حسن اسماعیلی؛ جواد هادیان؛ محمد حسین میرجلیلی؛ حسن رضادوست
چکیده
مرزه رشینگری (Satureja rechingeri) گیاهی انحصاری ایران و دارای پراکنش محدود در استانهای ایلام و خوزستان میباشد. در این مطالعه که در سال 1392 انجام شد به بررسی برخی صفات مرفولوژیکی، بازده اسانس، محتوای رزمارینیک اسید و خصوصیات اکولوژیکی در بین جمعیتهای مختلف این گیاه پرداخته شد. رویشگاههای شناسایی شده مرزه رشینگری در مناطق نیمه‌گرمسیری ...
بیشتر
مرزه رشینگری (Satureja rechingeri) گیاهی انحصاری ایران و دارای پراکنش محدود در استانهای ایلام و خوزستان میباشد. در این مطالعه که در سال 1392 انجام شد به بررسی برخی صفات مرفولوژیکی، بازده اسانس، محتوای رزمارینیک اسید و خصوصیات اکولوژیکی در بین جمعیتهای مختلف این گیاه پرداخته شد. رویشگاههای شناسایی شده مرزه رشینگری در مناطق نیمه‌گرمسیری استانهای خوزستان و ایلام در طول جغرافیایی 32 تا 33 درجه و عرض جغرافیایی 46 تا 49 درجه واقع شدهاند و این گیاه روی سنگلاخها و بافتهای آهکی شیبهای شمالی و جنوبی رشد میکند. در میان صفات مورد بررسی مرزه رشینگری، بیشترین ضریب تنوع (01/43 درصد) برای مساحت برگ و کمترین آن (25/9 درصد) برای قطر کاسه گل بدست آمد. ضریب تنوع برای بازده اسانس در جمعیتهای مرزه رشینگری 71/33 درصد بدست آمد. بالاترین میانگین بازده اسانس (51/ 3 درصد) در جمعیت کاور و پایینترین میانگین بازده اسانس (1/2 درصد) در جمعیت لیوس مشاهده شد. حداقل (93/0 درصد) و حداکثر (2/6 درصد) بازده اسانس بین افراد نیز به‌ترتیب در افرادی از جمعیت لیوس و زرینآباد مشاهده شد. بیشترین ضریب تنوع مقدار رزمارینیک اسید در جمعیت بنه ادب (%49/54) دیده شد. مقدار رزمارینیک اسید در عصاره متانولی جمعیتهای مطالعه شده تنوع بالایی داشت و در مورد افراد از 54/0 تا 29/7 درصد متغیر بود، در حالی که میانگین رزمارینیک اسید در جمعیتها از 62/1 درصد (جمعیت کاور) تا 14/4 درصد (جمعیت زرین آباد) متغیر بود. بیشتر تنوع مرزه رشینگری درون جمعیتها توزیع شده است که مشخص‌کننده تفرق محدود جمعیتها میباشد.
نفیسه پناهی قره سو؛ امیر حسین حمیدیان؛ علی طویلی
چکیده
این پژوهش در اطراف مرکز دفن زباله حلقه دره کرج با هدف بررسی تعیین غلظت فلزات سنگین (سرب و نیکل) در گیاه Halimocnemis pilifera و خاک منطقه صورت گرفت. به منظور انجام مطالعه سه پلات50 * 50 متر در جهت باد غالب منطقه استقرار یافت. پلات اول در نزدیکی حوضچههای شیرابه و پلاتهای دوم و سوم بافاصله 500 متری و یک کیلومتری از پلات اول استقرارگردید. در هر ...
بیشتر
این پژوهش در اطراف مرکز دفن زباله حلقه دره کرج با هدف بررسی تعیین غلظت فلزات سنگین (سرب و نیکل) در گیاه Halimocnemis pilifera و خاک منطقه صورت گرفت. به منظور انجام مطالعه سه پلات50 * 50 متر در جهت باد غالب منطقه استقرار یافت. پلات اول در نزدیکی حوضچههای شیرابه و پلاتهای دوم و سوم بافاصله 500 متری و یک کیلومتری از پلات اول استقرارگردید. در هر پلات از گیاه مورد مطالعه با 10 تکرار به تفکیک اندام هوایی و ریشه نمونهبرداری انجام گردید. همچنین 10 نمونه از خاک نیز به طور تصادفی تهیه گردید. به منظور بررسی تفاوت معنی‌دار غلظت فلزات سرب و نیکل در اندام هوایی و ریشه گیاه در پلاتهای مختلف، دادهها مورد تجزیه واریانس دو طرفه و تعیین تفاوت بین خاک سه پلات از نظر غلظت فلزات سرب و نیکل مورد تجزیه واریانس یک طرفه قرار گرفتند. برای مقایسه میانگینها نیز از آزمون دانکن استفاده گردید. نتایج نشان داد که خاک سه پلات از نظر غلظت فلزات سرب و نیکل تفاوت معنیداری ندارند. همچنین با انجام آزمون t غیرجفتی این نتیجه حاصل گردید که بین اندام هوایی و ریشه گونه از نظر غلظت سرب هیچ تفاوت معنیداری وجود ندارد اما از نظر غلظت نیکل این اختلاف در سطح 5 درصد معنی‌دار گردید. تفاوت در پلاتها نشان داد که گیاهان در پلات دوم بیشترین غلظت نیکل ( mgkg-127/3) و در پلات سوم بیشترین غلظت سرب (mgkg-1 41/4) را جذب کردهاند. فاکتورهای تجمع و انتقال برای فلزات سرب و نیکل نشان داد که گیاه Halimocnemis pilifera با 75/0 و21/1= TF و 29/0 و 11/1= BCF به ترتیب برای فلزات سرب و نیکل، برای پالایش فلز سرب از خاکهای آلوده مناسب است.
