مطالعه اثر چرای دام بر ذخیره کربن خاک بدلیل نقش عمده کربن آلی خاک در تولید اهمیت زیادی دارد و چرای دام پتانسیل بالایی برای تغییر میزان ذخیره کربن در اکوسیستمهای مرتعی دارد. در این مطالعه اثر شدتهای مختلف چرا بر میزان ترسیب کربن و تثبیت ازت در مراتع کشت شده با گونه Atriplex canescens در قطعه چهار شهریار بررسی شد. بدین منظور پس از شناسایی مناطق با شدتهای چرایی کم، متوسط و زیاد جهت مقایسه با منطقه قرق نمونهبرداری از پوشش گیاهی و خاک انجام گرفت. نمونهبرداری از پوشش گیاهی به روش تصادفی سیستماتیک در قالب 20 پلات 5*5 متری انجام شد. در هر منطقه اولین پلات به طور تصادفی و چهار پلات دیگر در امتداد پلات اول و به فاصله 150-200 متر از یکدیگر مستقر گردیدند. جهت نمونهبرداری خاک تعداد 20 پروفیل در پلاتهای نمونهبرداری پوشش گیاهی حفر شد و نمونههای خاک در هر پروفیل از عمقهای 10-0، 30-10 و 100-30 سانتیمتری برداشته شد. در نمونههای خاک درصد سنگ و سنگریزه، وزن مخصوص ظاهری، کربن آلی و ازت اندازهگیری شد. در ادامه وزن کل کربن ترسیب شده در هر هکتار از هر عمق محاسبه گردید. تحلیل دادهها با آزمون تجزیه واریانس یکطرفه با استفاده از نرم افزار SPSS 17 انجام گرفت و جهت مقایسه میانگین از آزمون دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد که شدتهای مختلف چرا باعث کاهش معنی دار درصد کربن و ازت خاک شده است..
پریسا فرضی؛ مریم آذرخشی؛ علی رسول زاده؛ مهدی بشیری
چکیده
ویژگیهای سنگهای تشکیلدهنده سطح زمین نقش بسیار مهمی بر تغییرات طبیعت از جمله فرایند فرسایش و جابجایی ذرات خاک دارد. این تحقیق با هدف بررسی اثر اصلی و متقابل واحدهای زمینشناسی و شیب بر تولید رواناب و رسوب در حوزه آبخیز صنوبر با استفاده از شبیهساز باران صورت گرفت. بدین منظور نقشه زمینشناسی منطقه در محیط نرمافزار Arc GIS 10 ...
بیشتر
ویژگیهای سنگهای تشکیلدهنده سطح زمین نقش بسیار مهمی بر تغییرات طبیعت از جمله فرایند فرسایش و جابجایی ذرات خاک دارد. این تحقیق با هدف بررسی اثر اصلی و متقابل واحدهای زمینشناسی و شیب بر تولید رواناب و رسوب در حوزه آبخیز صنوبر با استفاده از شبیهساز باران صورت گرفت. بدین منظور نقشه زمینشناسی منطقه در محیط نرمافزار Arc GIS 10 تهیهشده و سه واحد زمینشناسی غالب منطقه به ترتیب توف سبز، ماسهسنگ، مارن (Et)، آهک اوربیتولیندار (Kl) و کنگلومرا- ماسهسنگ (Ngcs) شناسایی شد، همچنین بهمنظور بررسی اثر شیب، نقشه شیب حوزه در سهطبقه 10-0، 30-10 و بیشتر از 30 درصد تهیه شد. سپس با استفاده از دستگاه شبیهساز باران اقدام به ایجاد بارش با شدت 9/0 میلیمتر بر دقیقه شد که مربوط به دوره بازگشت 10 سال است. نتایج تجزیه واریانس نشان داد بین واحدهای زمینشناسی مختلف از نظر تولید رواناب، رسوب و غلظت رسوب تفاوت معنیداری در سطح 5 درصد وجود دارد. در مورد طبقات شیب مشخص شد بین شیبهای مختلف در تولید رواناب و رسوب اختلاف معنیدار وجود دارد، اما در مورد غلظت رسوب تفاوت معنیدار نشد. نتایج مربوط به اثر متقابل واحدهای زمین-شناسی و شیب ازنظر حجم رواناب در سطح اطمینان 95 درصد معنیدار شد، اما در مورد وزن رسوب و غلظت رسوب اثر متقابل معنیدار نبود. بهطورکلی مشخص گردید نوع واحدهای زمینشناسی و شیب منطقه بر فرایند فرسایش خاک اثرگذار هستند و همچنین اثرپذیری متغیر رواناب بیشتر از رسوب است
