پیام ابراهیمی؛ مهدی اصلاح؛ مریم آذرخشی
دوره 70، شماره 1 ، بهار 1396، صفحه 1-18
چکیده
یکی از انواع فرآیندهای دامنه‌ای که هرساله موجب خسارات جانی و مالی فراوان در بسیاری از نقاط ایران و جهان می‌شود، پدیده زمینلغزش است. تهیه نقشه پهنه‌بندی زمینلغزش امکان شناسایی مناطق آسیب پذیر را فرآهم کرده و در برنامه‌های محیطی مدنظر قرار می‌دهد. هدف از این پژوهش پهنه‌بندی خطر زمینلغزش در حوزه آبخیز هفشجان واقع در استان چهارمحال ...
بیشتر
یکی از انواع فرآیندهای دامنه‌ای که هرساله موجب خسارات جانی و مالی فراوان در بسیاری از نقاط ایران و جهان می‌شود، پدیده زمینلغزش است. تهیه نقشه پهنه‌بندی زمینلغزش امکان شناسایی مناطق آسیب پذیر را فرآهم کرده و در برنامه‌های محیطی مدنظر قرار می‌دهد. هدف از این پژوهش پهنه‌بندی خطر زمینلغزش در حوزه آبخیز هفشجان واقع در استان چهارمحال و بختیاری با به‌کارگیری روش ارزیابی چندمعیاره مکانی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)، نرم‌افزار ILWIS و تکنیک AHP میباشد. در این راستا ابتدا با توجه به موقعیت زمین‌لغزش‌های به وقوع پیوسته، مطالعات تطبیقی و نتایج سایر محققان، هشت لایه اطلاعاتی برای این مهم شناسایی شد. سپس درخت‌واره عوامل و محدودیت‌ها در نرم‌افزار ILWIS طراحی گردید، تمامی لایه‌ها استاندارد سازی شده و با استفاده از مدل AHP عوامل مربوطه ارزیابی و تعیین وزن گردید. نهایتاً مدل و نقشه پهنه‌بندی خطر زمینلغزش منطقه تهیه و ارائه شد. نتایج نشان می‌دهد که در بین عوامل مؤثر، فاکتورهای فاصله از جاده، فاصله از گسل و فاصله از آبراهه به ترتیب با وزن های 4047/0، 2239/0 و 1302/0 به‌عنوان مهمترین عوامل در ایجاد زمینلغزش در منطقه مطالعاتی شناسایی شدند. بر اساس مدل ارائه شده، حدود 32/1 درصد از مساحت حوضه (1013900 مترمربع) دارای خطر وقوع بسیار زیاد و 9 درصد (6909800 مترمربع) دارای خطر وقوع زیاد است. نتایج حاصل از ارزیابی دقت و صحت مدل ارائه شده، روند صعودی شاخص زمینلغزش را از پهنه خطر خیلی کم به سمت پهنه خیلی زیاد ترسیم می‌کند و نشاندهنده دقت لازم جهت مدل مذکور میباشد.
عطاالله ابراهیمی
دوره 70، شماره 1 ، بهار 1396، صفحه 19-30
چکیده
پوشش گیاهی و تولید همواره دو شاخص مهم در اندازه گیری و ارزیابی مراتع بوده که گاهی به عنوان نمایندهی دیگری نیز اندازه گیری میشوند. این دوشاخص در مطالعات وسیعی مورد استفاده قرار گرفته و نقشی تعیین کننده در ارزیابی ساختار و عملکرد مراتع دارند. در بعضی موارد در زمان یا مکانهای متفاوت، آماربرداران مختلفی پوشش گیاهی و تولید را اندازه ...
بیشتر
پوشش گیاهی و تولید همواره دو شاخص مهم در اندازه گیری و ارزیابی مراتع بوده که گاهی به عنوان نمایندهی دیگری نیز اندازه گیری میشوند. این دوشاخص در مطالعات وسیعی مورد استفاده قرار گرفته و نقشی تعیین کننده در ارزیابی ساختار و عملکرد مراتع دارند. در بعضی موارد در زمان یا مکانهای متفاوت، آماربرداران مختلفی پوشش گیاهی و تولید را اندازه گیری میکنند. این تحقیق تأثیر آماربرداران و فرمهای رویشی مختلف را بر برآورد رابطه بین پوشش گیاهی و تولید را بررسی کرده است. بدین منظور، تأثیر سه گروه آماربردار و پنج فرم رویشی مختلف (فاکتورها) بر برآورد رابطه بین پوشش گیاهی (کواریانس) و تولید (متغیر وابسته) در قالب طرح فاکتوریل کاملی در مراتع چهارطاق ناغان استان چهارمحال و بختیاری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، متغیر پیشگوی پوشش گیاهی شاخص مناسبی (P≤0.05) برای بیان تولید فرمهای رویشی میباشد، اما گروههای آماربردار مختلف بر برآورد رابطه بین پوشش گیاهی و تولید فرمهای رویشی بهطور معنی داری (P≤0.05) تأثیر گذارند. فرمهای رویشی تفاوت معنی داری (P≤0.05) در برآورد رابطه بین پوشش گیاهی و تولید ایجاد نمیکنند. ولی، تأثیر متقابل گروههای آمار بردار و فرمهای رویشی بر برآورد رابطه بین پوشش گیاهی و تولید معنی دار (P≤0.05) است. از اینرو میتوان نتیجه گرفت، اگرچه متغیر پیشگوی پوشش گیاهی عامل مناسبی برای بیان تولید است، ولی، باید در صورت امکان به طور همزمان از گروههای آماربردار مختلف به ویژه هنگامی که اندازهگیری تولید فرمهای رویشی مختلف مد نظر است، استفاده نشود.
فرزاد احمدی؛ قدرت الله حیدری؛ فاطمه شفیعی
دوره 70، شماره 1 ، بهار 1396، صفحه 31-41
چکیده
هدف این تحقیق بررسی عوامل مؤثر بر استفاده بهره‌برداران شهرستان دهگلان از منابع اطلاعاتی و کانال‌های ارتباطی برای مشارکت در طرحهای اصلاحی و احیایی مرتع بود. جامعه آماری مورد نظر در این تحقیق به تعداد 80 نفر از مرتع‌داران شهرستان دهگلان بود. حجم نمونه این تحقیق با استفاده از فرمول کوکران و تطبیق با جدول کرجسی و مورگان، 68 بهره‌بردار ...
