بررسی کارایی دو مدل پایه فیزیکی SINMAP و SHALSTAB در پهنه‌بندی خطر وقوع زمین لغزش(مطالعه موردی: محدوده منطقه چهاردانگه، استان مازندران)

متولی, علیرضا; طالبی, علی; صفایی, مهرداد; اختصاصی, محمدرضا

doi:10.22059/jrwm.2017.61977

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس.

² دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد.

³ مربی، عضو هیئت‌علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران.

⁴ استاد گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد.

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.61977

چکیده

زمینلغزش یکی از مهم‌ترین پدیده‌های زمین‌شناختی دامنه‌های البرز شمالی است که به‌طور تدریجی و گاهی در مدت‌زمان کوتاه باعث بروز خسارات قابل‌توجه میگردد. در چندساله اخیر به دلیل تغییرات نامطلوب در کاربری‌ها و تخریب فزاینده مراتع و جنگل‌ها و اراضی زراعی و اجرای نامناسب پروژههای عمرانی در مناطق مستعد لغزش، تشکیلات زمین‌شناسی مستعد به لغزش، میزان بارندگی و اقلیم منطقه و وجود دامنههای پرشیب، فراوانی وقوع این پدیده مخرب، افزایش‌یافته است. در این تحقیق زمین‌لغزش‌های رخ‌داده محدوده چهاردانگه، واقع در جنوب شهرستان ساری با استفاده از دو مدل پایه فیزیکی SHALSTAB و SINMAP موردبررسی قرار گرفت و نقشه پایداری دامنه این محدوده به‌وسیله این دو مدل تعیین شد. در ابتدا مشخصات فیزیکی و مکانیکی سیزده گمانه در محدوده اندازهگیری گردید و با پنجاه‌وشش مورد از لغزش‌های رخ‌داده در منطقه، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از تحقیقات میدانی، نمونه‌های آزمایشگاهی، اجرای مدل و تجزیه‌وتحلیل دادهها نشان داد که دو مدل SINMAP و SHALSTAB دارای نرخ موفقیت 3/87 و 5/69 درصد برای پیش‌بینی ناپایداری دامنه در منطقه چهاردانگه است. این به این معنی است که مدل SINMAP کارایی بیشتری از مدل SHALSTAB در بررسی تجزیه‌وتحلیل پایداری دامنه دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation of the efficiency of SINMAP and SHALSTAB Physically-based Models for landslide hazard zonation (Case Study: Chahar Donge region, Mazandaran Province)

نویسندگان [English]

Alireza Motevali ¹
Ali Talebi ²
Mehrdad Safaei ³
Mohammadreza Ekhtesasi ⁴

⁴ Dept. of Rangeland and Watershed Management, Faculty of Natural Resources and Desert Studies, Yazd University

چکیده [English]

Landslide is one of the most important geological phenomena in northern slopes of Iran (Alborz) which causes considerable damages gradually. In the last few years, due to unfavorable changes in land uses and increasing degradation of pastures, forests and farmlands as well as implementation of inappropriate development projects in areas prone to landslides, geology formation prone to landsliding, rainfall rate and steep slopes, the occurance of this destructive phenomenon has constantly increased. In this research, landslides which occurred around Sari-Kiasar road were investigated using physically based models i.e. SINMAP and SHALSTAB and the stability map of the region was determined applying these models. First, the physical and mechanical properties of soils in 13 points were measured and evaluated by 56 landslide points. The results of field studies, laboratory samples, running models and data analysis showed that these models (SINMAP and SHALSTAB) have success rate equal to 87.3 % and 69.5%, respectively for predicting the slope instability in ChaharDonge region. This means that the SINMAP model has more efficiency than SHALSTAB model for slope stability analysis.

کلیدواژه‌ها [English]

landslide
SINMAP model
SHALSTAB model
hillslope stability map
Chahar Donge region

مراجع

[1] Bejamin, F., Zaitchik, B., Harold, M., van Es, H. and Patrick, J. (2003). Modeling Slope Stability in Honduras Parameter Sensitivity and Scale of Aggregation, Soil Science Society of America Journal, 67(1), 268-278.

[2] Beven, K. J. and Kirkby, M. J. (1979). A physically-based variable contributing area model of basin hydrology, Hydrological Sciences Bulletin, 24, 43-69.

[3] Clark, D. A. (2002). Bioengineering and root skin friction. Unpublished BSc Thesis, Nottingham Trent University, Nottingham. Modulus of elasticity and tensile strength of Douglas fir roots, Canadian Journal of Forest Research, 21, 48–52.