احمد قنبری؛ رفعت زارع بیدکی؛ افشین هنربخش؛ وفا محمودی نژاد
چکیده
بندهای اصلاحی پرهزینهترین عملیات آبخیزداری است. این پژوهش با هدف ارزیابی کارآیی انفرادی بندهای اصلاحی در حوزههای مختلف استان چهارمحال و بختیاری انجام شده است. یازده معیار مؤثر در کارآیی فردی بندها شامل؛ مکانیابی بند، پایداری بند، تثبیت طولی آبراهه، ضریب ذخیره رسوبات، عمود بودن تاج بند بر محور آبراهه، ابعاد سرریز، استحکام ...
بیشتر
بندهای اصلاحی پرهزینهترین عملیات آبخیزداری است. این پژوهش با هدف ارزیابی کارآیی انفرادی بندهای اصلاحی در حوزههای مختلف استان چهارمحال و بختیاری انجام شده است. یازده معیار مؤثر در کارآیی فردی بندها شامل؛ مکانیابی بند، پایداری بند، تثبیت طولی آبراهه، ضریب ذخیره رسوبات، عمود بودن تاج بند بر محور آبراهه، ابعاد سرریز، استحکام بند، آنکراژ، رعایت پروفیل عرضی آبراهه، تطابق مرکز سرریز با محور آبراهه و طول کفبند، انتخاب شد. اهمیت هر کدام از معیارها در کارایی بند با روش تحلیل سلسله مراتبی محاسبه شد. 41 بند سنگی ملاتی و توریسنگی که در سالهای گذشته در قسمتهای مختلف استان چهارمحال و بختیاری با ابعاد گوناگون ساخته شده بود انتخاب شدند و هر کدام از این معیارها برای آنها امتیازدهی شد. سپس با ضرب کردن وزن هر معیار در امتیازی که هر بند از آن معیار به دست آورد، فاصله کارآیی هر بند از کارایی مورد انتظار، محاسبه شد. نتایج نشان داد از بین معیارها، معیار عمود بودن تاج بند بر محور آبراهه و تطابق مرکز سرریز با محور آبراهه بهطور متوسط بیشترین و معیارهای تثبیت طولی آبراهه و انتخاب مناسب ابعاد سرریز کمترین امتیاز را به دست آوردند. همچنین معیار مکانیابی بند با وزن 214/0 بیشترین وزن و معیار طول کفبند با وزن 035/0 کمترین وزن را به خود اختصاص دادند. ارزیابی اقتصادی بندها با مقایسه نمره نهایی کارایی آنها با حجم مصالح مصرف شده، انجام گرفت. درنهایت نتایج نشان داد بندهای کوچک با رعایت اصول اولیه طراحی، کارآیی و صرفه اقتصادی بیشتری از بندهای بزرگ داشتهاند.
حسین محمد عسگری؛ شهرام خلیقی سیگارودی؛ پرویز ایران نژاد؛ حسن احمدی؛ آرش ملکیان
چکیده
برآورد غلظت ذرات گردوغبار به دلیل تأثیراتش بر سلامتی افراد جامعه، فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی، اکوسیستمهای خشکی و آبی و اثر بر متغیرهای هواشناسی از اهمیت بالایی برخورداراست. هدف از این مطالعه ارزیابی کارایی طرحواره عددی GOCART در شبیهسازی ذرات گردوغبار است. این طرحواره در بستر مدل تحقیقاتی پیشبینی وضع هوا (WRF) به اجرا درآمد. ...