بیشتر
هدف این تحقیق بررسی عوامل مؤثر بر استفاده بهره‌برداران شهرستان دهگلان از منابع اطلاعاتی و کانال‌های ارتباطی برای مشارکت در طرحهای اصلاحی و احیایی مرتع بود. جامعه آماری مورد نظر در این تحقیق به تعداد 80 نفر از مرتع‌داران شهرستان دهگلان بود. حجم نمونه این تحقیق با استفاده از فرمول کوکران و تطبیق با جدول کرجسی و مورگان، 68 بهره‌بردار تعیین شد. به‌منظور انتخاب نمونهها از روش نمونهگیری تصادفی استفاده شد. ابزار مورد استفاده در این روش برای گردآوری دادهها و اطلاعات، پرسشنامه بود. روایی پرسشنامه را نظر متخصصان و پایایی آن را ضریب آلفای کرونباخ تأیید کرد (آلفا بزرگتر از 7/0). تجزیه‌وتحلیل دادهها به‌وسیله نرم‌افزار SPSS نسخه 22 انجام شد. نتایج آمار توصیفی نشان داد که بیشتر بهره‌برداران بیسواد بودند. بیشتر آنها از منابع اطلاعاتی و کانال‌های ارتباطی به میزان کم استفاده میکردند. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که سه متغیر درآمد، سطح تحصیلات و بعد خانوار در حدود 54 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کردند.
مینا باشماغی؛ رضا عرفانزاده؛ مهدی عابدی
دوره 70، شماره 1 ، بهار 1396، صفحه 43-55
چکیده
در این مطالعه تغییرات بانک بذر خاک در دو پوشش گندمی و درختچهای آتشسوزی شده که بیانگر شدتهای مختلف آتش (کم‌وزیاد) بود، بررسی شد. نمونهبرداری خاک از سایت شارلق واقع در پارک ملی گلستان انجام شد؛ بنابراین تعداد 10 نمونه خاک شامل 5 درختچه و نیز 5 قطعه پوشش گندمی در سایت کنترل و نیز تعداد 5 درختچه و 5 قطعه پوشش گندمی سوخته به‌عنوان ...
بیشتر
در این مطالعه تغییرات بانک بذر خاک در دو پوشش گندمی و درختچهای آتشسوزی شده که بیانگر شدتهای مختلف آتش (کم‌وزیاد) بود، بررسی شد. نمونهبرداری خاک از سایت شارلق واقع در پارک ملی گلستان انجام شد؛ بنابراین تعداد 10 نمونه خاک شامل 5 درختچه و نیز 5 قطعه پوشش گندمی در سایت کنترل و نیز تعداد 5 درختچه و 5 قطعه پوشش گندمی سوخته به‌عنوان شدت کم‌وزیاد در سایت آتشسوزی انتخاب شد. جوانهزنی بذور به روش کشت گلخانهای صورت گرفت. جهت تجزیه‌وتحلیل دادهها از آزمون GLMM و جهت مقایسه تیمارها از آزمون «تی غیر جفتی» در نرم‌افزار R استفاده شد. اگرچه نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که میانگین تعداد بذور جوانهزده در سایت آتش‌گرفته (5/74) بهطور کل نسبت به سایت کنترل (3/132) تفاوت معنیداری نداشتند، اما نتایج بیانگر تأثیر معنیدار آتش‌بر گروههای کارکردی بود. تعداد نونهال پهن برگان یک‌ساله درشدت کم آتش افزایش (1785 به 3543) و درشدت زیاد آتش کاهش داشت (5000 به 1471). تعداد نونهال گندمیان چندساله نیز درشدت کم آتش کاهش چشمگیری از خود نشان داد (7114 به 842) درحالی‌که درشدت زیاد آتش تفاوت معنیداری مشاهده نشد (928 به 1871). شدت آتشسوزی در تمامی گروههای کارکردی به‌جز پهن برگان یک‌ساله تأثیر معنیداری بر غنای گونهای بانک بذر خاک داشت. نتایج این تحقیق بیانگر این است که در مطالعات آتشسوزی صرفاً با بررسی اثر آتشسوزی نمی‌توان تصویری دقیق از اثر آن به دست آورد و با بررسی شدت آتشسوزی و سطح آن میتوان اثر آتشسوزی و نیز پاسخ‌های متفاوت گونههای گیاهی و یا گروههای کارکردی را تحلیل نمود
ابوالحسن فتح آبادی؛ علی سلاجقه؛ حمید پزشک؛ علی اکبر نظری سامانی؛ حامد روحانی
دوره 70، شماره 1 ، بهار 1396، صفحه 57-69
چکیده
چکیده به منظور اجرای عملیات حفاظتی و مدیریت در حوزه آبخیز نیاز است تا سهم منابع مختلف تولید رسوب تعیین شود. طی سالهای گذشته روشهای منشأیابی در تعیین سهم منابع مختلف رسوب بطور گسترده ای مورد استفاده قرار گرفتهاند. با توجه به تعداد کم نمونههای برداشتی از مناطق منشأ و همچنین وجود جوابهای مختلف در نتیجه بیشبرازشی، سهم ...
بیشتر
چکیده به منظور اجرای عملیات حفاظتی و مدیریت در حوزه آبخیز نیاز است تا سهم منابع مختلف تولید رسوب تعیین شود. طی سالهای گذشته روشهای منشأیابی در تعیین سهم منابع مختلف رسوب بطور گسترده ای مورد استفاده قرار گرفتهاند. با توجه به تعداد کم نمونههای برداشتی از مناطق منشأ و همچنین وجود جوابهای مختلف در نتیجه بیشبرازشی، سهم منابع به دست آمده، دارای عدم قطعیتهایی است که لازم است مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور در این تحقیق با استفاده از روشهای مونت کارلو و گلو (GLUE) اقدام به تعیین عدم قطعیت جوابهای به دست آمده با استفاده از روش ترکیبی چند متغیره در زیرحوضه زیدشت-فشندک طالقان گردید. بدین ترتیب که پس از برداشت نمونههای رسوب و منابع، مقادیر 54 عنصر ژئوشیمیایی و 3 عنصر آلی تعیین گردید. سپس با استفاده از آماره H کروسکال والیس و تحلیل تشخیص چند متغیره، ترکیب بهینه متشکل از 17 عنصر تعیین، و با استفاده از مدل ترکیبی چند متغیره، سهم منابع تعیین شد. نتایج به دست آمده در منطقه نشان داد که سهم منابع زیرسطحی نسبت به منابع سطحی ( فرسیش سطحی و شیاری) بیشتر بوده و اختلاف بین حد بالا و پایین به دست آمده برای منابع مختلف، بالا بوده که نشاندهنده عدم قطعیت بالای این روش است.
داوود حسن آبادی؛ احمد حاج علیزاده؛ مسعود حیدروند
دوره 70، شماره 1 ، بهار 1396، صفحه 71-86
چکیده
سرمایه اجتماعی یکی از ارکان اصلی در توسعه پایدار محلی و توانمندسازی اجتماعی محسوب میگردد. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی سرمایه اجتماعی در رسیدن به توسعه پایدار محلی در شهر سه قلعه شهرستان سرایان استان خراسان جنوبی میباشد که در این منطقه پروژه بینالملل توانمندسازی جوامع محلیجرا شده است. در این تحقیق میزان روابط اعتماد و مشارکت ...
