نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• پریسا نیکنام ¹
• رضا عرفانزاده ²
• حسن قلیچ نیا ³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مرتعداری، دانشگاه تربیت مدرس

² دانشیار گروه مرتعداری، دانشگاه تربیت مدرس

³ مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ساری

چکیده

این مطالعه با هدف بررسی اثر گیاه بالشتکی اسپرس خاردار (Onobrychis cornuta) بر پراکنش مکانی بانک بذر خاک در مراتع کوهستانی حوزۀ واز استان مازندران انجام شد. بدین ‌منظور، 20 پایه از اسپرس خاردار به تصادف انتخاب شدند. در چهار موقعیت هر پایه (لبه در شیب رو به بالا، لبه در شیب رو به پایین، مرکز و بیرون به‌عنوان منطقۀ شاهد)، نمونۀ خاک از عمق 5-0 و 10-5 سانتی‌متر برداشت شد. سپس بذور جوانه‌زدۀ داخل نمونه‌های خاک در شرایط طبیعی گلخانه شناسایی و تراکم بانک بذر خاک در مترمربع و غنای گونه‌ای محاسبه شدند. برای مقایسۀ اثر موقعیت مکانی لکۀ بالشتکی، عمق و اثر متقابل آن‌ها بر خصوصیات بانک بذر خاک از آزمون­های تجزیۀ واریانس دو طرفه و t جفتی استفاده شد. نتایج نشان داد که اثر موقعیت و عمق بر تراکم درسطح 01/0 معنی‌دار بود. همچنین تراکم بانک بذر در موقعیت‌های لبۀ شیب رو به بالا و مرکز (به ترتیب با میانگین 5437 و 5/4099 بذر در مترمربع) به‌طور معنی‌داری بیشتر از تراکم در موقعیت‌های لبۀ شیب رو پایین و بیرون (به ترتیب با میانگین، 5/2685 و 8/2413 بذر در مترمربع) بود. همچنین غنای گونه‌ای در موقعیت‌های لبۀ شیب رو به بالا و مرکز (به ترتیب با میانگین 7/9 و 5/9) به‌طور معنی‌داری بیشتر از غنای گونه‌ای دو موقعیت‌ دیگر بود. تراکم و غنای گونه‌ای بانک بذر خاک عمق سطحی خاک به‌طور معنی‌داری بیش‌تر از عمق پایینی بود. این تحقیق تأثیر معنی‌دار تاج‌پوشش گیاهان بالشتکی در افزایش تراکم و غنای بانک بذر خاک را ثابت کرد.

کلیدواژه‌ها

• اسپرس خاردار(Onobrychis cornuta)
• بانک بذر خاک
• حوزۀ واز
• غنای گونه‌ای
• گیاه بالشتکی

عنوان مقاله [English]

Effect of Cushion Plant Canopy of Onobrychis cornuta on Distribution of Soil Seed Bank in Alpine Rangelands of Vaz Watershed

نویسندگان [English]

• parisa niknam ¹
• Reza Erfanzadeh ²

¹ tarbiat modarres university

² tarbiat modares university

چکیده [English]

In this study, the effect of cushion plants on spatial distribution of soil seed bank was studied in mountainous and hilly rangelands in Vaz watershed, Mazandaran province. Therefore, we selected randomly 20 Onobrychis cornuta individuals and sampled from soil at four positions around each individual (upslope, downslope, center and, outside as control). Soil samples spread out under natural conditions in greenhouse to germinate the seeds. Germinated seeds were identified then, the seed density per square meter and species richness were calculated and both of them were compared between the four sampling positions. Two and one-way ANOVA, T-test and Duncan test were used to compare the effect of location, depth and their interaction on soil seed bank characteristics. The results showed that the effect of the location and depth of the density and species richness at level of 0.01% were significant. The results of Duncan test showed that seed density in the upslope and center positions (average 5473 and 4099.5 seed/m2, respectively) was significantly higher than seed density in the downslope and outside positions (average 2685.5 and 2413.8 seed/m2, respectively). Similarly, species richness in the upslope and center positions (the average 9.7 and 9.5, respectively) was significantly higher than species richness in the downslope and outside positions (average 7 and 6.4, respectively). Density and species richness of soil seed bank at depth of 0-5cm was significantly greater than the depth of 5-10cm. This study clarified the positive significant effect of canopy of cushion plants on seed density and richness.

کلیدواژه‌ها [English]

• Cushion plant
• Onobrychis cornuta
• Soil seed bank density
• Species richness
• Vaz watershed