بیشتر
برآورد غلظت ذرات گردوغبار به دلیل تأثیراتش بر سلامتی افراد جامعه، فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی، اکوسیستمهای خشکی و آبی و اثر بر متغیرهای هواشناسی از اهمیت بالایی برخورداراست. هدف از این مطالعه ارزیابی کارایی طرحواره عددی GOCART در شبیهسازی ذرات گردوغبار است. این طرحواره در بستر مدل تحقیقاتی پیشبینی وضع هوا (WRF) به اجرا درآمد. این مدل در سه شبکه با ساختار لانهای تودرتو به اجرا درآمد. شبکه اول از غرب آفریقا تا شرق آسیا بهمنظور در نظر گرفتن همه مناطق منشأ غبار، زیر شبکه دوم کشور ایران و زیر شبکه سوم استان خوزستان است. برای شرایط آغازین و مرزی میدانهای هواشناسی از دادههای 6 ساعته FNL استفاده شد. نتایج اولیه مدل حاکی از رطوبت سطحی بالا و همچنین برآوردهای نامناسب مدل برای ذرات گردوغبار PM10 بود. بدین منظور با در نظر گرفتن رطوبت سطحی کمتر از نقطه پژمردگی در مناطق بیابانی در ماههای گرم سال، محاسبه رطوبت اصلاح گردید. همچنین شاخص فرسایشپذیری با استفاده از رطوبت سطحی و سرعت آستانه فرسایش در مدل تعریف گردید و ضرایب شاخص موردنظر با استفاده از دادههای PM10 در ماههای تیر و دی سال 1387 که دارای بیشترین و کمترین مقادیر متوسط ماهانه بودند تنظیم گردید. درنهایت نتایج بهدستآمده از مدل اصلاحشده با دادههای PM10 ایستگاه محیطزیست اهواز برای یک دوره یکهفتهای در خرداد 1388 مورد ارزیابی قرار گرفت. تحلیلهای آماری نشاندهنده دقت بالای مدل در برآورد غلظت این ذرات میباشند.
مریم مرادنژادی؛ آرش ملکیان؛ مقداد جورغلامی؛ علی قاسمی
چکیده
الگوی توزیع بارش 24 ساعته و رابطه آن با بارشهای کوتاهمدت، یکی از مباحث مهم در مطالعات مربوط به هیدرولوژی همچون شبیهسازی سیلاب و طراحی سازههای آبی است. ازاینرو در این مطالعه، جهت نیل به این هدف، ابتدا با استفاده از دادههای ایستگاه باراننگار نوشهر در یک منطقه جنگل ساحلی در شمال ایران، به بررسی روابط بارش روزانه با بارش ...
بیشتر
الگوی توزیع بارش 24 ساعته و رابطه آن با بارشهای کوتاهمدت، یکی از مباحث مهم در مطالعات مربوط به هیدرولوژی همچون شبیهسازی سیلاب و طراحی سازههای آبی است. ازاینرو در این مطالعه، جهت نیل به این هدف، ابتدا با استفاده از دادههای ایستگاه باراننگار نوشهر در یک منطقه جنگل ساحلی در شمال ایران، به بررسی روابط بارش روزانه با بارش ساعتی و دقیقهای پرداخته شد. سپس الگوی توزیع زمانی بارش روزانه با استفاده از روشهای Pilgrim و Huff مورد بررسی قرار گرفت و درنهایت الگوی نقطهای بهدستآمده با بهکارگیری آمارههای ارزیابی قدر مطلق درصد خطای نسبی، قدر مطلق خطای میانگین، خطای میانگین و ریشه میانگین مربعات خطا مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج بررسی روابط بارش 24 ساعته با بارشهای 5 و 30 دقیقهای و همچنین 1، 2، 3، 6، 9، 12 و 18 ساعته نشان داد که در تمامی موارد رابطه نمایی نسبت به روابط رگرسیونی خطی و لگاریتمی، بهتر میتواند این رابطه را تبیین کند. بررسی الگوی توزیع زمانی بارش نشان داد که در تمامی وقایع 24 ساعته استخراج شده، بیشترین میزان بارندگی در چارک اول رخ میدهد و در غالب رخدادهای بارش از ابتدا تا انتهای زمان بارش، شدت بارش بهطور مداوم کمتر میشود، بهگونهای که در طول زمان بارش هیچگونه نوسانی که شدت بارش دوباره افزایش پیدا کند مشاهده نمیشود. همچنین نتایج حاکی از آن بود که در مناطق مشابه، الگوی SCS-type IA میتواند برآورد قابل قبولی را در مقایسه با سایر الگوهای مورد بررسی نشان دهد.