بیشتر
سرمایه اجتماعی یکی از ارکان اصلی در توسعه پایدار محلی و توانمندسازی اجتماعی محسوب میگردد. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی سرمایه اجتماعی در رسیدن به توسعه پایدار محلی در شهر سه قلعه شهرستان سرایان استان خراسان جنوبی میباشد که در این منطقه پروژه بینالملل توانمندسازی جوامع محلیجرا شده است. در این تحقیق میزان روابط اعتماد و مشارکت در شبکه ذینفعان با استفاده از پرسشنامههای تحلیل شبکهای بر اساس مشاهده مستقیم و مصاحبه با کلیه ذینفعان و بر اساس سنجش شاخصهای تحلیل شبکهای مانند تراکم، دوسویگی، انتقالیافتگی و میانگین فاصله ژئودزیک در دو مرحله قبل و بعد از اجرای پروژه بینالمللی توانمندسازی جوامع محلی ند. بر اساس نتایج میزان اعتماد، مشارکت و سرمایه اجتماعی پس از اجرای پروژه افزایش یافته است. سرعت گردش و تبادل اعتماد و مشارکت بین افراد بعد از اجرای طرح افزایش‌یافته و اجرای این پروژه، اتحاد و یگانگی بین افراد را نیز تقویت نموده است. 1 پروژه بین المللی احیای اراضی جنگلی و تخریب یافته با تأکید ویژه بر اراضی حساس به فرسایش بادی و خاکهای شور
جعفر دستورانی؛ محمد مهدوی؛ علی سلاجقه؛ احمد فاخری قرد
دوره 70، شماره 1 ، بهار 1396، صفحه 87-100
چکیده
برنامه شبیه‌سازی هیدرولوژیکی فورترن (HSPF) قدمت دیرینه‌ای در مدل‌سازی حوزه آبخیز دارد و در دنیا مطالعات زیادی درباره این مدل انجام‌شده است. حوضه حبلهرود، با مساحتی بالغ‌بر 3200 کیلومترمربع، از زیر حوضه‌های مهمِ حوزه آبریز کویر نمک است که بخش زیادی از آب موردنیاز دشت گرمسار، به‌ویژه در بخش کشاورزی را تأمین می‌کند. مطالعات پیشین ...
بیشتر
برنامه شبیه‌سازی هیدرولوژیکی فورترن (HSPF) قدمت دیرینه‌ای در مدل‌سازی حوزه آبخیز دارد و در دنیا مطالعات زیادی درباره این مدل انجام‌شده است. حوضه حبلهرود، با مساحتی بالغ‌بر 3200 کیلومترمربع، از زیر حوضه‌های مهمِ حوزه آبریز کویر نمک است که بخش زیادی از آب موردنیاز دشت گرمسار، به‌ویژه در بخش کشاورزی را تأمین می‌کند. مطالعات پیشین درباره هیدرولوژی و منابع آب در این حوضه، در گام زمانی روزانه، بیشتر محاسبه آمارههای دبیهای روزانه بوده، بنابراین، شبیه‌سازی دبیهای روزانه بسیار درخور اهمیت است. در این تحقیق، ضمن برآورد پارامترهای مدل برای پیش‌بینی جریان، به نتایج مدل در شرایط فعلی دسترسی به حداقل دادهها و اطلاعات موردنیاز مدل پرداخته می‌شود. به‌طورکلی، نتایج شبیه‌سازی حاکی از آن است که بسته نرم‌افزاری مدل (WinHSPF) به هنگام اجرا، با سیستم متریک، دارای خطای زیادی است و بهتر است سیستم انگلیسی انتخاب شود. همچنین، به دلیل نیازمندیِ مدل به دادههای سری زمانی ساعتی، جزئیات بیشتر درباره مؤلفه‌های هیدرولوژیکی و سایر اطلاعات زمینی و کمبود اطلاعات و دقت پایین این دادهها و نیز خطای خود مدل در برخی موارد، مانند استفاده میانگین پارامتر نفوذ برای قطعه مشخص کاربری اراضی و نبود معیار مشخص در ترسیم زیر حوضه‌ها، با مقادیری که برای ضریب کارایی مدل (77/0 و 18/0) و ضریب رگرسیون (468/0 و 49/0)، به ترتیب در دو دوره واسنجی و اعتبارسنجی به دست آمد، حاکی از نتایج ضعیف مدل در شبیه‌سازی جریان روزانه است؛ به‌گونه‌ای که مقادیر دبی شبیه‌سازی‌شده در اواخر فصل بهار بیشتر و در تابستان و پاییز کمتر از مقادیر مشاهداتی است. در پایان این پژوهش برای شبیه‌سازی بهتر با این مدل راه‌حل‌هایی ارائه میگردد.
قاسمعلی دیانتی تیلکی؛ عالیه کشاورز؛ بهرام امیری؛ احسان ساداتی
دوره 70، شماره 1 ، بهار 1396، صفحه 101-110
چکیده
در این تحقیق اثر استرس شوری روی تغییرات روزنه برگ‌های H. coronariumوH. criniferumبا استفاده از میکروسکوپ نوری بررسی شد. طرح به‌صورت آزمایش فاکتوریل شامل (تیمارهای گونههای گیاهی و سطح شوری صفر، 100، 200، 250 و 300 میلیمولار کلرید سدیم) بر پایه طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار و 50 عدد بذر در هر تکرار کشت گردید. بذرها در گلدان‌های پلاستیکی در ماسه‌های ...
بیشتر
در این تحقیق اثر استرس شوری روی تغییرات روزنه برگ‌های H. coronariumوH. criniferumبا استفاده از میکروسکوپ نوری بررسی شد. طرح به‌صورت آزمایش فاکتوریل شامل (تیمارهای گونههای گیاهی و سطح شوری صفر، 100، 200، 250 و 300 میلیمولار کلرید سدیم) بر پایه طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار و 50 عدد بذر در هر تکرار کشت گردید. بذرها در گلدان‌های پلاستیکی در ماسه‌های استریل شده رشد نمودند. همه گلدان‌ها با آب مقطر تا مرحله جوانهزنی آبیاری شدند، سپس با محلول هوگلند همراه با تیمارهای شوری به مدت 40 روز آبیاری ادامه یافت. درنهایت صفات روزنه اندازهگیری شدند. آنالیز آماری دادهها به‌وسیله نرم‌افزار SPSS انجام شد. اختلاف بین میانگین‌ها با استفاده از آزمون دانکن (05/0P <) مشخص گردید. نتایج نشان دادند کمترین مقدار طول روزنه، عرض روزنه و مساحت روزنه در تنش شوری 300 میلی مولار مشاهده شد. طول و عرض روزنه با افزایش تنش شوری کاهش یافتند. طول روزنه 33/22 و 76/23 میکرومتر به ترتیب برای H. coronariumو. H. criniferumکاهش یافت، از آنجائی که عرض روزنه با 13/17 و 62/18 میکرومتر به ترتیب برای H. coronariumو.H. criniferumکاهش یافت. مساحت روزنه 11/397 و 83/442 میکرومترمربع به ترتیب برای H. coronariumوH. criniferumکاهش یافت. استرس شوری اثرات مثبت روی تراکم روزنه‌ها (میکرومتر مربع) داشتند. بیشترین تراکم روزنه‌ها در گونه H. criniferum در ترازهای 250 و 300 میلی مولار شوری به دست آمد.
