نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• صدیقه محمدی ¹
• علی سلاجقه ²
• حسن احمدی ²
• جمال قدوسی ³
• علی کیانی راد ⁴

¹ استادیار، گروه اکولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان

² استاد دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران

³ استادیار، مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور، ایران

⁴ استادیار، مؤسسۀ ‌پژوهش‌های ‌برنامه‌ریزی، اقتصاد‌کشاورزی

چکیده

رسوب معلق بزرگترین منبع آلوده­کنندۀ غیرنقطه­ای و عامل اصلی تخریب کیفیت آب­های سطحی است. چون مدل­های هیدرولیکی انتقال رسوب قادر به پیش­بینی بار معلق رودخانه نیستند، منحنی­های سنجه رسوب به عنوان معمول­ترین روش­های هیدرولوژیکی برآورد بار رسوبی معلق رودخانه­ها کاربرد وسیعی دارند. از آنجایی که معادلات رگرسیونی منحنی سنجه به علت تبدیل لگاریتمی آمار دبی جریان و رسوب معلق دارای اریب زیاد هستند، ضرایب اصلاحی جهت حذف اثر تبدیل لگاریتمی و اریب ناشی از برون­یابی در ایستگاه­های هیدرومتری واقع در سرشاخه­ها و رودخانه­های اصلی حوزۀ آبخیز سفیدرود، در 20 ایستگاه، استفاده شد. پس از مقایسۀ 9 روش برآورد منحنی سنجه شامل روش­های یک­خطی، یک­خطی با ضرایب اصلاحی CF1، CF2، FAO، روش دوخطی، روش حد وسط دسته­ها، حدوسط با ضرایب اصلاحی CF1، CF2 و FAO  با استفاده از دو معیار RMSE و NASH  نتایج نشان داد که روش حد وسط و روش حد وسط با ضرایب اصلاحی CF2 و CF1 در مقایسه با سایر روش­های منحنی سنجه، بیشترین برازش­ها (از نظر فراوانی) را به ایستگاه­های حوضۀ سفید رود دارا هستند. در کل می­توان نتیجه گرفت که ضرایب اصلاحی CF1 و CF2 در اغلب ایستگاه­ها به دلیل جبران کم­تخمینی روش­های منحنی سنجه، موجب افزایش کارایی مدل شده­اند. نمودار تغییرات رسوب­دهی (به­دست آمده از توابع منتخب­) به ازاء مساحت نشان داد که این تابع نمودار دارای نمای کمی بیشتر از واحد است که ناشی از ا­فزایش رسوب­دهی به ازاء افزایش واحد مساحت است. طبق نتایج این تحقیق سالانه حدود 30 میلیون تن رسوب معلق وارد مخزن سد سفیدرود می­شود.

کلیدواژه‌ها

• بار معلق
• سفیدرود
• ضریب اصلاحی
• کارآیی مدل
• منحنی سنجۀ رسوب

عنوان مقاله [English]

Performance evaluation of different estimation methods of suspended sediment load by sediment rating curve in Sefidrood watershed

نویسندگان [English]

• sedigeh mohamadi ¹
• Ali Salajegheh ²
• Hassan Ahmadi ²
• Jamal Ghoddousi ³
• Ali Kianirad ⁴

¹ university of tehran

² university of tehran

³ z

⁴ assistant professor

چکیده [English]

Suspended sediment load is the biggest non-point pollution source and a major factor of degradation of surface water quality. Because of hydraulic models of sediment transport can not predict the suspended sediment load, sediment rating curves as usual hydrological methods are utilized spread for this goal. Cause of regression equations of rating curve have a lot of bias due to logarithmic convert, correction factors in optimization of sediment rating curve were used for eliminating of logarithmic conversion effect and bias of extrapolation in 20 hydrometric stations in up streams and major rivers of Sefidrood watershed. Comparing of 9 rating curve methods as one-linear, one-linear with correction factors as CF1, CF2, FAO, two-linear, mean loads within discharge classes, mean loads within discharge classes with correction factors as CF1, CF2 and
FAO was conducted by RMSE and NASH criteria. Results showed that mean loads within discharge classes, mean loads within discharge classes with CF1 and CF2 correction factors have the most fitting to Sefidrood watershed stations. Our findings illustrated that CF1 and CF2 correction factors in majority of stations have compensated underestimation of rating curves and increased efficiency of models. Power of equation between sediment load and area was more than of one. According to results 30 million ton suspended sediment load enter to reservior of Sefidrood dam annually.
Key words: sediment rating curve, Sefidrood, model efficiency, logarithmic conversion, NASH criteria.

کلیدواژه‌ها [English]

• Sediment Rating Curve
• Sefidrood
• model efficiency
• logarithmic conversion
• correction factor