یوسف نبی پور؛ مهدی وفاخواه
چکیده
به دلیل کمبود ایستگاههای اندازهگیری بارندگی و وسیع بودن حوزههای آبخیز، روشهای تحلیل مکانی بارش از اهمیت زیادی برخوردارند. روشهای متفاوتی برای برآورد متوسط بارندگی مانند روشهای ریاضی و تیسن وجود دارد، ولی بهوسیله این روشها موقعیت و آرایش دادهها و همبستگی بین آنها در نظر گرفته نمیشود که برای این منظور میتوان ...
بیشتر
به دلیل کمبود ایستگاههای اندازهگیری بارندگی و وسیع بودن حوزههای آبخیز، روشهای تحلیل مکانی بارش از اهمیت زیادی برخوردارند. روشهای متفاوتی برای برآورد متوسط بارندگی مانند روشهای ریاضی و تیسن وجود دارد، ولی بهوسیله این روشها موقعیت و آرایش دادهها و همبستگی بین آنها در نظر گرفته نمیشود که برای این منظور میتوان از روشهای زمینآمار استفاده نمود. در این مقاله 22 ایستگاه هواشناسی در داخل حوضه و اطراف آن با طول دوره آماری مشترک 30 ساله انتخاب و روشهای زمینآمار شامل کریجینگ ساده، کریجینگ معمولی، کوکریجینگ ساده، کوکریجینگ معمولی، کوکریجینگ معمولی استاندارد شده و میانگین متحرک وزنی بهصورت عکس فاصله با توان یک تا پنج بهمنظور برآورد مکانی بارندگی ماهانه، سالانه و حداکثر بارندگی 24 ساعته در حوزه آبخیز حاجی قوشان در شمال شرقی ایران مورد استفاده قرار گرفت. برای این منظور دادههای بارش با روشهای مختلف برازش داده شد و درنهایت با استفاده از روش اعتبارسنجی حذفی، با حذف تکتک ایستگاهها مقادیر بارش آنها تعیین و با مقادیر برآوردی مقایسه گردید. نتایج حاصل نشان داد که برای بارش سالیانه در منطقه مورد مطالعه، روش کریجینگ معمولی با میانگین مطلق خطای برآورد 26/34 و برای بارش ماههای مختلف و همچنین بارش حداکثر بارندگی 24 ساعته، روش معکوس فاصله وزنی با توان 5 مناسبترین روش و در رابطه با مدل واریوگرام، مدل گوسی برای تحلیل دادههای ماهانه و سالانه و حداکثر بارندگی 24 ساعته مناسب تشخیص داده شد.
مجتبی نساجی زواره؛ باقر قرمز چشمه؛ فاطمه رحیم زاده
چکیده
برای برآورد دبی روزانه در مدلهای هیدرولوژی نیاز به دبیهای پیوسته در بازه زمانی روزانه هست. تعداد سالهای آماری متفاوت، نواقص آماری و خطای اندازهگیری باعث ایجاد سریهای زمانی با پایه زمانی غیرمشترک میگردد. بنابراین بازسازی دادههای دبی روزانه از اهمیت ویژهای برخوردار است. این تحقیق بهمنظور بازسازی دبی روزانه ...