[4] Dietrich, W. E., Bellugi, D. and Asua, R. (2001). Validation of the shallow landslide model, SHALSTAB, for forest management, Water science and Application, 2, 195-227.

[5] Greenwood, J.R., Vikkers, A.W., Morgan, R. P. C., Coppin, N.J. and Norris, J.E. (2001). Bioengineering the Longham Wood Cutting field trial. CIRIA PR 81, London.

[6] Guimarães, R. F., Montgomery, D. R., Greenberg, H. M., Fernandes, N. F., Gomes, R. A. T., and Carvalho Junior, O. A. (2000). Parameterization of soil properties for a model of topographic controls on shallow landsliding: application to Rio de Janeiro. Engineering Geology, 69, 99–108.

[7] Hammond, C., Hall, D., Miller, S. and Swetik, P. (1992). Level I stability analysis (LISA) documentation for version 2.0. General technical report INT, 285.

[8] Ho, J.Y., Lee, K.T., Chang, T.C., Wang, Z.Y. and Liao, Y. H. (2012). Influence of spatial distribution of soil thickness on shallow landslide prediction, Engineering Geology, 124, 38–46.

[9] Husseinzade, M. M., Servati, M. R, Mansouri, A., Mirbagheri, B. and Khezri, S. (2010). Risk zonation of mass movements using logistic regression (case study: the range of Sanandaj - Dehgalan), Journal of Geology, 11, 27-37.

[10] Memarian, H. and safdari, A. (2010). Slope stability analysis in the natural environment and familiarity with the model arc GIS sin map. Sokhan gostar Publishing Co.

[11] Meisina, C., Scarabelli, S. (2007). A comparative analysis of terrain stability models for predicting shallow landslides in colluvial soils, Geomorphology, 23, 803–887.

[12] Montgomery, D. R. and Dietrich, W. E. (1994). A Physically Based Model for the Topographic Control on Shallow Landsliding, Water Resources Research, 30(4), 1153-1171.

[13] Montgomery, D. R., Sullivan, K. and Greenberg, H. R. (1998). Regional test of a model for shallow land sliding, Hydrological Processes, 12, 943–955.

[14] Naqa, A. and Abdelghafoor, M. (2006). Application of SINMAP terrain stability model along Amman-Jerash-Irbid highway, North Jordan, Electronic Journal of Geotechnical Engineering, Bunde B.‏

[15] Norris, J. E. (2007). Root reinforcement by hawthorn and oak roots on a highway cut-slope in Southern England, In Eco-and Ground Bio-Engineering: The Use of Vegetation to Improve Slope Stability, 61-71.

[16] O’loughlin, C. L. and Ziemer, R. R. (1982). The importance of root strength and deterioration rates upon edaphic stability in steepland forests. Proceedings of an I.U.F.R.O.

[17] O'Loughlin, E. M. (1986). Prediction of surface saturation zones in natural catchments by topographic analysis. Water Resources Research, 22, 794–804.

[18] Pack, R. T., Tarboton, D. G. and Goodwin, C. N. (1998). Terrain stability mapping with SINMAP, technical description and users guide for version 1.00, 4114–0, Terratech Consulting Ltd, Salmon Arm. British Columbia.‏

[19] Quinn, P., Beven, K., Chevallier, P. and Planchon, O. (1991). The Prediction of Hillslope Flow Paths for Distributed Hydrological Modeling Using Digital Terrain Models, Hydrological Processes, 5, 59-80

[20] Talebi, A. and Izadust, M. (2011). Landslide hazard zonation model to evaluate the performance of SINMAP (Case Study: Ilam dam watershed), Watershed Engineering Iranian Journal of Science, 15, 68-63.

[21] Zizioli, D., Meisina, C., Valentino, R. and Montrasio, L. (2013). Comparison between different approaches to modeling shallow landslide susceptibility: a case history in Oltrepo Pavese, Northern Italy. Nat Hazards Earth Syst Sci, 13, 559-573.‏

نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری

بررسی کارایی دو مدل پایه فیزیکی SINMAP و SHALSTAB در پهنه‌بندی خطر وقوع زمین لغزش(مطالعه موردی: محدوده منطقه چهاردانگه، استان مازندران)

مراجع

مراجع

دوره 70، شماره 1
خرداد 1396
صفحه 207-218

بررسی کارایی دو مدل پایه فیزیکی SINMAP و SHALSTAB در پهنه‌بندی خطر وقوع زمین لغزش(مطالعه موردی: محدوده منطقه چهاردانگه، استان مازندران)

مراجع

مراجع

دوره 70، شماره 1خرداد 1396صفحه 207-218

دوره 70، شماره 1
خرداد 1396
صفحه 207-218