محمدمهدی حسین زاده؛ رضا اسماعیلی؛ محمدحسن جوری؛ سامانه پورکلهر
چکیده
فرسایش گالی یکی از مخرب‌ترین انواع فرسایش آبی است و به‌عنوان فرایندی مهم در تخریب خاک است که در برخی موارد موجب گسترش و عمیق شدن کانال‌ها میشود. محدوده مورد مطالعه در البرزشمالی، استان مازندران و شهرستان نوشهر (زیرحوضه فیروزکلا، حوضه کجور) قرار گرفته است. این مقاله مورفومتری گالی را در ارتباط با ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک ...
بیشتر
فرسایش گالی یکی از مخرب‌ترین انواع فرسایش آبی است و به‌عنوان فرایندی مهم در تخریب خاک است که در برخی موارد موجب گسترش و عمیق شدن کانال‌ها میشود. محدوده مورد مطالعه در البرزشمالی، استان مازندران و شهرستان نوشهر (زیرحوضه فیروزکلا، حوضه کجور) قرار گرفته است. این مقاله مورفومتری گالی را در ارتباط با ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک بررسی میکند. مورفومتری گالی‌ها مانند عرض، عمق و شیب بر روی زمین تعیین شد. ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک مانند تبادل کاتیون، کربن آلی و غیرآلی، اسیدیته و بافت خاک در آزمایشگاه مشخص گردید. آنالیز دادهها بوسیله تحلیل رگرسیون چندگانه آنالیز تطبیق قوسگیری شده (DCA) انجام شد. آنالیز DCA نشان میدهد که عرض و شیب گالی با کربن آلی و مقدار رس رابطه منفی و با مقدار pH رابطه مثبت دارد. از این‌رو انتظار میرود که با کاهش مقدار کربن آلی و رس و افزایش pH عرض گالی‌ها افزایش یابد. همچنین با افزایش تبادل کاتیونی و کاهش آهک، عمق و نسبت عرض به عمق گالی‌ها بیشتر شود.
زهره خورسندی کوهانستانی؛ محمد مهدوی؛ علی سلاجقه؛ سعید اسلامیان
چکیده
یکی از اساسیترین مسائل در هیدرولوژی شهری کمی کردن پاسخ هیدرولوژیک حوضه در مقابل بارش باران است. با وجود اهمیت موضوع، اطلاعات بسیار کمی در دسترس است که بتوان با استفاده از آن دادههای مورد نیاز را برای کمی کردن پاسخ هیدرولوژیک بدست آورد. در این مطالعه بانک اطلاعات شهری برای بخشی از شهر بهارستان در استان اصفهان تهیه گردید و با این ...
بیشتر
یکی از اساسیترین مسائل در هیدرولوژی شهری کمی کردن پاسخ هیدرولوژیک حوضه در مقابل بارش باران است. با وجود اهمیت موضوع، اطلاعات بسیار کمی در دسترس است که بتوان با استفاده از آن دادههای مورد نیاز را برای کمی کردن پاسخ هیدرولوژیک بدست آورد. در این مطالعه بانک اطلاعات شهری برای بخشی از شهر بهارستان در استان اصفهان تهیه گردید و با این اطلاعات هیدروگراف واحد شهری با استفاده از مدل URBS-UH برای دو زیرحوضه از شهر بهارستان برآورد شد. دبی اوج هیدروگراف واحد زیر حوضه یک 0727/0 مترمکعب بر ثانیه و زیر حوضه دو 096/0 مترمکعب بر ثانیه برآورد گردید. هیدروگراف سیلاب تعدادی از رگبارهای رخداده در شهر بهارستان با استفاده از هیدروگراف واحد بدست آمده، تعیین شد. دبی اوج سیلاب این وقایع اندازهگیری شد، با استفاده از دبیهای اوج اندازهگیری شده کارایی مدل مورد استفاده ارزیابی شد. ضریب نش– ساتکلیف برای زیر حوضه یک 89/0، و زیر حوضه دو 79/0 برآورد گردید. ضریب تعیین نیز برای زیر حوضههای یک و دو به‌ترتیب 82/0 و 69/0 بدست آمد. نتایج بدست آمده حکایت از کارایی خوب تا بسیار خوب این مدل در محدوده مورد مطالعه داشت.
بهرام چوبین؛ شهرام خلیقی سیگارودی؛ آرش ملکیان
چکیده
پیش‌بینی فرایندهای آب و هوایی به‌ویژه پیش‌بینی بارندگیابزار مناسبی در اختیار مدیران حوزههای گوناگون قرار میدهد تا با در نظر گرفتن این پیشبینیها، سیاستهای آینده را طراحی کنند. در این تحقیق بعد از انتخاب مؤثرترین شاخصهای اقلیمی با روش تجزیه مؤلفه‌های اصلی (PCA)، تأثیر سیگنالهای اقلیمی بزرگ مقیاس بر بارش فصلی ...
بیشتر
پیش‌بینی فرایندهای آب و هوایی به‌ویژه پیش‌بینی بارندگیابزار مناسبی در اختیار مدیران حوزههای گوناگون قرار میدهد تا با در نظر گرفتن این پیشبینیها، سیاستهای آینده را طراحی کنند. در این تحقیق بعد از انتخاب مؤثرترین شاخصهای اقلیمی با روش تجزیه مؤلفه‌های اصلی (PCA)، تأثیر سیگنالهای اقلیمی بزرگ مقیاس بر بارش فصلی حوزه آبخیز مهارلو-بختگان به صورت همزمان و با تأخیر توسط روشهای آماری (ضریب همبستگی متقاطع و پیرسون) مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از مدل رگرسیون گام به گام اقدام به ارائه معادله رگرسیون برای پیش‌بینی بارش شد. نتایج نشان داد که در روش همبستگی متقاطع بین سری زمانی SPI (متغیر وابسته) در زمان (t) و سیگنالهای اقلیمی (متغیر مستقل) در زمان (t-k) تنها شاخص SOI به صورت همزمان دارای ارتباط معنیداری با بارش است، در حالی که بیشتر شاخصها با تأخیر زمانی مختلف با شاخص بارندگی استاندارد معنادار شدهاند. در بررسی فصل به فصل سیگنالها با شاخص بارندگی استاندارد با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون مشخص شد که سیگنالهای اقلیمی فصل بهار و تابستان ارتباط معنیداری با SPI ندارند. طبق ضرایب تبیین (R2) و تأثیر رگرسیونی استاندارد (Beta) در مدلهای رگرسیونی گام به گام مشخص شد که بررسی همزمان و با تأخیر فصل به فصل سیگنالها (مثلا SPI فصل پاییز با شاخصهای چهار فصل قبل) در روش همبستگی پیرسون نسبت به همبستگی متقاطع در زمان (t-k)، (که سیگنالهای تمام فصول با هم نسبت به SPI تمام فصول تأخیر داده میشود) ارتباط بیشتری را با شاخص بارندگی استاندارد فصلی نشان میدهد.
