نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکترای علوم مرتع، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران
2 دکترای آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، ایران
3 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، ایران
چکیده
چرای دام به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر ساختار و پویایی پوشش گیاهی مراتع تأثیر دارد. این اثرها را می‌توان با انجام قرق در سطح مرتع مورد ارزیابی قرار داد. در این تحقیق تغییرات پوشش گیاهی در داخل و خارج قرق در مراتع تنگ لایبید، واقع در جنوب‌‌غربی شهر یزد، مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعه تغییرات پوشش گیاهی در سه منطقه کلید در داخل و سه منطقه کلید در خارج قرق در طی 5 سال (83-1379) انجام شد. در هر منطقه کلید 3 ترانسکت 100 متری، بصورت عمود بر شیب، به فاصله 40 متر از همدیگر تعبیه شده و در هر ترانسکت 10 پلات 1×2 متر مربعی به صورت ثابت به فاصله معین از همدیگر مستقر شد و هر ساله از پوشش تاجی، تراکم و درصد فراوانی گونه‌های داخل هر پلات اندازه‌گیری بعمل آمد. روش نمونه‌برداری به صورت تصادفی سیستماتیک بوده است. تغییرات در داخل و خارج قرق توسط آزمون دانکن، در سطح خطای 5 درصد، در قالب طرح کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت نتایج حاصل از آزمون دانکن نشان داده است که میزان درصد تاج پوشش گونه‌های گیاهی در داخل قرق نسبت به خارج قرق در سطح 5 درصد معنی‌دار بوده است، به‌طوری‌که میانگین پوشش‌های علفی یکساله، چند ساله و بوته‌ای‌ها در داخل قرق نسبت به خارج قرق به‌ترتیب 38،47 و 7 درصد افزایش داشته است. بنابراین، در این تحقیق، قرق اثر مثبتی در تغییرات پوشش تاجی گونه‌های متعدد نشان داده است. نتایج درصد فراوانی نشان داد که در سال 1379،1380،1381،1382 و1383 عرصه قرق نسبت به غیر قرق تفاوت معنی‌داری نداشته و در مورد تراکم، تنها در سال 1380 منطقه قرق نسبت به منطقه غیر قرق تفاوت معنی‌داری داشته است. نتایج حاصله می‌‌‌تواند در مدیریت آینده مراتع منطقه و عرصه‌های مشابه آن در سطح کشور، مورد توجه قرار گیرد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Vegetation Changes Procedure Inside and Outside of Exclosure in Tanglaybid Rangelands of Yazd Province (2000-2005)
نویسندگان [English]
- AliB. Mirgalili 1
- MohammadR. Fazelpoor 2
- fariba zakizadeh 3
1 Ph.D. Student of Rangeland Sciences, Faculty of Natural Resources, Sari University of Agricultural Sciences & Natural Resources, IR.IRAN
2 Ph.D. of Watershed Management, Faculty of Natural Resources of Yazd University, IR.IRAN
3 M.Sc. of Watershed Management, Faculty of Natural Resources of Yazd University, IR.IRAN
چکیده [English]
Grazing animals affect rangeland vegetation structure and function both directly and indirectly.
These effects can be assessed in exclosures. In this study, vegetation changes inside and outside of
exclosures of Tanglaybid rangelands, located in south-western part of Yazd province, have been
investigated. Vegetation changes study was carried out in 3 key areas inside and also 3 key areas
outside of exclosure and lasted for 5 years (2000-2005). Every key area included 3 transects of 100
meters long and 40 meters intervals. The transects were selected vertical to slope, including 10
fixed plots (2×1 m2). Vegetation cover, density and frequency percentage of each plot species were
measured annually. The random- systematic method was applied as a sampling method. Vegetation
changes inside and outside of exclosure were assessed, in a completely random plan, applying
Duncan's test (P < 0.05). The results showed that vegetation cover percentages increased
significantly (P < 0.05), inside the exclosure comparing to outside of it. Mean coverage of annual
and perennial grasses and also bushes, inside the exclosure comparing to its outside increased 47,
38 and 7%, respectively. Thus, in present research, exclosure has positive effects on vegetation
cover changes of several species. Frequency percentage results showed that there was no significant
difference, inside against outside the exclosure in 2000, 2001, 2002, 2003, and 2004. Regarding
density, there was significant difference only in 2001.The results can be considered in future
management of the area's rangelands and similar regions throughout Iran
کلیدواژه‌ها [English]
- Canopy cover
- Tanglaybid
- Grazing
- Exclosure
- Rangeland
- Yazd
)