نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سیده خدیجه مهدوی ¹
• غلامرضا حسینی بمرود ²
• محمد حسن جوری ³
• حسین توکلی ⁴

¹ استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور، گروه منابع طبیعی، نور، ایران

² کارشناس ارشد مرتعداری، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

³ دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور، گروه منابع طبیعی، نور، ایران

⁴ دانشیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبییعی استان خراسان رضوی

چکیده

Calligonum eriopodum تنها درختچۀ شن­دوست است که در ایران در استان خراسان جنوبی گزارش شده است. هدف این تحقیق بررسی دلایل محدودیت رویشگاهی این گونه بوده که در شنزارهای شرق شهرستان قائن در استان خراسان جنوبی انجام گرفته است. ابتدا مرز رویشگاه از طریق پیمایش و با استفاده از GPS، مشخص و منطقۀ پراکنش گونه روی نقشۀ 50000 :1، منتقل شد. نمونه­برداری از پوشش گیاهی و خاک در داخل و خارج رویشگاه با استفاده از سه ترانسکت هزار متری که در هر ترانسکت ده پلات پنج در پنج متری با فواصل صد متر از یکدیگر قرار داشتند، صورت گرفت. در هر ترانسکت از پلات پنجم، نمونه­برداری خاک انجام شد. همچنین نمونه­برداری از منابع آبی در منطقه صورت گرفت. داده­های حاصله از نتایج آزمایش خاک و آب با استفاده از آزمون T مورد آنالیز قرار گرفتند. نتایج نشان داد که وضعیت خاک و پوشش­گیاهی داخل و خارج رویشگاه با یکدیگر تفاوتی ندارند، ولی میزان EC و TDS آب در منابع آبی داخل و خارج رویشگاه در سطح 5 درصد تفاوت معنی‌دار داشته است. میزان EC آب در منابع آبی داخل محدوده رویشگاه نسبت به­ منابع ­آبی خارج­ رویشگاه به مراتب کمتر بود، سطح ایستابی آب در منابع آبی داخل محدوده در نزدیکی سطح خاک کمتر از پنج متر ولی در منابع آبی خارج از رویشگاه بین بیست و پنج تا سی و دو متر از سطح خاک می­باشد. بنابراین می­توان بیان کرد که در بین عوامل محیطی، بالا بودن سطح ایستابی و کیفیت آب علت استقرار این گونه در منطقه است.

کلیدواژه‌ها

• پراکنش
• فاکتور محیطی
• شن دوست
• eriopodum Bunge Calligonum
• قائن
• خراسان جنوبی

عنوان مقاله [English]

The study of the effective-environmental factors on distribution of Calligonum eriopodum Case study: dune lands of Qean

نویسندگان [English]

• seyedeh khadijeh mahdavi ¹
• gholamreza houseynibamrooud ²
• mouhamadhasan jouri ³
• houseyn tavakouli ⁴

¹ noor

² mmm

³ mm

⁴ mm

چکیده [English]

Calligonum eriopodum is the only psammophyte shrub in Iran, which was reported from South Korassan. Searching of environmental limitation of the species was the goal of current research that has been done on dune lands around the east direction of the Qaen city in south Khorassan. First of all, the habitat boundary was cleared by field monitoring and GPS recording of points and the species distribution, and then was pointed at map scale 1:50,000. Sampling in inside and outside by using three 1000-meter transects were laid down on the land, and the soil and plant samples were selected using five by five meter plots. The soil samples were taken from the fifth plot in each transects. The water samples were obtained. The t test was done to compare the soil and water samples from two habitats. Results showed that the soil and vegetation conditions were statistically the same inside and outside the habitat. However, EC and TDS of water samples were significantly different two habitat (P-value<0.05). The EC rate of the water resources was less in the inside habitat position than the outside of the species habitat. The water table level (WTL) in the inside limatation in close to the surface was (less than five meters) while it was between twenty five to thirty two meters in the outside land. It can be stated in among environmental factors the WTL and the quality of water resources were the cause of establishing of the species in the dune lands.

کلیدواژه‌ها [English]

• : Distribution
• Environmental factors Calligonum eriopodum
• Psammophyte
• Qaen
• South Khorassan