امین ذرتی پور
چکیده
برآورد دقیق میزان رسوب معلق رودخانه‌ها از مسائلی مهم در طراحی مخازن، آلودگی دریاچه‌ها، طراحی کانال‌ها و لایروبی آنها بعد از سیلابها، تعیین خسارتهای ناشی از رسوبگذاری و تعیین تأثیرات مدیریت آبخیز است. روشهای متعددی به‌منظور برآورد بار معلق رودخانه‌ها وجود دارد. یکی از این روشها، که در حل مسائل مختلف هیدرولوژی رسوب ...
بیشتر
برآورد دقیق میزان رسوب معلق رودخانه‌ها از مسائلی مهم در طراحی مخازن، آلودگی دریاچه‌ها، طراحی کانال‌ها و لایروبی آنها بعد از سیلابها، تعیین خسارتهای ناشی از رسوبگذاری و تعیین تأثیرات مدیریت آبخیز است. روشهای متعددی به‌منظور برآورد بار معلق رودخانه‌ها وجود دارد. یکی از این روشها، که در حل مسائل مختلف هیدرولوژی رسوب و پیش‌بینی آن کاربرد زیادی دارد، روشهای نوروفازی و شبکه‌های عصبی مصنوعی است. در این مطالعه ارتباط رسوب و دبی لحظه‌ای متناظرش به‌طور موفقیت‌آمیزی با استفاده از این روشها مدلسازی و مورد اعتبارسنجی قرار گرفت. هدف از این تحقیق، کارایی روشهای نوروفازی و شبکه عصبی نسبت به مدلهای آماری در برآورد رسوب معلق روزانه رودخانه طالقانرود حوزه آبخیز طالقان میباشد. نتایج نشان داد، برآوردهای ساختارANFIS ، با میانگین قدرمطلق خطای نسبی، 1006 تن در روز، ضریب همبستگی 77درصد، میانگین مربعات خطا2621 تن در روز و ضریب ناش- ساتکلیف 51/0 نسبت به شبکه عصبی و همچنین برآوردهای شبکه عصبی در مقایسه با مدلهای آماری از دقت بالاتری برخوردارند. بنابراین روش ادغام شبکه عصبی با قوانین فازی توانسته تغییرات بار رسوبی رودخانه را بر اساس دبی روزانه، بهتر از مدلهای دیگر برآورد کند. دیگر مزیت این روش حساس نبودن به وجود تعداد معدودی خطا در دادههای آماری است که همین امر باعث برآورد بهتر مدل شبکه عصبی در مقایسه با مدل آماری شده است. همچنین با بالا رفتن درصد دادههای آموزش نسبت به دادههای امتحان، روش نروفازی جواب مناسبتری میدهد.
محمد رستم تبار؛ سادات فیض نیا؛ ضیاالدین شعاعی
چکیده
با شناسایی دقیق‌تر سازندها و واحدهای سنگی حساس به فرسایش می‌توان راهکارهای مناسب و به موقع ارائه داد و از فرسایش بی‌رویه آنها جلوگیری کرد. در این مطالعه، با نمونهبرداری از پیش تعریف شده از رودخانه‌های اصلی و فرعی و انجام عملیات دانه‌بندی با انتخاب غربالهای شاخص، بررسی کانی‌شناسی بصورت کمّی و کیفی در آزمایشگاه بوسیله بینوکولر ...
بیشتر
با شناسایی دقیق‌تر سازندها و واحدهای سنگی حساس به فرسایش می‌توان راهکارهای مناسب و به موقع ارائه داد و از فرسایش بی‌رویه آنها جلوگیری کرد. در این مطالعه، با نمونهبرداری از پیش تعریف شده از رودخانه‌های اصلی و فرعی و انجام عملیات دانه‌بندی با انتخاب غربالهای شاخص، بررسی کانی‌شناسی بصورت کمّی و کیفی در آزمایشگاه بوسیله بینوکولر انجام شد و در ادامه با استفاده از فرمول، قابلیت رسوب‌زایی واحدهای سنگی هر نمونه رسوب محاسبه شده است. بر اساس نتایج بدست آمده از نمونه‌های رسوب، میانگین قابلیت رسوب‌زایی واحدهای سنگی هر زیرحوضه و همینطور میانگین قابلیت رسوب‌زایی واحدهای سنگی حوزه آبخیز شفارود مشخص شده است. برای هر زیرحوضه و در نهایت برای کل حوزه آبخیز یک معادله بدست آمده که در یک طرف Y به‌عنوان مجموعه رسوبات خروجی و در طرف دیگر قابلیت رسوب‌زایی هر واحد سنگی به‌عنوان ضریب اهمیت آن واحد سنگی میباشد. این ضرایب بدون بعد بوده و نشان‌دهنده حساسیت واحدهای سنگی نسبت به فرسایش میباشند. البته هر چه این عدد بزرگتر باشد حساسیت آن واحد سنگی نسبت به فرسایش بیشتر است. بر این اساس، نقشه حساسیت به فرسایش واحدهای سنگی موجود در هر پنج زیرحوضه در محیط ARC GIS تهیه شده است. مطابق میانگین قابلیت رسوب‌زایی بدست آمده از حوزه آبخیز شفارود، واحدهای مارن، شیل ماسه‌ای تا سیلتی و آهک ماسه‌ای به‌ترتیب بیشترین حساسیت و واحدهای آهکی، آندزیت- بازالت و شیل توف‌دار کمترین حساسیت را به فرسایش دارند.