عماد ذاکری؛ مهدی قربانی؛ علی بزرگمهر؛ حجت ا.. ربانی نسب
دوره 70، شماره 1 ، بهار 1396، صفحه 111-123
چکیده
امروزه طرحهای اسکان عشایر کشور، بهبود کیفیت زندگی خانوارهای عشایری را به‌عنوان هدف نهایی خود دنبال می‌کند. در برخی مناطق این نوع از طرحها به دلایلی نظیر عدم مطالعات اولیه مناسب قبل از اسکان و مشکلات اجتماعی و اقتصادی به وجود آمده پس از اسکان با موفقیت همراه نبوده است. اسکان عشایر در استان خراسان شمالی نیز از آن جمله است، لذا ...
بیشتر
امروزه طرحهای اسکان عشایر کشور، بهبود کیفیت زندگی خانوارهای عشایری را به‌عنوان هدف نهایی خود دنبال می‌کند. در برخی مناطق این نوع از طرحها به دلایلی نظیر عدم مطالعات اولیه مناسب قبل از اسکان و مشکلات اجتماعی و اقتصادی به وجود آمده پس از اسکان با موفقیت همراه نبوده است. اسکان عشایر در استان خراسان شمالی نیز از آن جمله است، لذا شناسایی و اولویتبندی مشکلات طرحهای اسکان عشایر خراسان شمالی به‌منظور ارائه برنامهریزیهای اصولی در اجرای صحیح این نوع از طرحها ضروری است. دادههای موردنیاز مطالعه شناسایی و اولویتبندی مشکلات طرحهای اسکان عشایر، از طریق تکمیل پرسشنامه‌ای دو قسمتی شامل معیارها و زیر معیارها و همچنین گزینههای مناسب جهت رفع چالشهای موجود به‌صورت مقایسات زوجی توسط کارشناسان مربوطه جمعآوری و سپس با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی با به‌کارگیری نرم‌افزار 2000 Expert Choice مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان داد که دو معیار مدیریتی و برنامهریزی و فرهنگی و اجتماعی به ترتیب با ضرایب (433/0) و (314/0) بیشترین تأثیرگذاری را بر عدم موفقیت اجرای طرحهای اسکان عشایر در استان خراسان شمالی داشته‌اند. لذا، اصلاح ساختار موجود در نظام اجرایی و برنامهریزی کشور به‌عنوان مهمترین راهکار جهت رفع مشکلات مربوط به معیار مدیریتی و برنامهریزی و افزایش مشارکت عشایر در مدیریت و برنامهریزی به‌عنوان مهمترین راهکار جهت رفع مشکلات مربوط به معیار فرهنگی و اجتماعی، پیشنهاد گردید.
پری سعیدی؛ سید حمیدرضا صادقی؛ عبدالرسول تلوری
دوره 70، شماره 1 ، بهار 1396، صفحه 125-138
چکیده
درک و سازی پویایی روابط رسوب معلق و دبی جریان به منظور مهار فرایند فرسایش و کاربرد برنامه‌های مناسب در زمینه کاهش رسوب معلق رودخانه‌ها و نیز اثرات درون و برون منطقهای انتقال رسوب ضروری میباشد. با وجود این، تفیسر پویایی الگوهای پسماند رسوبی به عنوان پاسخ رسوبی و هیدورلوژیکی حوزه آبخیز به وقایع بارش کمتر مورد توجه قرار گرفته ...
بیشتر
درک و سازی پویایی روابط رسوب معلق و دبی جریان به منظور مهار فرایند فرسایش و کاربرد برنامه‌های مناسب در زمینه کاهش رسوب معلق رودخانه‌ها و نیز اثرات درون و برون منطقهای انتقال رسوب ضروری میباشد. با وجود این، تفیسر پویایی الگوهای پسماند رسوبی به عنوان پاسخ رسوبی و هیدورلوژیکی حوزه آبخیز به وقایع بارش کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از اینرو تحقیق حاضر با هدف بررسی پویایی الگوهای پسماند رسوبی طی وقایع رگبار در سه حوزه آبخیز جنگلی آموزشی و پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس در استان مازندران، گلازچای در استان آذربایجان غربی و دره‌تفی در استان کردستان انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل الگوهای پسماند 67 رگبار نمونهبرداری شده نشاندهنده تنوع شرایط حاکم بر حوزههای آبخیز مورد مطالعه بود. بر اساس نتایج حاصل از تحقیق، الگوهای پسماند رسوبی در هر سه حوزه آبخیز مورد مطالعه نشاندهنده رفتار مختلف مشارکت رسوبی با الگوهای ساعت‌گرد، پادساعت‌گرد و عمدتاً الگوهای 8 شکل و مرکب طی وقایع رگبار بودند. در حوزه آبخیز دره‌تفی در مقایسه با دو حوزه آبخیز مطالعاتی دیگر علی‌رغم تفاوت و تنوع بیشتر الگوهای بارشی غالب منطقه، الگوهای پسماند رسوبی دارای تنوع کمتر و عمدتاً با شکل‌های 8 شکل و مرکب با فراوانی 29/61 درصد بود. نتایج همچنین نشاندهنده فراوانی 44 درصدی الگوهای پسماند ساعت‌گرد و مرکب در حوزه آبخیز گلازچای و نیز فراوانی 33/53 درصدی الگوهای مرکب در حوزه آبخیز جنگلی آموزشی و پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس بوده که عمدتاً نشاندهنده تأمین رسوبات از بخش‌های نزدیک به خروجی و منابع سطحی حوزههای آبخیز مطالعاتی بود
راضیه شاه بندری؛ حسین ارزانی؛ ناصر باغستانی میبدی؛ محمدعلی زارع چاهوکی
دوره 70، شماره 1 ، بهار 1396، صفحه 139-149
چکیده
مهمترین عامل مؤثر بر کیفیت علوفه گیاهان، مرحله فنولوژی است که با شناخت آن میتوان زمان مناسب چرای دام در مرتع را تعیین کرد. در این پژوهش، از چهار گونه مهم مرتعی، شامل درمنه دشتی (Artemisiasieberi)، آنک (Salsolakerneri)، عجوه (Aelieniasubaphylla) و سفید جاز (Eurotiaceratoides) در سه مرحله فنولوژی؛ رشد رویشی، گلدهی و بذردهی در اواخر 1389 و اوایل 1390 در مراتع ندوشن استان ...
