نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مینا بیات ¹
• حسین ارزانی ²
• عادل جلیلی ³
• حسن قلیچ نیا ⁴

¹ کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

² استاد دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران

³ استاد، مؤسسۀ تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشورر

⁴ استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع‌طبیعی استان مازندران

چکیده

در این تحقیق میزان تأثیر سه عامل مهم اقلیمی بارش، درجه حرارت و رطوبت نسبی هوا بر روی میزان پوشش تاجی و تولید علوفه در یک دورۀ پنج ساله (1381-1385) و سال 1392 در مراتع نیمه­استپی پلور و رینه در استان مازندران مورد مطالعه قرار گرفت. از مدل­های آماری (رگرسیون ساده و چندگانه) برای یافتن ارتباط بین پوشش و علوفۀ تولیدی سالانه و شکل­های مختلف رویشی گیاهان با متغیرهای اقلیمی در دوره‌های مختلف زمانی با استفاده از نرم افزار Minitab.14 و Excel جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شد. نتایج شش سال مطالعه در مراتع نیمه‌استپی پلور و رینه نشان داد متوسط تاج پوشش 51 درصد و متوسط تولید 372 کیلوگرم در هکتار بوده است. پوشش کل گیاهان مراتع رینه با مجموع بارندگی فصل رشد و ماه اسفند و میانگین دما بیشترین ارتباط را دارند و در تولید علوفۀ سالیانه، دما نقش مؤثرتری را نسبت به بارندگی دارد و تولید متأثر از دمای ماه تیر است. در مراتع پلور رابطۀ پوشش شکل­های مختلف رویشی گیاهان (گندمیان، بوته‌ای­ها و پهن برگان علفی) با عوامل اقلیمی در پایه­های زمانی مختلف معنی‌دار بود. تولید کل گیاهان قابل چرای دام در مرتع پلور متأثر از بارندگی فصل رشد می‌باشد. بنابراین در طرح­های مرتعداری به­جای یکسال اندازه‌گیری تولید و پوشش می‌توان نوسان تولید و پوشش را بر اساس پارامترهای اقلیمی برآورد کرد. با داشتن پوشش و تولید درازمدت مرتع، می‌توان علوفۀ قابل دسترس و ظرفیت مرتع را تعیین و از تخریب مراتع جلوگیری کرد.

کلیدواژه‌ها

• عوامل اقلیمی
• پوشش
• تولید
• مراتع نیمه استپی
• پلور
• رینه

عنوان مقاله [English]

The effect of climatic factors on canopy cover and range forage production in semi-steppe rangelands (Case Study: Polur and Rineh-Mazandaran province

نویسندگان [English]

• mina bayat ¹
• Hossein Arzani ²
• adel jalili ³
• hassan ghalij nia ⁴

¹ tehran

² University of Tehran

³ t

⁴ m

چکیده [English]

In this study the effects of three important factors: the climatic precipitation, temperature and relative humidity on the amount of canopy cover and forage production in a period of five years (1381-1385) and 1392 in semi-steppe rangelands Reineh and Polur in the Mazandaran province studied. The statistical models (simple and multiple regression) to find the relationship between various forms of vegetative cover and annual forage plants using climate variables in different periods of time with Minitab.14 and Excel software was used for data analysis. The results of six years of study in a semi-steppe rangelands Polur and Reineh showed an average canopy cover of 51 percent and the average yield was 372 kg per hectare. The total vegetation cover of Rineh pastures had the most relation with a total rainfall of the growth season and the March and the average temperature. The temperature was more effectively than rainfall in annual yield. And The yield affected by July temperature. The total vegetation cover of polur had not significant relation with climate factors but each of the vegetation form in Different time base had significant relation. The total grazing species yield of plour affected by growth season rainfall. So instead of one year measurement of vegetation cover and production can be estimated the production and vegetation cover fluctuation according to climate parameters. With long-term vegetation cover and production data, can be determined the available forage and pasture capacity to prevent the range degradation.

کلیدواژه‌ها [English]

• climatic factors
• vegetation cover
• Production
• semi-steppe rangeland
• Polur
• Rineh