سکینه ساعدی؛ علی اکبر مهرابی؛ علی طویلی؛ سعیده حیدری
چکیده
ارزیابی اثرات توسعه برای دستیابی به یک برنامه ریزی جامع در راستای پایداری سرزمین امری ضروری است. در مطالعه سیستمهای انسانی و طبیعی می‌توان به طور همزمان تغییرات را در دو سیستم مختلف مورد بررسی قرار داد. هدف این مقاله، شناخت اثرات احداث سد طالقان بر قیمت زمین و تغییر کاربری اراضی روستاهای اطراف دریاچه سد میباشد. روش تحقیق ...
بیشتر
ارزیابی اثرات توسعه برای دستیابی به یک برنامه ریزی جامع در راستای پایداری سرزمین امری ضروری است. در مطالعه سیستمهای انسانی و طبیعی می‌توان به طور همزمان تغییرات را در دو سیستم مختلف مورد بررسی قرار داد. هدف این مقاله، شناخت اثرات احداث سد طالقان بر قیمت زمین و تغییر کاربری اراضی روستاهای اطراف دریاچه سد میباشد. روش تحقیق در این پژوهش آمار توصیفی-کیفی بوده است و به منظور جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از دو روش کتابخانهای و میدانی استفاده شد. جهت به دست آوردن ارزش زمین چهار دهه روستاهای محدوده دریاچه سد به قیمتهای سال پایه 1390، از فرمول ارزش زمین استفاده شد. همچنین جهت بررسی تغییر کاربری اراضی، از تصاویر ماهوارهای TM، 1379 و 1386 استفاده گردید. نتایج این مطالعات نشان میدهد که با احداث سد در دهه 90-80 قیمت زمین نسبت به قبل احداث سد افزایش بسیار زیادی داشته است و تغییرات قیمت زمین بر روند تغییرات کاربری اراضی روستاهای محدوده دریاچه سد تأثیرگذار بوده و قیمت زمین در روستای زیدشت که بطور کامل مشرف به دریاچه سد است افزایش چشم گیری داشته است. بر اساس نتایج بدست آمده از این تحقیق می‌توان بیان نمود که دینامیک کاربری اراضی در منطقه تحت تاثیر قیمت زمین بوده که جهت دستیابی به پایداری در حوزه آبخیز نیاز به اعمال یک قانون کارآمد برای جلوگیری از روند تخریب اراضی و کنترل قیمت زمین میباشد.
نیما شاکری بروجنی؛ حسین بشری؛ مصطفی ترکش اصفهانی
چکیده
این تحقیق با هدف ایجاد و کاربرد یک مدل پشتیبان تصمیمگیری برای کمک به مرتع‌داران برای تعیین وضعیت مرتع و گرفتن تصمیم‌های آگاهانه در مراتع شهرستان فریدن انجام شد. در این مطالعه فراوانی گونه‌های گیاهی در 31 مکان مطالعاتی در سه شدت چرایی مختلف با استفاده از روش قدم نقطه و برداشت 400 نقطه در هر مکان در طول 4 ترانسکت متعامد اندازهگیری ...
بیشتر
این تحقیق با هدف ایجاد و کاربرد یک مدل پشتیبان تصمیمگیری برای کمک به مرتع‌داران برای تعیین وضعیت مرتع و گرفتن تصمیم‌های آگاهانه در مراتع شهرستان فریدن انجام شد. در این مطالعه فراوانی گونه‌های گیاهی در 31 مکان مطالعاتی در سه شدت چرایی مختلف با استفاده از روش قدم نقطه و برداشت 400 نقطه در هر مکان در طول 4 ترانسکت متعامد اندازهگیری و با استفاده از آنالیز گرادیان چرایی، گونه‌های معرف شدت چرایی شناسایی شدند. سپس وضعیت مرتع بر اساس فراوانی گونه‌های شاخص در طول گرادیان چرایی با استفاده از سیستم تفسیر دادهها و منابع محیطی (REDIS) تعریف شد. بر اساس اطلاعات موجود برای هر طبقه وضعیت مرتع، راهکارهای مناسب مدیریتی و اطلاعات اکولوژیکی ارائه شد. کاربر با وارد کردن فراوانی گونه‌های شاخص در این سیستم پشتیبان تصمیمگیری میتواند وضعیت مرتع و اطلاعات اکولوژیکی و راهکارهای مدیریتی هر وضعیت را دریافت کند. بر اساس نتایج این تحقیق، فراوانی شش گونه گیاهی در منطقه مورد مطالعه به‌عنوان گونه‌های معرف در مدل REDIS، تعیین‌کننده طبقه وضعیت مراتع منطقه مورد مطالعه میباشد. برای صحت‌سنجی این سیستم، فراوانی گونه‌های معرف در 12 مکان مرتعی مجزا به مدل وارد شد و وضعیت تعیین‌شده با نتایج روش چهار فاکتوری مقایسه شد که نتایج مؤید صحت 91 درصدی مدل طراحی شده بود. این سیستم با قابلیت حفظ کردن وضعیت مرتع در حافظه خود، امکان پایش و در نتیجه بررسی تغییرات گرایش مرتع توسط مدیران را به شکل ساده‌ای فراهم میکند.
علی طالبی؛ شهربانو عباسی جندانی
چکیده
مدل WEPP، به حجم زیادی از دادههای ورودی نیاز دارد. شناسایی پارامترهای حساس مدل و اولویتبندی آنها سبب افزایش دقت و کارایی مدل میشود. از طرفی مدل WEPP میتواند فرایندهای مؤثر در رواناب، فرسایش و رسوب را در طول سال شبیهسازی کند، از این‌رو، حساسیت مدل با توجه به زمان وقوع رگبار و مقدار پارامترها در مقاطع مختلف از سال باید متفاوت ...
