نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فرهاد ذوالفقاری ¹
• حسین آذرنیوند ²
• حسن خسروی ³
• غلامرضا زهتابیان ²
• شهرام خلیقی سیگارودی ⁴

¹ استادیار، مجتمع آموزش عالی سراوان، سراوان، ایران.

² استاد،‌ دانشکدۀ منابع طبیعی،‌ دانشگاه تهران، کرج، ایران.

³ دانشیار، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

⁴ دانشیار،‌ دانشکدۀ منابع طبیعی،‌ دانشگاه تهران، کرج، ایران.

چکیده

تغییر در سطح زمین اثراتی بر اقلیم نزدیک به سطح یا میکروکلیما خواهد داشت. تالاب بین المللی هامون در دهه‌های اخیر خشک و پوشش گیاهی در آن کاهش چشمگیری داشته است. آمارهای ایستگاه سینوپتیک زابل نشان دهندۀ افزایش درجه حرارت این محل می‌باشد‌. برای نشان دادن نقش وضعیت سطح زمین بر میکروکلیمای نزدیک به سطح در سه میکروسایت با درصد پوشش مختلف، درجه حرارت عمق 5 سانتیمتری، سطح زمین و ارتفاع 150 سانتیمتری از سطح زمین و شارهای حرارتی و انرژی ارزیابی و مقایسه شده است. فاصلۀ بین میکرو سایت‌های مختلف پوشش گیاهی حدود 20 کیلومتر و اختلاف ارتفاع بین آن­ها کمتر از 10 متر می‌باشد. میکروسایت A با 65 درصد پوشش گیاهی در داخل تالاب هامون، میکروسایت B با 20 درصد پوشش گیاهی در اراضی رها شده و ایستگاه سینوپتیک شهرستان زابل با تقریباً 100 درصد خاک لخت به­عنوان میکروسایت C انتخاب گردید. برای بررسی نقش و اثر پوشش گیاهی بر میکروکلیمای سطح زمین معادلۀ تعادل انرژی سطحی مورد ارزیابی قرار گرفت. آنالیز داده‌ها در طول دورۀ مورد مطالعه نشان داد که درجه حرارت در میکروسایت C بیشتر از سایر مناطق بود. که به تبع آن دمای درجه حرارت ارتفاع نیز در این میکروسایت بیشتر مشاهده کردید. به نظر می‌رسد که کمبود پوشش گیاهی نقش عمده‌ای در افزایش درجه حرارت هوا در میکروسایت C داشته باشد. نتایج نشان داد که حداکثر اختلاف دما در سه میکروسایت مورد بررسی در ساعت 30 دقیقۀ بامداد به وقت محلی و میزان دما حدود 2/3 درجه سانتیگراد گرم تر از میکروسایت‌های A و B بود. بررسی معادلۀ شار انرژی نشان داد که دمای سطح زمین به­دلیل تغییر در درصد پوشش سطح زمین متفاوت است و دمای ارتفاع 150 سانتیمتری وابسته به تغییرات شارهای حرارتی سطح زمین می‌باشد‌.

کلیدواژه‌ها

• میکروکلیما
• اثر سطح
• مناطق خشک
• درصد پوشش
• سیستان

عنوان مقاله [English]

The Effect of Vegetation Cover on Microclimate in Dry land Ecosystem (Case Study: Sistan Plain)

نویسندگان [English]

• Farhad Zolfaghari ¹
• Hossein Azarnivand ²
• Hassan Khosravi ³
• Gholamreza Zehtabian ²
• Shahram Khalighi Sigaroodi ⁴

¹ Assistant Professor, Higher educational complex of Saravan, I.R. Iran

²

³ university of Tehran

⁴ University of Tehran

چکیده [English]

Any Changes in a dry land surface ecosystem will be affected by the climate near the ground or microclimate in the vertical plane. In recent decades' wetland drying cause to reduced vegetation significantly. Assessing Zabol synoptic station statistics shown an increased temperature of this place. It seems that there has a direct relationship between the changes in land surface vegetation and increases the ambient temperature. The situation ground roll on microclimate has been investigated to illustrate this relationship. In this study we compare and assessment temperatures at depth of 5cm and surface and height about 150 cm and heat fluxes and energy in three microsites with different vegetation cover. The distance between the experiment microsites is about 20 km, and the elevation difference is less than 10 meters. Microsite A with the total vegetation average about 65%, B microsites 20% and microsites C with 100% bare soil. It evaluated the equation ρc_p z_a (dT_air)/dt to investigate the role and effects of vegetation on the ground surface. Data analyzes showed temperatures in the period of study at the C microsites were higher than other microsites. It seems the lack of vegetation in microsites C has a major role in the higher air temperature. In micro site C At 00:30 Am (local time) the air temperature was 3.2ºC higher than microsite A and B. The results showed there is a direct relationship between the vegetation cover percentage and air temperature because of different soil heat fluxes and surface temperature.

کلیدواژه‌ها [English]

• Microclimate
• Surface Effect
• Dryland
• Vegetation Percentage
• Sistan Delta