نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، ایران
2 دانشیار گروه مرتعداری، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، ایران
3 استادیار بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی استان لرستان، سازمان آموزش، تحقیقات و ترویج کشاورزی، خرم‌آباد، ایران.
چکیده
هدف این مطالعه کمّی‌سازی واکنش ریختی گونه‌های Bromus tomentellus، Hordeum bulbosum و Agropyron trichophorum به چرای مداوم گوسفند در مراتع نیمه‌خشک لرستان بود. در دو منطقۀ قرق و چرا شده، در مجموع اقدام به استقرار 4 ترانسکت 200 متری شد و در طول هر یک از این ترانسکت‌ها 10 نقطۀ تصادفی انتخاب و در هر نقطه نزدیکترین گیاه مورد مطالعه در نظر گرفته شد. خصوصیات ریختی شامل ارتفاع، فاصله میان‌گره، طول و وزن ریشه، تولید و زی توده اندازه‌گیری شدند. پس از بررسی نرمال بودن داده‌ها، میانگین‌ها با استفاده از آزمون t-test غیر زوجی بین منطقۀ قرق و چرا شده مقایسه شدند. اثر چرای‌دام بر ارتفاع، فاصلۀ میان‌گره ساقه، طول و وزن ریشه، تولید و زی‌توده H. bulbosum و A. trichophorumمعنی‌دار شد. بهطوری‌که میانگین وزن ذی‌توده H. bulbosumدر منطقۀ قرق 1/117 گرم و در چرا شده 1/16 گرم بود و ارتفاع A. trichophorum به ترتیب در قرق 1/525 میلی‌متر و در منطقۀ چرا 7/334 میلی‌متر بهدست آمد. چرای‌دام بر ارتفاع و فاصلۀ میان‌گره B. tomentellusتأثیرمعنی‌داری نداشت (05/0p>). چرای دام باعث افزایش معنی‌دار طول ریشه به اندازۀ 35/58 میلی متر در B. tomentellusگردید. بهطور کلی نتایجاین تحقیق نشان داد که گونه‌های مختلف گیاهی در مواجهه با چرای مداوم با به‌‌‌سنجی در مصرف منابع واکنش‌های مختلفی بسته به نوع گونه از خود نشان میدهند. شناسایی تغییرات ریختی در گونه‌های شاخص کمک شایانی به مدیریت چرایی پایدار در مراتع می‌‌نماید.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Effect of grazing on some morphological characteristics of Bromus tomentellus Boiss., Hordeum bulbosum L. and Agropyron trichophorum (Link) K. Richt. species in semiarid regions Zagheh (Lorestan province)
نویسندگان [English]
- Alirostam Khanizadeh 1
- Reza Erfanzadeh 2
- Reza Siahmansur 3
1 MSc. Student, Rangeland Management Department, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modares University, Iran.
2
3 Assistant Professor, Forests and Rangelands Research Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Khorramabad, Iran.
چکیده [English]
The aim of this study was to quantify the response of Bromus tomentellus, Hordeum bulbosum and Agropyron trichophorum to continuous grazing of sheep in semi-arid rangelands of Lorestan. In two areas, grazed and ungrazed, 4 transects of 200 meters were established and 10 random points were selected along of each transect and at each point the nearest plant considered for further study. Morphological traits of each selected plant were measured i.e. height, internode distance, root length, root weight, production and mass. After reviewing the data normalization, the averages between grazed and ungrazed were compared by non-paired t-test. The effect of livestock grazing on height, shoot internode, length and root weight, biomass and yield of H. bulbosum and A. trichophorum were significant. The mean weight of H. bulbosum in the ungrazed and grazed areas was 117.1 gr and 16.1 gr, respectively, and the height of A. trichophorum was 525.1 mm in the ungrazed and 334.7 mm in the grazed areas, respectively. Grazing of livestock had no significant effect on the height and internode distance of B. tomentellus (p>0.05). Animal grazing significantly increased root length of 58.35 mm in B. tomentellus. In general, the results of this study showed that different species of plants exposed different reactions and trade-off against grazing depending on the type of plant species. Knowledge about of the morphological changes of plant species against grazing can greatly help us for the management of sustainable grazing in the rangelands.
کلیدواژه‌ها [English]
- Livestock grazing
- morphological traits
- Semi-arid rangelands
- Lorestan
- Zagheh
)