بیشتر
مدل WEPP، به حجم زیادی از دادههای ورودی نیاز دارد. شناسایی پارامترهای حساس مدل و اولویتبندی آنها سبب افزایش دقت و کارایی مدل میشود. از طرفی مدل WEPP میتواند فرایندهای مؤثر در رواناب، فرسایش و رسوب را در طول سال شبیهسازی کند، از این‌رو، حساسیت مدل با توجه به زمان وقوع رگبار و مقدار پارامترها در مقاطع مختلف از سال باید متفاوت باشد. برای اثبات این فرض، دو رگبار بهاره و پاییزه مربوط به سال 2008 انتخاب شده و مدل WEPP برای سه پلات با شرایط متفاوت از حوزه آبخیز سنگانه مورد آنالیز حساسیت قرار گرفته است. برای آنالیز حساسیت از روش OAT استفاده شده و درجه حساسیت پارامترها محاسبه شده است. نتایج حاصل نشان میدهد که درصد شن حساس‌ترین پارامتر مدل WEPP میباشد. پس از این پارامتر، پارامترهای درصد رس، هدایت هیدرولیکی مؤثر، مقدار و شدت بارش، درجه روز جوانه زدن، درجه روز فصل رشد و نیز درصدی از فصل رشد که LAI کاهش مییابد، به ترتیب جزو پارامترهای حساس مدل میباشند. بیشترین تغییرات در اولویتبندی پارامترهای حساس نیز در فایل گیاه/ مدیریت دیده میشود. درجه حساسیت مدل به این پارامترها در بیشتر موارد در هر سه پلات در رگبار پاییزه نسبت به رگبار بهاره، کاهش قابل ملاحظهای داشته است. به‌طور کلی نتایج حاصل نشان میدهد که میزان حساسیت مدل WEPP به پارامترهای مختلف در طی زمان تغییر میکند. از این‌رو برای استفاده از این مدل پیچیده به‌ویژه در مناطق با محدودیت داده، کاربر باید نسبت به این موضوع آگاهی داشته باشد که با توجه به زمان وقوع رگبار، کدام پارامتر در منطقه مطالعاتی بیشتر حساس بوده و باید با دقت بیشتری برداشت شود.
لیلا فاضل دهکردی؛ حسین آذرنیوند؛ محمدعلی زارع چاهوکی؛ فرهاد محمودی کهن؛ شهرام خلیقی سیگارودی
چکیده
به‌منظور شناسایی شاخص مناسب برای ارزیابی و پایش خشکسالی، اطلاعات بارندگی ایستگاه‌های هواشناسی استان ایلام از سال 2000 تا 2011 و تصاویر ماهواره MODIS با فاصله زمانی 16 روزه، تهیه و پردازش شد. محاسبه SPI بر اساس میزان بارش انجام گردید، بنابراین اطلاعات بارش برای محاسبه این شاخص و تصاویر ماهوارهای برای محاسبه NDVI بکار گرفته شد. همچنین اطلاعات ...
بیشتر
به‌منظور شناسایی شاخص مناسب برای ارزیابی و پایش خشکسالی، اطلاعات بارندگی ایستگاه‌های هواشناسی استان ایلام از سال 2000 تا 2011 و تصاویر ماهواره MODIS با فاصله زمانی 16 روزه، تهیه و پردازش شد. محاسبه SPI بر اساس میزان بارش انجام گردید، بنابراین اطلاعات بارش برای محاسبه این شاخص و تصاویر ماهوارهای برای محاسبه NDVI بکار گرفته شد. همچنین اطلاعات درصد تاج پوشش در تیپ‌های مرتعی انتخاب شده از بین سایت‌های مورد مطالعه در "طرح ملی ارزیابی مراتع در مناطق مختلف آب و هوایی" استخراج گردید. سپس به بررسی همبستگی بین SPI با NDVI و همچنین تاج پوشش گیاهی و شاخص ماهوارهای پرداخته شد. روابط بین دو شاخص پوشش گیاهی و خشکسالی هواشناسی از طریق رابطه رگرسیونی مشخص شد. نتایج حاصل از محاسبه سالانه شاخص بارش استاندارد شده خشکسالی شدید در سال 2000 و ترسالی متوسط در سال 2006 را در مراتع مورد مطالعه استان ایلام نشان داد. نوسانهای مقادیر شاخص NDVI نیز این مطلب را تأیید کرد. نتایج نشان داد که بیشترین همبستگی بین شاخص پوشش گیاهی و فرم رویشی پهنبرگان و گندمیان یکساله است. نتایج حاصل از بررسی همبستگی بین SPI و NDVI در بازه زمانی مختلف، مبین آن است که SPI در دوره زمانی سه و شش ماهه، با شاخص NDVI در سطح یک درصد همبستگی دارد. بررسی میزان کارایی مدلهای رگرسیونی، مدل در بازه زمانی سه و شش ماهه را برای پایش خشکسالی مناسب نشان داد. نتایج حاصل از رگرسیون بین شاخصها بیانگر این مطلب است که NDVI معیار مناسبی برای ارزیابی و پایش خشکسالی است.
مهدی قربانی؛ وحید جعفریان؛ محمدرضا یزدانی؛ مهسا عبدالشاه نژاد
چکیده
دستیابی به مدیریت جامع منابع طبیعی بطور اصولی نیازمند ارتباط مؤثر و هماهنگ، همکاری و هم‌افزایی دستاندرکاران متعددی است که وظایف مشترک ولی متمایز دارند. بدین لحاظ شالوده مدیریت جامع، با تمرکزگرایی و اعمال روش مدیریت از بالا به پایین سازگار نیست. هدف این تحقیق تحلیل شبکه و انسجام سازمانی دستاندرکاران بخش منابع طبیعی در استان ...