بیشتر
برای برآورد دبی روزانه در مدلهای هیدرولوژی نیاز به دبیهای پیوسته در بازه زمانی روزانه هست. تعداد سالهای آماری متفاوت، نواقص آماری و خطای اندازهگیری باعث ایجاد سریهای زمانی با پایه زمانی غیرمشترک میگردد. بنابراین بازسازی دادههای دبی روزانه از اهمیت ویژهای برخوردار است. این تحقیق بهمنظور بازسازی دبی روزانه در یکی از سرشاخههای رودخانه کارون و در دو مرحله انجام گرفت. در هر دو مرحله تحقیق با استفاده از دادههای دبی روزانه دو ایستگاه بالادست و روشهای شبکه عصبی، فازی-عصبی و رگرسیون دومتغیره دبی روزانه ایستگاه پائیندست بازسازی گردید. در مرحله دوم با گروهبندی مقادیر دبی به سالهای خشک، نرمال و مرطوب دبی روزانه بازسازی شد. نتایج نشان داد روشهای شبکه عصبی و فازی دارای دقت بالاتری نسبت به روش رگرسیون دومتغیره برای بازسازی دبی روزانه بود. بین مدلهای مختلف شبکه عصبی و فازی مدل شبکه عصبی پرسپترون (MLP)دارای قابلیت مناسبتری نسبت به بقیه مدلها است. همچنین گروهبندی دبی به سالهای خشک، نرمال و مرطوب باعث کاهش خطا در بازسازی دبی روزانه گردید. بر اساس شاخص میانگین خطای نسبی (MRE) به ترتیب سالهای نرمال، مرطوب و خشک کمترین خطا در بازسازی دبی روزانه را دارند.
محمدرضا یزدانی؛ علی اصغر ذوالفقاری
چکیده
برخی سیگنالهای آب و هوایی با منشأ خارجی میتوانند موجب تغییرات در شرایط آب و هوایی شده و بر میزان آورد جریان رودخانه تأثیرگذار باشند. ازآنجاییکه جریان رودخانه حبله رود نقش بسزایی در توسعه فعالیتهای مختلف خصوصاً کشاورزی منطقه داشته است، لازم است با انجام تحقیقات مناسب میزان جریان، پیشبینی شده تا بتوان مدیریت بهینه منابع آب ...
بیشتر
برخی سیگنالهای آب و هوایی با منشأ خارجی میتوانند موجب تغییرات در شرایط آب و هوایی شده و بر میزان آورد جریان رودخانه تأثیرگذار باشند. ازآنجاییکه جریان رودخانه حبله رود نقش بسزایی در توسعه فعالیتهای مختلف خصوصاً کشاورزی منطقه داشته است، لازم است با انجام تحقیقات مناسب میزان جریان، پیشبینی شده تا بتوان مدیریت بهینه منابع آب خصوصاً در شرایط خشکسالی و اقلیم در حال تغییر در این منطقه را مهیا نمود. در انجام این تحقیق از چهار مدل غیرخطی شبکه عصبی مصنوعی شامل شبکههای پیش خورد تعمیمیافته، شبکههای جوردن المان، شبکههای زمان تأخیری چرخشی و شبکههای تابع پایه شعاعی برای مدلسازی جریان رودخانه حبله رود (ایستگاه بنکوه) طی دوره 1361 تا 1390 استفاده گردید. برای ارزیابی شاخصهای پیوند از دور و نقش آنها در کارایی مدل از 10 شاخص استفاده گردید و متغیرهای ورودی در 4 سناریو مجزا در هر مرحله پس از آنالیز حساسیت دادهها وارد مدل شدند. نتایج بهدستآمده در مرحله تست مدل حاکی از خطای کمتر شبکههای جوردن المان نسبت به سایر مدلها در پیشبینی جریان است (میزان خطا از سناریوی اول تا چهارم به ترتیب برابر 57/5، 9/4، 35/5 و 62/4 است). بهطورکلی میزان خطا از سناریوی اول تا سناریوی چهارم روندی کاهشی را در مدلها نشان میدهد. نتایج بررسیها بیانگر این است که با اضافه نمودن شاخصهای پیوند از دور، میزان خطا در پیشبینی جریان رودخانه حبله رود از 15 تا 31 درصد کاهش مییابد.