بیشتر
مهمترین عامل مؤثر بر کیفیت علوفه گیاهان، مرحله فنولوژی است که با شناخت آن میتوان زمان مناسب چرای دام در مرتع را تعیین کرد. در این پژوهش، از چهار گونه مهم مرتعی، شامل درمنه دشتی (Artemisiasieberi)، آنک (Salsolakerneri)، عجوه (Aelieniasubaphylla) و سفید جاز (Eurotiaceratoides) در سه مرحله فنولوژی؛ رشد رویشی، گلدهی و بذردهی در اواخر 1389 و اوایل 1390 در مراتع ندوشن استان یزد نمونهبرداری به عمل آمد. در هر مرحله، برای هر گونه 5 تکرار و برای هر تکرار، حداقل پنج‌پایه گیاهی از نقاط مختلف تیپ گیاهی موجود در منطقه انتخاب و رشد سال جاری آنها برداشت گردید. نمونهها پس از خشک شدن و جدا نمودن اندامهای مختلف (گل، برگ و ساقه) آسیاب شدند و در آزمایشگاه با روش طیف‌سنجی مادون‌قرمز NIR)) مورد تجزیه قرار گرفتند و شاخصهای مهم کیفی از قبیل پروتئین خام (CP)، دیواره سلولی عاری از همی سلولز (ADF)، ماده خشک قابل‌هضم (DMD) و انرژی متابولیسمی (ME) آنها تعیین گردید. نتایج بررسی نشان داد که بالاترین درصد پروتئین خام مربوط به برگ A. subaphylla و در مرحله رویشی (19/9%)، بالاترین درصد ADF مربوط به ساقه A. subaphylla و در مرحله بذردهی (42/53%) و بالاترین درصد DMD(13/48%) و بالاترین مقدار انرژی متابولیسمی (18/6MJ/KgDM) مربوط به برگ A. sieberi و در مرحله رویشی است. همچنین اواخر دوره رویشی را مناسب‌ترین زمان برای چرای دام میتوان در نظر گرفت.
علیرضا عرب عامری؛ کورش شیرانی؛ مهدی تازه
دوره 70، شماره 1 ، بهار 1396، صفحه 151-168
چکیده
هدف از این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر در رخداد زمینلغزش و پهنه‌بندی حساسیت آن با استفاده از روشهای رگرسیون لجستیک و رگرسیون چند متغیره خطی است. بدین منظور در ابتدا با استفاده از تفسیر عکس‌های هوایی با مقیاس 1:40000، نقشه‌های توپوگرافی، زمین‌شناسی و عملیات میدانی با استفاده از GPS، نقشه پراکنش زمین‌لغزش‌ها به‌صورت سطح به‌عنوان ...
بیشتر
هدف از این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر در رخداد زمینلغزش و پهنه‌بندی حساسیت آن با استفاده از روشهای رگرسیون لجستیک و رگرسیون چند متغیره خطی است. بدین منظور در ابتدا با استفاده از تفسیر عکس‌های هوایی با مقیاس 1:40000، نقشه‌های توپوگرافی، زمین‌شناسی و عملیات میدانی با استفاده از GPS، نقشه پراکنش زمین‌لغزش‌ها به‌صورت سطح به‌عنوان متغیر وابسته تهیه گردید. برای تعیین عوامل مؤثر در رخداد زمینلغزش از آنالیز مقادیر عددی پارامترها با روش ماشین‌های بردار پشتیبان در محیط نرم‌افزار Rapid Miner استفاده گردید و از ۲۱ لایه اطلاعاتی انتخابی، ۱۵ لایه اطلاعاتی انتخاب و جهت تهیه نقشه پهنه‌بندی به‌عنوان متغیر مستقل در محیط ArcGIS 10.1 تهیه و رقومی گردیدند. پس از وزن دهی به لایه‌ها، نقشه پهنه‌بندی با استفاده از روشهای انتخابی در ۵ کلاس خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد تهیه گردید. نتایج وزن دهی لایه‌ها نشان داد که در هر دو روش، کاربری اراضی و جهت شیب بیشترین تأثیر را در وقوع زمینلغزش داشته‌اند. منحنی ROC و مساحت زیر منحنی (AUC) برای نقشه‌های پهنه‌بندی ترسیم و از AUC برای صحت سنجی استفاده گردید و مقادیر حاصل از آن نشان داد که مدل چند متغیره خطی ( ۸۹۰/۰) دارای کارایی بالاتری نسبت به مدل لجستیک (۸۲۹/۰) جهت پهنه‌بندی خطر زمینلغزش است. بر اساس نتایج مدل برتر (چند متغیره خطی)، ۱/۱۶۰۴۶ هکتار (۱۳/۲۰ درصد) از منطقه در رده خطر زیاد و ۲/۱۵۶۷۱ هکتار (۶۶/۱۹ درصد) از منطقه در رده خطر خیلی زیاد قرار گرفته است.
گلاله غفاری؛ حسن احمدی؛ امید بهمنی؛ علی اکبر نظری سامانی
دوره 70، شماره 1 ، بهار 1396، صفحه 169-180
چکیده
با وجود اینکه بیشتر از 45 سال از عمر اجرای پروژههای آبخیزداری در کشور میگذرد و روز به روز بودجههای اختصاص یافته به این طرحها افزایش مییابد، همچنان روند فزاینده فرسایش خاک، نابودی منابعطبیعی و خسارات سرسامآور و بسیار دردناک ناشی از آن ادامه دارد که نشاندهنده ضعف در عملکرد و شکست طرحهای حفاظت از منابعطبیعی ...
بیشتر
با وجود اینکه بیشتر از 45 سال از عمر اجرای پروژههای آبخیزداری در کشور میگذرد و روز به روز بودجههای اختصاص یافته به این طرحها افزایش مییابد، همچنان روند فزاینده فرسایش خاک، نابودی منابعطبیعی و خسارات سرسامآور و بسیار دردناک ناشی از آن ادامه دارد که نشاندهنده ضعف در عملکرد و شکست طرحهای حفاظت از منابعطبیعی است. بنابراین در طرحهای آبخیزداری که عموماً با عوامل بسیار مختلفی سر و کار داشته و بیشتر جنبه مدیریتی طرحها باید قوی دیده شود، ارزیابی میتواند جایگاه مناسبی داشته باشد و میزان کارایی و دستیابی به هدف این طرحها را مشخص نماید. حوزه آبخیز کن به مساحت 20571 هکتار یکی از حوضههایی است که عملیات آبخیزداری در آن در سال 1379 به اجرا درآمد. در این تحقیق جهت ارزیابی اثرات این عملیات، پس از جمعآوری آمار و اطلاعات لازم و بررسی صحت و دقت دادههای ایستگاههای هواشناسی و هیدرومتری حوضه از روشهای منحنی جرم مضاعف، مقایسه هیدروگراف سالانه و آنالیز هیدرولوژیکی، بررسی میزان رسوب در دورههای خشک و مرطوب، رسم منحنی سنجه رسوب، بررسی میزان رسوب در بارشهای مشابه قبل و بعد از اجرای طرح و ... استفاده شد. منحنی جرم مضاعف نشاندهنده اثر مثبت این عملیات بر میزان رواناب و رسوب بوده است. نتایج حاصل از رسم منحنی رژیم هیدرولوژیک نیز نشان می‌دهد که اثر عملیات آبخیزداری بر واکنش هیدرولوژیک حوضه نسبت به بارندگی مثبت بوده و توانسته است آن را آرامتر نماید. یعنی به ازاء بارندگی مشابه در پیش و پس از عملیات آبخیزداری، میزان رواناب تولید شده کاهش یافته است. همچنین میزان بار معلق در اثر اجرای طرح از 56/47892 تن در سال به 22365 تن در سال رسیده و در بارشهای مشابه میزان دبی حاصله بعد از اجرای طرح و متعاقب آن رسوب حاصل از آن کاهش داشته است که نشاندهنده اثر مثبت این عملیات است.
عباس غلامی؛ کاکا شاهدی؛ محمود حبیب نژاد روشن؛ مهدی وفاخواه؛ کریم سلیمانی
دوره 70، شماره 1 ، بهار 1396، صفحه 181-196
چکیده
هدف پژوهش حاضر پیش بینی و مقایسة تغییرات اقلیمی آینده با استفاده از مدلهای گردش عمومی جو تحت سناریوهای مختلف در حوزة آبخیز تالار استان مازندران بوده است. با توجه به بررسی آمار ایستگاههای موجود، جهت بررسی پدیدة تغییر اقلیم در حوزة مطالعاتی از مدل LARS-WG5 و سه سناریوی A1B، A2،B1 و هر کدام در سه سری انتشار 2026-2011، 2061-2046 و 2095-2080 با تعیین ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر پیش بینی و مقایسة تغییرات اقلیمی آینده با استفاده از مدلهای گردش عمومی جو تحت سناریوهای مختلف در حوزة آبخیز تالار استان مازندران بوده است. با توجه به بررسی آمار ایستگاههای موجود، جهت بررسی پدیدة تغییر اقلیم در حوزة مطالعاتی از مدل LARS-WG5 و سه سناریوی A1B، A2،B1 و هر کدام در سه سری انتشار 2026-2011، 2061-2046 و 2095-2080 با تعیین سال پایه 2007-1992 (به مدت 15 سال) از آمار ایستگاه سینوپتیک منطقهای قراخیل قائم شهر استفاده شد. نظر به اینکه مدل LARS-WG5 یکی از معتبرترین روشهای ریز مقیاس نمائی آماری میباشد که تولید دادهها توسط این مدل در سه مرحلةکالیبره کردن، ارزیابی و ایجاد دادههای هواشناسی صورت میگیرد، لذا مبنایی برای پژوهش صورت گرفته در حوضة مورد مطالعه بوده است. بر اساس نتایج این پژوهش ماههای می و اکتبر دارای بیشترین تغییرات بارش و ماههای جولای و آگوست دارای تغییرات شدید کاهشی مخصوصاً در دورة 2095-2080 در دورههای آتی حوزة مطالعاتی میباشند که پیامدهای این تغییرات میتواند در وقوع سیلابهای فصلی در ماههای پربارش و همینطور وقوع خشکسالیها و کمبود آب در فصول کم بارش در حوضه مورد مطالعه مورد توجه دقیقتر قرار گیرد. از لحاظ دمائی نیز ماههای ژوئن، جولای، آگوست و سپتامبر با افزایش درجة حرارت در دورههای آتی و ماههای ژانویه و فوریه نیز دارای کمترین میانگین دمای شبیه‌سازی شدة آتی میباشند.
غلامرضا زهتابیان؛ حسن احمدی؛ علی اکبر نظری سامانی؛ امیر هوشنگ احسانی؛ مهدی تازه
دوره 70، شماره 1 ، بهار 1396، صفحه 197-206
چکیده
دشت سرها ازجمله مهمترین واحدهای ژئومرفولوژی میباشند که به لحاظ فعالیتها انسانی و بهره برداری، بیشتر مورد توجه قرار میگیرند. تاکنون روشها و عوامل مختلفی نیز جهت طبقه بندی مناطق دشتی ارائه شده است. یکی از روشهای طبقه بندی که بیشتر در مطالعات منابع طبیعی در ایران مورد استفاده قرار میگیرد، تقسیم بندی واحد دشت سر به سه ...
بیشتر
دشت سرها ازجمله مهمترین واحدهای ژئومرفولوژی میباشند که به لحاظ فعالیتها انسانی و بهره برداری، بیشتر مورد توجه قرار میگیرند. تاکنون روشها و عوامل مختلفی نیز جهت طبقه بندی مناطق دشتی ارائه شده است. یکی از روشهای طبقه بندی که بیشتر در مطالعات منابع طبیعی در ایران مورد استفاده قرار میگیرد، تقسیم بندی واحد دشت سر به سه تیپ دشت سرلخت، اپانداژ و پوشیده میباشد که عوامل مختلف کمی و کیفی جهت تفکیک آنها از یکدیگر به کار گرفته می‌شود. در این تحقیق پارامترهای ژئومرفومتری کمی موثر در تفکیک لندفرمهای مختلف به منظور طبقه بندی تیپهای دشت سر، با استفاده از شبکههای عصبی مصنوعی و آنایز حساسیت، مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفت. این پارامترها در ایران کمتر مورد توجه قرار گرفته و با استفاده از معادلات ریاضی و اعمال روابط مربوطه برروی مدلهای رقومی ارتفاعی، قابل محاسبه و استخراج میباشد. پارامترهای ژئومرفومتری مورد استفاده در این تحقیق شامل درصد شیب، انحنای سطح (Plan Curvature)، انحنای مقطع (Profile Curvature)، انحنای حداقل (Minimum Curvature)، انحنای حداکثر (Maximum Curvature)، انحنای متقاطع (Cross sectional Curvature)، انحنای طولی (Longitudinal Curvature) و انحنای گوسی (Gaussian Curvature ) میباشد. این پارامترها در یک منطقهای به وسعت 125000 هکتارو در 1500 نقطه محاسبه و سپس نتایج با نقشه واقعیت زمینی مورد مقایسه و واسنجی قرار گرفت. روش نمونه بردای در این تحقیق از نوع ابرمکعب لاتین (Latin Hyper cube) میباشد که به نوعی همان روش تصادفی – طبقه بندی شده میباشد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که مهمترین پارامترهای ژئومرفومتری موثر در طبقه بندی دشتهای مناطق بیابانی شامل انحنای حداقل و انحنای مقطع میباشد که دارای بیشترین میزان حساسیت در بین تیپهای مختلف دشتی میباشد. از طرف دیگر هرچه از شدت توپوگرافی منطقه کاسته می‌شود، نقش و اهمیت این عوامل نیز در تفکیک تیپهای دشتی کمرنگ تر می‌شود. بطوریکه بیشترین قابلیت این پارامترها در دشت سرهای لخت و کمترین کارایی آنها در دشت سر پوشیده میباشد.
