نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مریم اتحادی ابری ¹
• باریس مجنونیان ²
• آرش ملکیان ³
• مقداد جورغلامی ⁴

¹ دانشجوی دکتری مهندسی جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران.

² استاد گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران.

³ دانشیار گروه مهندسی احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران.

⁴ دانشیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران.

چکیده

بهره­برداری حوزه­های آبخیز جنگلی یکی از مواردی است که باعث تغییر خصوصیات هیدرولوژیک جنگل می­شود. لکن­ پیامدهای هیدرولوژیک ناشی از بهره­برداری حوزه­های آبخیز جنگلی کم­تر بررسی شده است. بر این اساس در تحقیق حاضر اقدام به بررسی تأثیر تغییر پوشش گیاهی در اثر بهره­برداری جنگل، بر مؤلفه­های هیدرولوژی در مقیاس پلات­های دو متر مربعی و در قالب چهار تکرار مبتنی بر بارندگی­های طبیعی به وقوع پیوسته از آذر 1393 تا آذر 1394( طی یکسال) در بخش گرازبن جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود، شده است. به­طوری که بعد از هر واقعه،  بعد از قرائت مقدار بارش از باران سنج نصب شده در منطقه، میزان رواناب و میزان رسوب به­دست آمد. نتایج تحقیق بیان­گر تأثیر معنی­دار (01/0P≤) تغییر پوشش گیاهی در اثر بهره­برداری، بر میزان رواناب و رسوب است ولی تأثیر طبقۀ شیب بر میزان رواناب و رسوب معنی­دار نیست. کمترین میزان رواناب و رسوب به ترتیب در منطقۀ شاهد (بدون بهره­برداری) 331/372 سی سی و 08/0 گرم بر مترمربع و منطقۀ بهره­برداری شده به روش تک گزینی 96/878 سی سی و 17/0 گرم برمترمربع و بیشترین میزان تولید رواناب و رسوب مربوط به مسیر چوبکشی است که به ترتیب به میزان 70/2290 سی سی و 2/1 گرم بر مترمربع می­باشد. همچنین روابط رگرسیونی بین میزان بارندگی، تولید رواناب و رسوب نشان داد که رابطۀ مثبت و معنی­داری بین بارندگی و رواناب و رسوب وجود دارد و با افزایش بارندگی، میزان رواناب و رسوب افزایش می­یابد.

کلیدواژه‌ها

• بهره‌برداری جنگل
• پوشش گیاهی
• تولید رسوب
• تولید رواناب
• جنگل خیرود

عنوان مقاله [English]

The effects of vegetation cover on runoff and sediment yield in plot scale of Kheyrud Forest Watershed

نویسندگان [English]

• maryam etehadi abari ¹
• a a ²
• a a ³
• meghdad jur gholami ⁴

² a

³ a

⁴ associate professor

چکیده [English]

Land cover is also important factor for protecting the soil against erosion. A fully forested watershed experiences relatively little surface erosion, but timber harvest alters the canopy cover, exposing the soil to water and wind. Forests provide the maximum amount of soil protection. Reduction of vegetative cover by forest harvesting generally increases the average surface runoff volume and sediment While, the hydrologic response of forest harvesting has been rarely considered. Towards this attempt, the present study has been conducted to investigate the effect of vegetation cover on hydrological components in plot scale (2m*1m) with four replicates in tow slope scale (0-20%, 20-40%) in Kheyrud Forest of Iran during December 2014 until December 2015. The rain depth was measured by using a rain gauge installed in the study area. The runoff volume and sediment yield were also measured through field data collection and lab analyses by weighting and decantation methods. The results of the study showed significant effects of vegetation cover (P ≤0.01) on runoff volume and sediment yield. Natural forest without harvesting, forest with selective harvesting treatments exhibited the lowest amounts of runoff and sediments, with averages of 372.31, 878.96 cc, and 0.08, 0.17 gr m-2 respectively, in comparison to other treatments. Linear regression among mentioned parameters (precipitation, runoff, and sediment) were determined. The results show that there were significant correlation and linear regression among precipitation, runoff and sediment.

کلیدواژه‌ها [English]

• Forest harvesting
• Kheyrud forest
• Runoff
• Sediment
• vegetation vover