بیشتر
دستیابی به مدیریت جامع منابع طبیعی بطور اصولی نیازمند ارتباط مؤثر و هماهنگ، همکاری و هم‌افزایی دستاندرکاران متعددی است که وظایف مشترک ولی متمایز دارند. بدین لحاظ شالوده مدیریت جامع، با تمرکزگرایی و اعمال روش مدیریت از بالا به پایین سازگار نیست. هدف این تحقیق تحلیل شبکه و انسجام سازمانی دستاندرکاران بخش منابع طبیعی در استان سمنان میباشد. در این تحقیق، روابط سازمانهای موجود در شبکه بر اساس بررسی فرایند انتقال اطلاعات و همکاری بین سازمانی و با استفاده از روش کمّی تحلیل شبکه اجتماعی و استفاده از شاخصهای سطح کلان و میانی شبکه نهادی شامل اندازه شبکه، تراکم، میزان دوسویگی پیوندها و تمرکز در سطح کلان و شاخص مرکز- پیرامون در سطح میانی مورد بررسی قرار گرفته است. پایش سیاستی که در عنوان این مقاله مورد تأکید قرار گرفته است، اشاره به این سئوال دارد که سیاستهای مدیریت جامع منابع طبیعی که دست‌کم در طول برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه در دستور کار سیاست‌گذاران و متولیان بخش منابع طبیعی کشور بوده، تا چه میزان محقق شده است. بدین‌ترتیب در این مقاله سعی شده است تا به سئوال فوق بهصورت کمی و با استناد به نتایج شاخصهای تحلیل ساختاری شبکه دستاندرکاران بخش منابع طبیعی در منطقه مورد مطالعه پاسخ داده شود. بر اساس نتایج این تحقیق میزان انسجام نهادی 40 درصد (ضعیف) و میزان پایداری شبکه نهادی بر اساس شاخص دوسویگی نیز در حد 67/46 درصد (متوسط) میباشد. بررسی شاخص مرکز- پیرامون نیز نشان داد که میزان تراکم شبکه نهادی استان سمنان در زیرگروه کنشگران مرکزی 77 درصد و در زیرگروه کنشگران پیرامونی 25 درصد است. نتایج بهدستآمده ضمن تعیین ظرفیت‌های موجود برای اعمال مدیریت جامع منابع طبیعی، ضرورت کاهش تمرکز در شبکه و تقویت روابط بین دستاندرکاران متعدد این بخش را آشکار می‌سازد.
عطااله کاویان؛ عطا صفری؛ آیدین پارساخو
چکیده
این تحقیق، به بررسی و برآورد میزان رسوبدهی جادههای جنگلی حوزه آبخیز دارابکلا با استفاده از مدلهای WARSEM و SEDMODL پرداخته و به‌منظور ارزیابی نتایج حاصل، با استفاده از شبیهساز باران به صورت مستقیم میزان تولید رسوب در سطح جادههای مذکور اندازهگیری شد. به‌منظور اجرای مدلهای WARSEM و SEDMODL، عملیات صحرایی برای اندازهگیری ...
بیشتر
این تحقیق، به بررسی و برآورد میزان رسوبدهی جادههای جنگلی حوزه آبخیز دارابکلا با استفاده از مدلهای WARSEM و SEDMODL پرداخته و به‌منظور ارزیابی نتایج حاصل، با استفاده از شبیهساز باران به صورت مستقیم میزان تولید رسوب در سطح جادههای مذکور اندازهگیری شد. به‌منظور اجرای مدلهای WARSEM و SEDMODL، عملیات صحرایی برای اندازهگیری پارامترهای مختلفی از قبیل طول جاده، عرض جاده، ارتفاع و پوشش شیروانی جاده، شیب طولی جاده، شکل و پیکربندی جاده، سطح جاده و غیره در تعداد 63 قسمت مختلف در مسیری به طول 11979 متر از جادههای جنگلی منطقه مورد مطالعه انجام شد. برای اندازهگیری مستقیم رسوبدهی جادههای مورد مطالعه از دستگاه بارانساز صحرایی با ویژگیهایی از قبیل ارتفاع نازل 3 متر و ابعاد پلات 2 مترمربع استفاده گردید. نتایج حاصل از مدلهای WARSEM، SEDMODL و اندازهگیری مستقیم تحت شبیهسازی باران نشان داد که میزان رسوبدهی جادههای مورد مطالعه، به‌ترتیب 918/9، 109/5 و 141/4 کیلوگرم در مترمربع در سال میباشد. سایر نتایج نشان داد که در سطح اطمینان 95%، اختلاف معنیداری بین دادههای مشاهدهای (شبیهسازی باران) و نتایج مدل SEDMODL وجود نداشته، همچنین مدل مذکور با مقادیر RD، MD، BIAS، RE و RMSE به‌ترتیب 42/21، 54/4، 04/0، 59/17 و 71/0 مدل مناسبتر برای برآورد رسوبدهی در جادههای جنگلی منطقه مورد مطالعه میباشد.
ثنا محبی؛ قاسمعلی دیانتی تیلکی؛ مهدی عابدی
چکیده
ارزیابی خصوصیات اکولوژیکی مراتع به‌عنوان یک عامل مهم در بررسی و پایش اثرات اقدامات مدیریتی مختلف و تعیین پایداری اکوسیستمی آنها مطرح است که نیاز به ابزارهایی برای کمی سازی و ارائه معیاری منطقی برای مقایسه مدیریتهای مختلف دارد. برای این منظور، روش تجزیه و تحلیل چشم‌انداز (LFA) قادر است بطور مناسبی وضعیت ساختاری و عملکردی مرتع ...