علیرضا متولی؛ علی طالبی؛ مهرداد صفایی؛ محمدرضا اختصاصی
دوره 70، شماره 1 ، بهار 1396، صفحه 207-218
چکیده
زمینلغزش یکی از مهمترین پدیده‌های زمین‌شناختی دامنههای البرز شمالی است که بهطور تدریجی و گاهی در مدت‌زمان کوتاه باعث بروز خسارات قابل‌توجه میگردد. در چندساله اخیر به دلیل تغییرات نامطلوب در کاربری‌ها و تخریب فزاینده مراتع و جنگل‌ها و اراضی زراعی و اجرای نامناسب پروژههای عمرانی در مناطق مستعد لغزش، تشکیلات زمین‌شناسی ...
بیشتر
زمینلغزش یکی از مهمترین پدیده‌های زمین‌شناختی دامنههای البرز شمالی است که بهطور تدریجی و گاهی در مدت‌زمان کوتاه باعث بروز خسارات قابل‌توجه میگردد. در چندساله اخیر به دلیل تغییرات نامطلوب در کاربری‌ها و تخریب فزاینده مراتع و جنگل‌ها و اراضی زراعی و اجرای نامناسب پروژههای عمرانی در مناطق مستعد لغزش، تشکیلات زمین‌شناسی مستعد به لغزش، میزان بارندگی و اقلیم منطقه و وجود دامنههای پرشیب، فراوانی وقوع این پدیده مخرب، افزایش‌یافته است. در این تحقیق زمین‌لغزش‌های رخ‌داده محدوده چهاردانگه، واقع در جنوب شهرستان ساری با استفاده از دو مدل پایه فیزیکی SHALSTAB و SINMAP موردبررسی قرار گرفت و نقشه پایداری دامنه این محدوده به‌وسیله این دو مدل تعیین شد. در ابتدا مشخصات فیزیکی و مکانیکی سیزده گمانه در محدوده اندازهگیری گردید و با پنجاه‌وشش مورد از لغزش‌های رخ‌داده در منطقه، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از تحقیقات میدانی، نمونههای آزمایشگاهی، اجرای مدل و تجزیه‌وتحلیل دادهها نشان داد که دو مدل SINMAP و SHALSTAB دارای نرخ موفقیت 3/87 و 5/69 درصد برای پیش‌بینی ناپایداری دامنه در منطقه چهاردانگه است. این به این معنی است که مدل SINMAP کارایی بیشتری از مدل SHALSTAB در بررسی تجزیه‌وتحلیل پایداری دامنه دارد.
سوما محمدپور؛ حامد روحانی؛ حجت قربانی واقعی؛ سید مرتضی سیدیان؛ ابولحسن فتح آبادی
دوره 70، شماره 1 ، بهار 1396، صفحه 219-234
چکیده
در بسیاری از مناطق نیمه‌خشک ایران فرسایش خاک به‌عنوان یک معضل محیط‌زیستی بر حاصل‌خیزی خاک، کیفیت آب و زیست‌بوم‌های آبی اثر می‌گذارد. نرخ خاک برداشت شده براساس نوع فرسایش و فرآیندهای تخریب زمین متفاوت است. فرسایش شیاری معمولاً در مواقع بارش شدید بر روی دامنههای شیب‌دار ایجاد می‌شود و شرایط انتقال رسوب در آن نامتعادل است. در ...
بیشتر
در بسیاری از مناطق نیمه‌خشک ایران فرسایش خاک به‌عنوان یک معضل محیط‌زیستی بر حاصل‌خیزی خاک، کیفیت آب و زیست‌بوم‌های آبی اثر می‌گذارد. نرخ خاک برداشت شده براساس نوع فرسایش و فرآیندهای تخریب زمین متفاوت است. فرسایش شیاری معمولاً در مواقع بارش شدید بر روی دامنههای شیب‌دار ایجاد می‌شود و شرایط انتقال رسوب در آن نامتعادل است. در این تحقیق با استفاده از مدل نروفازی اقدام به شبیه‌سازی غلظت رسوب حاصل از فرسایش شیاری شده است. یک‌سری از روابط تجربی و پارامترهایی که برای شبیه‌سازی هیدرودینامیک شیار، جدا شدن خاک و ظرفیت حمل و انتقال رسوب که بر فرسایش حاصل از شیار مؤثرند به عنوان ورودی مدل در نظر گرفته شدند. فرآیند توسعه و ارزیابی مدل با استفاده از مجموعه دادههای مشاهده‌ای در 27 شیار آزمایشی با دبی 12 لیتر بر دقیقه مقایسه شد. در این پژوهش برای تعیین ترکیب بهینه ورودی‌ها از روش گام به گام از میان 10 پارامتر ورودی مؤثر در برآورد غلظت رسوب شامل ویژگی‌های خاک، توپوگرافی و پوشش گیاهی استفاده شد. براساس نتایج روش گام به گام، چهار پارامتر درصد شیب، درصد پوشش گیاهی، درصد رس و تنش برشی جریان برای مدل‌سازی انتخاب شدند. ارزیابی مدل نشان داد که مدل نروفازی با ضریب تبیین، جذر میانگین مربعات خطا و میانگین خطای اریب، به ترتیب، 697/0، 5/30 و 0/1 قادر به پیش‌بینی قابل قبول غلظت رسوب حاصل از فرسایش شیاری بود.
