سنجش و اولویت‌بندی مؤلفه‌های ظرفیت سازگاری جوامع محلی در مواجهه با تغییر اقلیم (منطقۀ مورد مطالعه: شهرستان گناباد)

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموختۀ کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

2 دانشیار دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

3 استادیار دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

چکیده

جوامع روستایی در حوزه­های آبخیز ساکن هستند و بر اساس شرایط اقلیمی و زمین­شناسی خاصی که هر حوزۀ آبخیز دارد، از آن­ها برای زندگی خود استفادۀ مفید می­کنند. امروزه خطری غیر از خطرات معمول اقلیمی گریبان­گیر آبخیز نشینان و معیشت آن‌ها است و آن هم تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت­های انسانی، به عبارت دیگر گرمایش جهانی حاصل از سوختن سوخت­های فسیلی است. بر این اساس در این پژوهش با استفاده از شاخص­های تعریف شده در پنج سرمایۀ طبیعی، اجتماعی، فیزیکی، انسانی و اقتصادی به بررسی مقادیر پنج سرمایۀ مؤثر در میزان ظرفیت سازگاری آبخیزنشینان نسبت به پدیدۀ تغییر اقلیم در سه روستای حاجی آباد، گیسور و نوده پشنگ در شهرستان گناباد پرداخته شده است. در این مطالعه با توجه به همگنی اقلیمی 3 روستا در اقلیم خشک شهرستان گناباد انتخاب شده است. در این پژوهش ابتدا بر اساس پرسش­نامه میزان هر یک از شاخص­های پنچ گانه و مصاحبه­های سازمان­یافته با گروه­های هدف در سه روستای ناحیۀ کویری به ترتیب برابر با 11/3، 39/3، 14/3، 26/3، 7/2 محاسبه گردید. هم چنین با استفاده از آزمون فریمن، مشخص شد که تفاوت معنی­داری بین سرمایه­های مختلف وجود دارد که به ترتیب، سرمایه­های اجتماعی، انسانی، فیزیکی، طبیعی و اقتصادی بیشترین تأثیر را در میزان ظرفیت سازگاری آبخیزنشینان دارند لذا بهتر است که برای حل مشکلات آبخیزنشینان، از سرمایه­های اجتماعی و انسانی برای به جریان انداختن سرمایه­های دیگر (فیزیکی، طبیعی و اقتصادی) استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

مرتع و آبخیزداری

دوره 72، شماره 2
تابستان 1398
صفحه 543-556

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار