نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• امید رحمتی ¹
• علی اکبر نظری سامانی ²
• محمد مهدوی ³

¹ دانش‌آموختۀ دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه لرستان

² استادیار دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران

³ استاد دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده

تعیین پتانسیل منابع آب زیرزمینی با توجه به نیاز روز­افزون کشور ایران به آب، امری ضروری و اجتناب­ناپذیر تلقی می­گردد. در این پژوهش، به منظور ارزیابی کارایی روش تحلیل سلسله مراتبی در شناسایی مناطق دارای پتانسیل آب زیرزمینی، از پارامتر­های
سنگ­شناسی، بارندگی، تراکم زهکشی، تراکم خطواره و شیب زمین در قالب مطالعه­ای موردی در دشت قروۀ دهگلان استفاده شد. نظر ده کارشناس برای مقایسات جفتی این پارامتر­ها در قالب پرسش­نامه تهیه گردید. وزن نرمال­شدۀ این پارامتر­ها بر اساس مقیاس ساعتی و اهمیت نسبی آن­ها در پتانسیل آب زیرزمینی با روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و فن بردار ویژه تعیین گردید. برای تهیۀ نقشۀ توزیع خطواره­ها از تصاویر ETM+ ماهوارۀ لندست و نرم افزار PCI Geomatica استفاده شد. درنهایت، نقشۀ پیش­بینی پتانسیل آب زیرزمینی به وسیلۀ ترکیب خطی وزنی و با استفاده از نرم افزار ArcGIS­9.3 تهیه شد. اعتبار­سنجی نقشۀ پیش­بینی پتانسیل آب زیرزمینی بر پایۀ مدل نسبت فراوانی و با استفاده از نتایج آزمایش پمپاژ 20 چاه­ در منطقۀ مورد مطالعه انجام گرفت. نتایج حاصل از مقایسۀ پتانسیل پیش­بینی­شدۀ آب زیرزمینی و توصیف ظرفیت ویژۀ چاه­ها نشان داد که دقت نقشۀ پیش­بینی پتانسیل آب زیرزمینی 85 درصد است. بنابراین به­کارگیری روش تحلیل سلسله مراتبی به منظور پیش­بینی پتانسیل آب زیرزمینی مخصوصاً در آبخوان­های فاقد اطلاعات بسیار مفید و قابل اعتماد است.

کلیدواژه‌ها

• تحلیل سلسله مراتبی
• آب زیرزمینی
• پتانسیل
• ظرفیت ویژه
• دشت قروه-دهگلان

عنوان مقاله [English]

Assessing the effectiveness of the analytic hierarchy process as a groundwater predicting tool (Case study: Ghorve-Dehgolan plain)

نویسندگان [English]

• Omid Rahmati ¹
• Aliakbar Nazari Samani ²
• Mohammad Mahdavi ³

¹ lorestan university

² Assistant Professor of University of Tehran, Faculty of Natural Resources

³ Professor, University of Tehran

چکیده [English]

Determination of groundwater potential in respect to increasing trend of water demand in Iran, is found to be an unavoidable and vital subject. The present research was aimed to assess the efficiency analytical hierarchical process (AHP) to identify potential groundwater zones. Initially, five parameters (viz., lithology, annual rainfall, drainage density, lineament density and land slope) were used in Ghorveh-Dehgalan plain. Influencing groundwater potential were selected. A questionnaire was prepared to collect ten experts attitudes to paired comparison of such parameters. The normalized weights of criteria/parameters were determined based on Saaty’s 9 point scale and its importance in specifying groundwater potential zones using analytical hierarchy process (AHP) and eigenvector method. To prepare lineament distribution maps, ETM+ Landsat images and PCI Geomatica were applied. Finally, the set of criteria were integrated by weighted linear combination method using ArcGIS 9.3 software to generate groundwater potential prediction map. The pumping test results collected and overlaid with groundwater potential prediction map. The validation of the groundwater potential prediction map was conducted based on frequency ratio and results of pumping 20 wells in study area. Results from comparing predicted potential of groundwater and by the groundwater specific capacity (SPC) showed 85% accuracy. It was established in the study that the AHP technique is promising of make accurate and reliable prediction, specifically in no-data aquifers.

کلیدواژه‌ها [English]

• Analytic Hierarchy Process
• Groundwater
• potential
• specific capacity
• Gorve-Dehgolan plain