بیشتر
ارزیابی خصوصیات اکولوژیکی مراتع به‌عنوان یک عامل مهم در بررسی و پایش اثرات اقدامات مدیریتی مختلف و تعیین پایداری اکوسیستمی آنها مطرح است که نیاز به ابزارهایی برای کمی سازی و ارائه معیاری منطقی برای مقایسه مدیریتهای مختلف دارد. برای این منظور، روش تجزیه و تحلیل چشم‌انداز (LFA) قادر است بطور مناسبی وضعیت ساختاری و عملکردی مرتع را با احتساب شاخصهای اساسی و ساده به صورت کمی نمایش دهد و مبنایی برای انتخاب مدیریتهای بهینه و پایدار ارائه کند. در این مطالعه باتوجه به اینکه در منطقه کجور نوشهر اقسام متفاوتی از مدیریت مراتع ازجمله قرق، چرا، شخم و مرتعکاری در شرایط تقریبا یکسانی به لحاظ خصوصیات تیپ‌های گیاهی، جانوری، خاکشناسی، زمین‌شناسی و اقلیمی وجود دارد. نتایج مطالعه حکایت از آن دارد که قرق در اغلب ویژگیهای ساختاری و عملکردی بطور معناداری (05/0P<) مطلوبتر از سایر مدیریتها بوده است و پس از آن مرتعکاری عملکرد مناسبی داشتهاند. این در حالیست که مراتع شخم خورده هم از لحاظ ویژگیهای ساختاری و هم از لحاظ ویژگیهای عملکردی بطور معناداری (05/0P<) دارای وضعیتی نامطلوب بودهاند. بنابراین قرق میتواند به‌عنوان گزینه مناسبی در حفاظت از منابع مرتعی این منطقه باشد.
الهام مشکوتی؛ حسن احمدی؛ علی اکبر نظری سامانی؛ محمد هادی داودی
چکیده
زمین لغزش در بسیاری از مناطق شیبدار به علت وجود سازندهای حساس، رطوبت و دیگر عوامل به صورت طبیعی و غیر قابل اجتنابی رخ میدهد. حوزه آبخیز طالقان نیز به علت وجود مساحت قابل توجهی از مارنهای میوسن مستعد زمین لغزش میباشد.با احداث سد مخزنی طالقان و ایجاد دریاچه سد، شرایط رطوبتی و اکولوژیکی منطقه متفاوت شده است. در این مقاله عوامل ...
بیشتر
زمین لغزش در بسیاری از مناطق شیبدار به علت وجود سازندهای حساس، رطوبت و دیگر عوامل به صورت طبیعی و غیر قابل اجتنابی رخ میدهد. حوزه آبخیز طالقان نیز به علت وجود مساحت قابل توجهی از مارنهای میوسن مستعد زمین لغزش میباشد.با احداث سد مخزنی طالقان و ایجاد دریاچه سد، شرایط رطوبتی و اکولوژیکی منطقه متفاوت شده است. در این مقاله عوامل مؤثر در ناپایداری دامنهها (عامل شیب، جهت، ارتفاع، سنگ شناسی، کاربری اراضی، فاصله از جاده و فاصله از دریاچه) بررسی و نقش آنها با روش رگرسیون خطی چند متغیره در دو محدوده بزرگ (شعاع 1500متری و بیشتر نسبت به دریاچه) وکوچک (فاصله 450 متری از دریاچه) ارزیابی شد. بدین دلیل ابتدا نقشه پراکنش زمین لغزشها با استفاده از عکسهای هوایی، ماهوارهای وعملیات میدانی تهیه شد. از تلاقی نقشه پراکنش و عوامل مؤثر دادههای لازم برای ارزیابی عوامل مؤثر و در نهایت پهنه بندی بدست آمد. دادههای اولیه در واحدهای مربعی100*100 متری تهیه شد. نتایج نشان داد که عامل فاصله از دریاچه در محدوده بزرگ تر تأثیری در لغزش نداشته؛ در حالی که با نزدیک شدن به دریاچه این عامل نقش داشت. در واقع دریاچه تأثیر محلی داشته و بیشتر تا شعاع 200 متری خود را مورد تأثیر قرار میدهد.
امیر رضا کشتکار؛ بهناز آصف جاه؛ یوسف عرفانی فرد؛ علی افضلی
چکیده
امروزه کاربری نامناسب اراضی و تخریب منابع طبیعی پیامدهایی مانند افزایش وقایع سیل و فرسایش خاک را بدنبال داشته است. در چنین شرایطی باید با برنامهریزی منسجم در منابع طبیعی با هدف کنترل، احیاء و حفاظت از این منابع اقدام کرد، که مدیریت منابع حوزه آبخیز چنین اهدافی را برآورده خواهد کرد. این تحقیق با هدف مدیریت منابع آبخیز با رویکرد سناریوسازی، ...
بیشتر
امروزه کاربری نامناسب اراضی و تخریب منابع طبیعی پیامدهایی مانند افزایش وقایع سیل و فرسایش خاک را بدنبال داشته است. در چنین شرایطی باید با برنامهریزی منسجم در منابع طبیعی با هدف کنترل، احیاء و حفاظت از این منابع اقدام کرد، که مدیریت منابع حوزه آبخیز چنین اهدافی را برآورده خواهد کرد. این تحقیق با هدف مدیریت منابع آبخیز با رویکرد سناریوسازی، به ارزیابی پیامدهای اقتصادی، اجتماعی، فیزیکی و اکولوژیک حاصل از مدیریت بیولوژیک در حوزه آبخیز دره ناری سروستان پرداخته است. با انتخاب سه فعالیت مدیریت بیولوژیک، هشت سناریوی مدیریتی در منطقه تدوین شد. سپس با استفاده از مدلسازی بر اساس معیارهای فیزیکی، اکولوژیک، اقتصادی و اجتماعی، پیامدهای ناشی از اجرای هریک از سناریوهای مدیریتی و اولویت هریک از سناریوها بر اساس چهار معیار مذکور تعیین گردید. در نهایت گزینه و سناریو برتر با استفاده از تکنیک تصمیمگیری چند معیاره و مدل تاپسیس فازی انجام شد. نتایج نشان داد که سناریو شماره هشت برترین سناریو و دارای اولویت اول بوده است. همچنین نتایج نشان داد، که تکنیکهای تصمیمگیری چند معیاره از توانایی و قابلیت بالایی در بیان ابعاد گوناگون مسئله برخوردار بوده و ابزار مناسبی برای مدیریت جامع منابع حوزههای آبخیز میباشند.
