نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، گروه آموزشی مدیریت مناطق بیابانی، مرکز تحقیقات بین المللی بیابان، دانشگاه تهران
2 دانش آموخته کارشناسی ارشد همزیستی با بیابان، گروه آموزشی مدیریت مناطق بیابانی، مرکز تحقیقات بین المللی بیابان، دانشگاه تهران
3 دانشیار، گروه مهندسی منابع طبیعی و محیط زیست، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
4 کارشناس گروه آموزشی مدیریت مناطق بیابانی، مرکز تحقیقات بین المللی بیابان، دانشگاه تهران
چکیده
امروزه کاربری نامناسب اراضی و تخریب منابع طبیعی پیامدهایی مانند افزایش وقایع سیل و فرسایش خاک را بدنبال داشته است. در چنین شرایطی باید با برنامهریزی منسجم در منابع طبیعی با هدف کنترل، احیاء و حفاظت از این منابع اقدام کرد، که مدیریت منابع حوزه آبخیز چنین اهدافی را برآورده خواهد کرد. این تحقیق با هدف مدیریت منابع آبخیز با رویکرد سناریوسازی، به ارزیابی پیامدهای اقتصادی، اجتماعی، فیزیکی و اکولوژیک حاصل از مدیریت بیولوژیک در حوزه آبخیز دره ناری سروستان پرداخته است. با انتخاب سه فعالیت مدیریت بیولوژیک، هشت سناریوی مدیریتی در منطقه تدوین شد. سپس با استفاده از مدلسازی بر اساس معیارهای فیزیکی، اکولوژیک، اقتصادی و اجتماعی، پیامدهای ناشی از اجرای هریک از سناریوهای مدیریتی و اولویت هریک از سناریوها بر اساس چهار معیار مذکور تعیین گردید. در نهایت گزینه و سناریو برتر با استفاده از تکنیک تصمیمگیری چند معیاره و مدل تاپسیس فازی انجام شد. نتایج نشان داد که سناریو شماره هشت برترین سناریو و دارای اولویت اول بوده است. همچنین نتایج نشان داد، که تکنیکهای تصمیمگیری چند معیاره از توانایی و قابلیت بالایی در بیان ابعاد گوناگون مسئله برخوردار بوده و ابزار مناسبی برای مدیریت جامع منابع حوزههای آبخیز میباشند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Applying FTOPSIS in Prioritizing Biological Management Scenarios of Watershed Reources (Case study: Dare Nari Sarvestan Watershed, Fars)
نویسندگان [English]
- Amir Reza Keshtkar 1
- Behnaz Asefjah 2
- Yusef Erfanifard 3
- Ali Afzali 4
1 Associate Professor, Desert Management Department, International Desert Research Center (IDRC), University of Tehran, Karaj, I.R. IRAN
2 Msc of Coexist With Desert, Desert Management Department, International Desert Research Center (IDRC), University of Tehran, Karaj, IR.IRAN
3 Asscociate Professor, Natural Resources and Environment Engineering Department, Faculty of Agriculture, Shiraz University, I.R. IRAN
4 BSc of Desert Management, International Desert Research Center (IDRC), University of Tehran, I.R. IRAN
چکیده [English]
The development and implementation of practical natural resources and catchment management
policies require a comprehensive knowledge of the system processes (biological, physical, and
socio-economic), their complicated interactions, and how they react to different changes. The
current research assessed the ecological, physical, and socio-economic consequences of
biologically-based management scenarios targeting runoff and soil erosion problems in the
Darenari catchment. The Darenari catchment with an approximate area of 554 ha is located in Fars
province, Iran. Three biological activities and 8 management scenarios were considered. Ecological
consequences were studied using the weighted land cover area index (WLCAI). Physical effects
were investigated applying the runoff curve number (SCS-CN) hydrologic model. Economic and
social effects were assessed applying the cost/benefit analysis as well as examining the outcomes of
a social survey. Then, a fuzzy AHP approach was applied to weigh the criteria and ultimately, the
best management option was chosen using FTOPSIS model. The results showed that social criteria
with the highest weight and scenario No 8 was the best scenario and had first priority. The results
idicated that the multi-criteria decision making techniques included capability of expressing
different aspects of the problem and are the perfect tool for watershed resources management.
کلیدواژه‌ها [English]
- Biologic management scenarios
- Dare Nari watershed
- Fuzzy Multiple-criteria decision making
- Watershed management
)