محمد معظمی؛ سادات فیض نیا؛ مجید خیاط خلقی؛ آرش ملکیان
دوره 70، شماره 1 ، بهار 1396، صفحه 235-246
چکیده
هدایت هیدرولیکی یکی از مهمترین خصوصیات هیدرولیکی است که حرکت آب در محیط متخلخل را کنترل می‌کند. ازاین‌رو برآورد دقیق آن در ارزیابی میزان تبادل آب بین جریان‌های سطحی و زیرزمینی از اهمیت فراوانی برخوردار است. در این مطالعه از 12 رابطه تجربی مبتنی بر آنالیز اندازه ذرات و 4 معادله نفوذ به‌منظور برآورد هدایت هیدرولیکی 3 نوع رسوب در عرصه ...
بیشتر
هدایت هیدرولیکی یکی از مهمترین خصوصیات هیدرولیکی است که حرکت آب در محیط متخلخل را کنترل می‌کند. ازاین‌رو برآورد دقیق آن در ارزیابی میزان تبادل آب بین جریان‌های سطحی و زیرزمینی از اهمیت فراوانی برخوردار است. در این مطالعه از 12 رابطه تجربی مبتنی بر آنالیز اندازه ذرات و 4 معادله نفوذ به‌منظور برآورد هدایت هیدرولیکی 3 نوع رسوب در عرصه پخش سیلاب جارمه در استان خوزستان استفاده شد و نتایج حاصله با هدایت هیدرولیکی اندازهگیری شده توسط آزمایش استوانههای مضاعف مقایسه و ارزیابی شدند. نتایج به‌دست‌آمده از روابط تجربی نشان داد که در 9 رابطه بیشبرآورد یا کمبرآورد مشاهده می‌شود و 3 رابطه نزدیک به مقادیر اندازهگیری شده، برآورد کردهاند. رابطه هیزن بیشترین بیشبرآورد، رابطه اسلیچتر بیشترین کمبرآورد و رابطه شفرد بهترین برآورد را داشته است. درمجموع، روابط تجربی به‌منظور قابل استفاده بودن نیاز دارند تا ضرایب C در آنها اصلاح شود. نتایج به‌دست‌آمده از معادلات نفوذ نشان می‌دهد که هر 4 معادله نفوذ، برآورد قابل قبولی از هدایت هیدرولیکی داشته‌اند و اختلاف معنیداری بین آنها مشاهده نمیشود. در بین این معادلات، کاستیاکوف و گرین-امپت بهترین معادلات بودهاند.
مسعود نصری؛ رضا مدرس
دوره 70، شماره 1 ، بهار 1396، صفحه 247-256
چکیده
با وجود مطالعات زیادی که در زمینه خشکسالی هواشناسی در استان اصفهان انجام شده است، مطالعه خاصی در مورد خشکسالیهای هیدرولوژیک انجام نگرفته است. در این مطالعه برای اولین بار روند شاخصهای جریان کم به عنوان مهمترین شاخصهای خشکسالی هیدرولوژیک در حوزههای آبخیز استان اصفهان انجام گرفت. میانگین دبی روزانه به عنوان شاخص هیدرولوژیک ...
بیشتر
با وجود مطالعات زیادی که در زمینه خشکسالی هواشناسی در استان اصفهان انجام شده است، مطالعه خاصی در مورد خشکسالیهای هیدرولوژیک انجام نگرفته است. در این مطالعه برای اولین بار روند شاخصهای جریان کم به عنوان مهمترین شاخصهای خشکسالی هیدرولوژیک در حوزههای آبخیز استان اصفهان انجام گرفت. میانگین دبی روزانه به عنوان شاخص هیدرولوژیک و جریان‌های کم 1، 7، 15، 30 و 90 روزه به عنوان شاخصهای خشکسالی هیدرولوژیک در 22 ایستگاه هیدرومتری با حداقل دوره آماری 20 ساله در این مطالعه محاسبه و روند آنها در سطح استان بدست آمد. نتایج تحلیل روند با استفاده از روش من-کندال و همبستگی اسپیرمن نشان داد دبی میانگین روزانه و جریان‌های کم در اغلب ایستگاهها دارای روند منفی است. جریان‌های کم در اغلب ایستگاهها دارای روند منفی معنیدار هستند. همچنین به جز ایستگاه قلعه شاهرخ، شاخصهای جریان کم در ایستگاههای حوضه سد زاینده رود دارای روند نزولی میباشند به طوریکه ایستگاه اسکندری شاهد شدیدترین روند کاهشی است. کاهش دبی روزانه و کاهش دبی جریان‌های کم به‌ویژه در سالهای اخیر زنگ خطری برای مدیریت منابع آب به ویژه در حوضه سد زاینده رود است.
خدیجه نقی زاده اصل؛ محمد جعفری؛ حسین آذرنیوند؛ محمدعلی زارع چاهوکی؛ حمید رضا عباسی
دوره 70، شماره 1 ، بهار 1396، صفحه 257-262
چکیده
در این تحقیق تأثیر عوامل محیطی بر تنوع گونهای در دشت اشتهارد مورد بررسی قرار گرفت. نمونهبرداری به روش سطح حداقل انجام شد، در هر تیپ برای اندازهگیری ویژگی‌های گیاهی با توجه به وسعت هر تیپ 3 ترانسکت 500 متری با فواصل 50 متر بین ترانسکتها (به دلیل تنکبودن پوشش گیاهی منطقه) مستقر گردید. در هر پلات نوع و تعداد گونههای گیاهی موجود ...
بیشتر
در این تحقیق تأثیر عوامل محیطی بر تنوع گونهای در دشت اشتهارد مورد بررسی قرار گرفت. نمونهبرداری به روش سطح حداقل انجام شد، در هر تیپ برای اندازهگیری ویژگی‌های گیاهی با توجه به وسعت هر تیپ 3 ترانسکت 500 متری با فواصل 50 متر بین ترانسکتها (به دلیل تنکبودن پوشش گیاهی منطقه) مستقر گردید. در هر پلات نوع و تعداد گونههای گیاهی موجود و درصد آنها تعیین شد. همچنین در ابتدا و انتهای هر ترانسکت پروفیل حفر و از عمق 20-0 سانتیمتر نمونه خاک برداشت شد. از خصوصیات خاک رس، سیلت، شن، ماده آلی، آهک، اسیدیته، هدایت الکتریکی، کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم اندازهگیری شد. بعد از جمعآوری اطلاعات، شاخصهای تنوع گونهای شانون-وینر و سیمپسون تعیین شد. در نهایت، مهمترین عوامل مؤثر بر تغییرات تنوع گونهای با روش تجزیه مؤلفه‌های اصلی مشخص شد. نتایج نشان داد که از بین عوامل موردبررسی، ارتفاع، شیب، عمق و آهک خاک بیشترین تأثیر را بر تنوع گونهای داشتند.
دوره 70، شماره 1 ، بهار 1396، صفحه 1-20