علی بمان میرجلیلی؛ محمدرضا فاضل پور عقدائی؛ فریبا زکی زاده
چکیده
چرای دام به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر ساختار و پویایی پوشش گیاهی مراتع تأثیر دارد. این اثرها را می‌توان با انجام قرق در سطح مرتع مورد ارزیابی قرار داد. در این تحقیق تغییرات پوشش گیاهی در داخل و خارج قرق در مراتع تنگ لایبید، واقع در جنوب‌‌غربی شهر یزد، مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعه تغییرات پوشش گیاهی در سه منطقه کلید در داخل ...
بیشتر
چرای دام به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر ساختار و پویایی پوشش گیاهی مراتع تأثیر دارد. این اثرها را می‌توان با انجام قرق در سطح مرتع مورد ارزیابی قرار داد. در این تحقیق تغییرات پوشش گیاهی در داخل و خارج قرق در مراتع تنگ لایبید، واقع در جنوب‌‌غربی شهر یزد، مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعه تغییرات پوشش گیاهی در سه منطقه کلید در داخل و سه منطقه کلید در خارج قرق در طی 5 سال (83-1379) انجام شد. در هر منطقه کلید 3 ترانسکت 100 متری، بصورت عمود بر شیب، به فاصله 40 متر از همدیگر تعبیه شده و در هر ترانسکت 10 پلات 1×2 متر مربعی به صورت ثابت به فاصله معین از همدیگر مستقر شد و هر ساله از پوشش تاجی، تراکم و درصد فراوانی گونه‌های داخل هر پلات اندازهگیری بعمل آمد. روش نمونهبرداری به صورت تصادفی سیستماتیک بوده است. تغییرات در داخل و خارج قرق توسط آزمون دانکن، در سطح خطای 5 درصد، در قالب طرح کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت نتایج حاصل از آزمون دانکن نشان داده است که میزان درصد تاج پوشش گونه‌های گیاهی در داخل قرق نسبت به خارج قرق در سطح 5 درصد معنی‌دار بوده است، به‌طوری‌که میانگین پوشش‌های علفی یکساله، چند ساله و بوته‌ای‌ها در داخل قرق نسبت به خارج قرق به‌ترتیب 38،47 و 7 درصد افزایش داشته است. بنابراین، در این تحقیق، قرق اثر مثبتی در تغییرات پوشش تاجی گونه‌های متعدد نشان داده است. نتایج درصد فراوانی نشان داد که در سال 1379،1380،1381،1382 و1383 عرصه قرق نسبت به غیر قرق تفاوت معنیداری نداشته و در مورد تراکم، تنها در سال 1380 منطقه قرق نسبت به منطقه غیر قرق تفاوت معنیداری داشته است. نتایج حاصله میتواند در مدیریت آینده مراتع منطقه و عرصه‌های مشابه آن در سطح کشور، مورد توجه قرار گیرد.
مصطفی نادری؛ اصغر مصلح آرانی؛ غلامحسین مرادی؛ عبدالسلام پیری؛ مهرداد کهزادیان؛ حمید رضا عظیم زاده
چکیده
این پژوهش با هدف مطالعه پوشش گیاهی و بررسی تأثیر عوامل فیزیوگرافی، خاک و زمین‌شناسی بر روی توزیع و پراکنش جوامع گیاهی منطقه مانشت در استان ایلام انجام شده است. جهت بررسی و تعیین گروه‌های اکولوژیک 125 قطعه نمونه مربعی شکل با مساحت 400 متر مربع به صورت تصادفی- سیستماتیک در منطقه پیاده شد و حضور، عدم حضور و درصد پوشش گونه‌های گیاهی برداشت ...
بیشتر
این پژوهش با هدف مطالعه پوشش گیاهی و بررسی تأثیر عوامل فیزیوگرافی، خاک و زمین‌شناسی بر روی توزیع و پراکنش جوامع گیاهی منطقه مانشت در استان ایلام انجام شده است. جهت بررسی و تعیین گروه‌های اکولوژیک 125 قطعه نمونه مربعی شکل با مساحت 400 متر مربع به صورت تصادفی- سیستماتیک در منطقه پیاده شد و حضور، عدم حضور و درصد پوشش گونه‌های گیاهی برداشت گردید. همچنین به منظور تعیین فاکتورهای خاک در هر یک از واحدهای شکل زمین از دو عمق 30-0 و 90-30 سانتیمتری نمونه خاک برداشت شد و پارامترهای فیزیکی و شیمیایی خاک اندازهگیری گردید. با استفاده از آنالیز دو طرفه گونه‌های معرف (TWINSPAN) پوشش گیاهی منطقه طبقه‌بندی شد و سپس جهت بررسی روابط پوشش گیاهی با عوامل محیطی و تعیین موثرترین این عوامل از روش آنالیز مؤلفه‌های اصلی (PCA) و آنالیز تطبیقی متعارف (CCA) استفاده گردید. با توجه به TWINSPAN، چهار گروه اکولوژیک گیاهی تشخیص داده شد که گروه‌های اول و دوم، به ترتیب با 31 و 46 قطعه نمونه، با عناصر رویشی اصلی Quercus barantti، Crataegus pontica وAcer monspessulanum آهک‌دوست‌تر از گروه‌های دیگر میباشند که اغلب گونه‌های بالشتکی هستند. با توجه به نتایج PCA، محورهای اول، دوم و سوم به ترتیب 83/62، 45/23 و 72/13 درصد از واریانس تغییرات پوشش گیاهی را توجیه می‌نماید. همچنین با توجه به آزمون مونت‌کارلو محور اول و دوم با مقدار ویژه 68/0 و 48/0، به ترتیب 28 و 19 درصد واریانس تغییرات را توجیه می‌کنند و ضریب همبستگی این محورها با متغیر و گونه‌ها 98/0 است. نتایج حاصل از PCA و CCA نشان دادند که سازند زمین‌شناسی، مواد آلی و آهک مهم‌ترین عوامل محیطی موثر در توزیع و استقرار گروه‌های اکولوژیک در منطقه هستند.
